عنوان

بررسی وضعیت تشیع درجهان اسلام از قرن هفتم تا دهم هجری قمری با تأکید بر شواهد سکه شناسی

‭۱۰۷۹۶پ‬

per

بررسی وضعیت تشیع درجهان اسلام از قرن هفتم تا دهم هجری قمری با تأکید بر شواهد سکه شناسی

/مرتضی قاسم بگلو

: دانشکده علوم محیطی و معماری

‮‭۲۰۰‬ص‬

چاپی

کارشناسی ارشد

رشته تاریخ عمومی جهان

‮‭۱۳۹۱/۰۶/۲۵‬

دانشگاه تبریز

پیدایش فرقه‌صها و شاخه‌صهای جدید از ادیان قدمتی برابر با تاریخ تمدن بشری دارد .موقعیت جغرافیایی و سیاسی کشورهای مسلمان مخصوصا در حوزه غرب آسیا و شمال آفریقا سبب شده تا از دوران باستان پیروان ادیان گوناگون در کنار هم زندگی کرده و برحسب شرایط سیاسی و حکومتی در دوره‌صهای مختلف تاریخی هریک از ادیان دچار افت و خیز شوند .مخصوصا ایران که همواره مستعد پرورش و ظهور ادیان، فرقه‌صها و مکاتب جدید بوده و پیدایش نمونه‌صهای بسیار از قبیل ادیان میترائیسم، زرتشتی، مانویت، مزدکیسم و ...و یا قدرت‌صگیری مذهب نسطوری در دوره ساسانی در ایران و عراق و همچنین ادیان دیگر در دوره‌صهای مختلف تاریخی شاهدی بر این مدعاست .پس از حمله اعراب و ظهور دین مبین اسلام نیز به همین ترتیب شاخه‌صهای جدیدی از مذاهب تحت تأثیر اعتقادات باستانی وآموزه‌صهای نو بوجود آمد .در مورد چگونگی شکل گیری مذهب تشیع و رواج آن عقاید گوناگونی اظهار شده است ولی آنچه بدیهی و آشکار است علاوه بر تأثیرات مختلف آن از ایرانیان، بالندگی این مذهب در ایران و محدود بودن تعداد پیروان آن در مقایسه با جمعیت سنی مذهب در ایران قبل از استیلای صفویان است .در یمن و مکه و هندوستان و عراق کنونی و قفقاز و مصر و ...نیز تشیع فراز و نشیب‌صهایی داشته و جمعیت شیعی دربعضی از این نواحی امروزه نیز تعداد قابل توجهی را تشکیل می‌صدهد .طبعا بدلیل کمبود نسبی منابع ، پژوهش در این مورد مشکل‌صتر می‌صنماید .از آن‌صجایی که بسیاری از حکومت‌صهای محلی نیز برای اعلان استقلال سکه ضرب کرده‌صاند توجه به این سکه‌صها می-تواند نکات مبهمی از تاریخ را که در منابع مکتوب کمتر به آن‌صها اشاره شده بازگو نماید .حمله مغول با وجود وحشی‌صگری‌صها و خرابی‌صهای بسیار ببار آورده، پیامدهای مثبتی هم بدنبال داشت که نمونه آن اوج آزادی مذهبی پس از اسلام بدلیل تسامح مذهبی مغولان در حوزه حکومتی آن‌صها از آسیای میانه تا سوریه و آناتولی در این دوره بود .علاوه بر مذهب تسنن، آموزه‌صهایی از مذاهب شمنی و بودایی که سوغات مغولان بود همراه با آزادی مسیحیان و یهودیان جامعه را دارای تنوع دینی بسیاری کرده بود .در چنین شرایطی مذهب تشیع نیز فرصت خودنمایی و تاثیر گذاری بر طبقه حاکم مغولان یافت تا حدی که توانست سلطان محمد اولجایتو را نیز پیرو خود سازد .شعایر مذهبی شیعی در سکه‌صهای اسلامی مربوط به پیروان شیعه اسماعیلی، زیدی، دوازده امامی و حتی افرادی که یا مدعی دروغین امامت آخرالزمان بوده) یا خود را به آن منسوب می‌صکرده‌صاند (می‌صباشد و مواردی از آن‌صها در دوره مورد بررسی توسط حکومت‌صهای محلی حاشیه دریای خزر) مازندران(، حاکمان یمن ،ایلخانان، حاکمان محلی در آناتولی، سربداران، قراقویونلوها، مشعشعیان و ...ضرب شده‌صاند.بررسی سکه‌صها فصل تازه‌صای در مطالعات سیاسی و مذهبی هرکدام از این سلسله باز کرده و منابع جدیدی را در اختیار پژوهشگران قرار داد .برای اولین بار در این پژوهش سکه‌صها نشان دادند که تشیع اولجایتو برخلاف گفته اکثر منابع تا زمان مرگش پایدار بوده و علاوه بر آن در این رساله برای اولین بار سکه‌صهای خاندان آل صفی معرفی شده‌صاست.زمانی‌صکه بالاخره صفویه قدرت یافته و شیعه درکشور ایران رسمی شد فصلی نو در تاریخ مذاهب اسلامی جهان اسلام گشوده شد و مخصوصا تاثیر بسزایی برآینده کشورهای حوزه ایران تاریخی و فرهنگی و مناطق همجوار گذاشت

unlike the majority of resources and in addition for the first time the coins of descendants of Safavid are introduced in this study. When the Safavids came to power and Shiite became an official religion in Iran, new season was open in the history of Islamic schools in the world and particularly impact on the future of historic and culture of Iran and neighbor's - Particularly Iran which susceptible to the development and emergence of religions, sects and new schools such as Mithraism, Zoroastrianism, Manicheism, Mazdakism, etc and also Nestorian's power in Sassanid in Iran and Iraq as well as other religions in different periods of history, evidence of this claim. After the Arab invasion and the rise of Islam as a new branch of the same religious beliefs affect ancient and modern teachings came. On how formation and spread of Shiism is the variety of opinions expressed but the obvious thing is in addition to its various impacts to the Iranians, The development of religion and the limited number of its followers than the population of Sunni Muslim in Iran before the Safavi's domination. Today in Mecca, Yemen, Iraq, Caucasus, Egypt, India and other countries the ups and downs of Shiism and Shiite populations make up a significant number. Naturally, it becomes more difficult to study in this field just due to lack of resources. Since many local governments to declare their independence minted coins, given these coins can tell vague hints of history which it was not mentioned in written sources. Despite the Mongol invasion cause devastation and brutality, had positive effects on the peak of religious freedom after Islam just Because of religious tolerance in the Mongol government from Central Asia to Syria and Anatolia. In addition of Sunni's, lessons of Buddhist and Shemni's religions as a Mongol's souvenir along with the freedom of Christian and Jewish communities had much religious diversity. In such circumstances Shiite find the opportunity to show off and influence in the Mongol ruling class and make Sultan Muhammad Uljayto as its follower. The Islamic slogan of shia on coins related to Ismaili, Zeidi, Twelver (Davazdah Emami) followers or even people who claim to have been false leads Apocalypse (or have been attributed to his). Some of them are minted in the study period by the local government of Caspian sea ( Mazandaran), ruler of Yemen, Ilkhanids, local rulers in Anatolia, Sarbidarid, Qara Qoyunlu, Mushashaid and etc. Study of coins opens a new season in the political and religious studies and new resources made available to researchers. This study's coins demonstrate for the first time that Uljayto's Shia was stable until his death -The emergence of new sects and branches of religions is old as human civilization. Geographical and political situations of Muslim countries, especially in West Asia and North Africa, has led to various ancient religions living side by side and according to politics and government conditions in different historical periods, each of the religions are experiencing fluctuations

قاسم بگلو، مرتضی

کریمی، علیرضا، استاد راهنما

عمرانی، بهروز، استاد مشاور

دین پرست، ولی، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی