گندم (.(Triticum aestivum L یکی از قدیمیصترین و اولین گیاهان زراعی است که به عنوان ماده اولیه تهیه نان در تغذیه بشر نقش اساسی ایفا کرده است .با توجه به رشد جمعیت و نیاز روزص افزون به محصولات کشاورزی به ویژه گندم میصبایست تولید گندم را در کشور افزایش داد .به علت محدود بودن سطح زمینصهای قابل کشت، افزایش تولید گندم مستلزم افزایش عملکرد در واحد سطح است .تنشصهای محیطی از قبیل خشکی، شوری و سرما نقش مهمی بر روی عملکرد گیاهان زراعی و بقای آنصها دارند .تنش شوری یکی از مهمصترین تنشصهای غیرصزیستی است که اثر نامطلوبی بر روی کمیت و کیفیت محصولات زراعی دارد، به طوری که ۲۰ درصد از زمینصهای زراعی آبی در جهان متاثر از تنش شوری هستند .بنابراین ارزیابی و بررسی سازصوصکار مولکولی مقاومت و حساسیت به تنش کلرید سدیم در ارقام مختلف گندم از اهمیت ویژهصای در این راستا برخوردار است .به این منظور آزمایشی بصورت تکرار دار در سال ۱۳۹۱ درون اتاقک رشد تحت شرایط کنترل شده در دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید .در این آزمایش از دو رقم آرتا) حساس (و بم) مقاوم (در دو سطح تنش ۲۵۰ میلی-مولار و فاقد تنش بر پایه طرح کاملا تصادفی در سه تکرار استفاده گردید .زمان اعمال تنش، مرحله دو برگی گیاهان بود .پس از ظهور علائم تنش، اقدام به نمونه برداری و بررسی صفات مورفولوژیک از قبیل طول ریشه، حجم ریشه، وزن تر، وزن خشک، تعداد ریشه و میزان پرولین ریشه گردید .تیمار ارقام گندم با نمک کلرید سدیم به مدت یک هفته تغییر معنی داری از نظر آماری در صفات مرتبط با ریشه شامل طول، وزنصتر و تعداد ریشه ایجاد ننمود .به نظر میصرسد مدت زمان کوتاه مجاورت گیاهان با تنش و بالا بودن ضریب تغییرات از دلایل عمده چنین پاسخی باشند .صفات وزن خشک و تعداد ریشه به ترتیب در سطح احتمال پنج و یک درصد معنیصدار شدند .تنش کلرید سدیم موجب افزایش میزان پرولین در هر دو رقم حساس و متحمل گردید اگرچه میزان افزایش پرولین در رقم حساس به مراتب بیشتر از رقم متحمل بود .بررسی پروتئوم ریشه گندم در رقم حساس با روش الکتروفورز دو بعدی منجر به شناسایی تعداد ۲۱ لکه پروتئینی با تغییرات بیان معنی دار شد که شش لکه پروتئینی افزایش بیان و ۱۵ لکه پروتئینی کاهش بیان نشان دادند .در رقم متحمل تغییرات بیان ۴۹ لکه پروتئینی معنی دار گردید که از بین آنصها ۱۴ لکه پروتئینی افزایش بیان و ۳۵ لکه پروتئینی کاهش بیان نشان دادند .پروتئینصهای یافت شده بر اساس عملکرد بیولوژیکی در گروهصهای مهمی مانند پروتئینصهای دخیل در متابولیسم انرژی، مهار کنندهصهایROS ها و سم زدایی، ترجمه پروتئین، پردازش و تخریب، پروتئینصهای مرتبط با دیواره سلولی، پروتئینصهای مرتبط با متابولیسم اسیدهای آمینه و هورمونصها، شبکه انتقال سیگنال درگیر در پاسخ به تنش کلرید سدیم، اسکلت سلولی، پروتئینصهای مرتبط با رونویسی، پروتئین-های مرتبط با همبستگی سطح mRNA و پروتئین تقسیم شدند
related protein mRNA and protein levels between groups-associated proteins with transcription-related proteins, amino acids and hormones, transmission signals involved in the response to NaCl stress, cytoskeleton-regulated and 35 spots down regulated in tolerant cultivar. These proteins were grouped functionally in energy metabolism, inhibitors of ROS detoxifying enzymes, protein translation, processing and degradation of proteins associated with cell wall metabolism-regulated and 15 spots down regulated, and 14 protein spots spots were up-dimensional electrophoresis in root of susceptible variety lead to identification of 21 protein spots with significant changes in compare with 49 spots of tolerant varieties. In sensitive, six protein spots were up-leafs. By observing the symptoms of stress, the sampling performed for morphological characteristics such as root length, root volume, shoot wet and dry weight, root numbers and proline content in the roots. Arta treatment of wheat varieties with sodium chloride for a week, did not affected significant changes in root related traits statistically. It seems that short period of expose to stress and high coefficient of variation for most of the traits are the main reasons for such a response. But number and root dry weight, showed significant changes. NaCl stress increased proline content in both sensitive and tolerant cultivars but, the increasment in susceptible variety was far more than tolerant varieties. Proteomic investigation through two-stress and stress condition of 250 mM NaCl based on a completely randomized design with three replications. Stress was imposed when the seedlings had two-Wheat (Triticum aestivum L.) is the oldest and the first crops played a key role as raw material for bread making in human nutrition. Due to population growth and increasing demand for agricultural products, wheat production should be increased in the country. Due to limited arable ground, increasing wheat production is required to increase the yield. Environmental stresses such as drought, salinity and low temperature have an impact on crop yield and their survival. Salinity is one of the abiotic stresses that adversely affect the quantity and quality of crops is such a way that 20 percent of the world's irrigated agricultural lands are affected by salinity. Therefore, assessment of molecular mechanism resistance and sensitivity to sodium chloride stress in different varieties of wheat is important. This experiment was carried out in 1391 in a growth chamber under controlled conditions was carried out at the Faculty of Agriculture, university of Tabriz. In this experiment, two varieties, Arta (susceptible) and Bam (resistance), were grown in both non