نگرشی بر نقش تبریز در تحولات اقتصادی ایران در عصر ناصری
/قادر جودی سفیدان
: دانشکده حقوق و علوم اجتماعی
۱۲۹ص
چاپی
کارشناسی ارشد
در رشتهی تاریخ گرایش ایران اسلامی
۱۳۹۲/۰۵/۲۵
تبریز
دارالسلطنه تبریز، به دلیل موقعیت ولیعهد نشینی، قرار گرفتن در مسیر شاهراههای تجارتی طرابوزان- تفلیس و داشتن بازار بزرگ نقش اساسی در تحولات اقتصادی ایران در عصر قاجار ایفا مینمود .از دوره ناصرالدینشاه به بعد، به دلیل نفوذ بیش از حد اقتصادی کشورهای اروپایی به ایران، اقتصاد ایران وابسته به اقتصاد اروپا گردید .در این دوره در تبریز، وجود پنج تجارتصخانه روس و چندین تجارتصخانه انگلیس در تحولات ایران نقش ایفا نمودند و شهر تبریز به دلیل داشتن بازارهای گسترده در تحولات اقتصادی ایران نقش اساسی داشت .شرکتهایی چون رالی، زیگلر، کالوست و ...بیشترین مصنوعات را از اروپا وارد بازار تبریز میکردند و از طریق بازار بزرگ تبریز در کل ایران پخش مینمودند با پخش این کالاها، تحولات اساسی در اقتصاد ایران به وجود آمد، از جمله اینکه، برخی صنایع از میان رفتند، اولین هستههای کارگری در ایران شکل گرفت و مهاجرتهای گسترده برای کاریابی در این دوره به وجود آمد، از طرف دیگر واکنشهای چندی در تبریز نسبت به نفوذ اقتصادی سرمایهداران خارجی در بازارهای ایران به وجود آمد، از جمله این واکنشها، تلاش تجار تبریزی برای ایجاد شرکتهای تجاری بود تا با این اقدام به مقابله بانفوذ اقتصادی شرکتهای اروپایی بروند، مثلا حاج مهدی اتحادیه، با کمک عدهای چند از تجار ایران موفق به ایجاد شرکت اتحادیه نمود که به کار صرافی میپرداخت و او از این طریق در پی مبارزه با بانک شاهنشاهی در تبریز بود .از طرف دیگر وجود برخی از شرکتها، هم چون شرکت زیگلر در تحول فرش تبریز در این دوره نقش اساسی داشت با وجود این، تلاش بیشتر شرکت این بود که سرمایه را از ایران خارج نماید بر این مبنا ما میگوییم که :دارالسلطنه تبریز در این دوره به عنوان یکی از شهرهای بزرگ ایران واسطه تحولات اقتصادی ایران بوده است
Saltaneh of Tabriz had a main role on economical changes paradox in Naseri era-al-company by helping some other Iranian traders which was doing exchanging money business and was fighting against royal(Shahanshahi)bank in Tabriz. In other way, existing of companies like Ziggler had main effect in Carpet trading in Tabriz, however most of this company attempts was about taking out of deposits from Iran so we can say that Dar-tephlis. After second half of 19th century, Iran economic became depended on Europe economy because of extreme influence of European countries on Iran economy. In this period of time in Tabriz, five Russian trading center and several English trading center were playing role in Iran changing and Tabriz had main role in economical changes because of its extended number of Bazaars. Some companies like Rally, Ziggler, Calust and used to import most of the products from Europe to Tabriz bazaar and distributed them to all around Iran by Tabriz Bazaar. By distributing of these products, some main changes happened in Iran economy, like wiping out of some industries, forming first labors cores in Iran and extreme migrations for finding job in this period of time. In other way, some reacting had been made against foreigners investing in Iran economy. One of the reactions was Tabriz traders attempt for establishing trading companies, so they could fight against European companies influence. For example Haj Mehdi Etehadieh, succeeded to establish Etehadieh-Saltane, had been playing the important rule in economical changes of Iran in Qajar era, because of its location in trading main roads Traboozan-al-Tabriz Dar