عنوان

ارزیابی اثرات زیست محیطی بهره برداری ازشبکه آبیاری وزهکشی مغان

‭۹۰۷۳پ‬

per

ارزیابی اثرات زیست محیطی بهره برداری ازشبکه آبیاری وزهکشی مغان

/بخشعلی اصغری

تبریز : دانشگاه تبریز ،دانشکده ی کشاورزی

چاپی

کارشناسی ارشد

مهندسی آب گرایش آبیاری و زهکشی

‮‭۱۳۹۱/۰۶/۱۵‬

تبریز : دانشگاه تبریز ،دانشکده ی کشاورزی

زه آب‌های کشاورزی مهم‌ترین منابع آب‌های غیر متعارف را تشکیل می‌دهند که می‌توانند نقش مهمی در توسعه کشاورزی به عهده داشته باشند.بر اساس برآورد یونسکو،در سطح جهانی به طور میانگین، تنها ‮‭۴۵‬ درصد از آب مصرفی کشاورزی به طور مؤثر توسط گیاه مورد استفاده قرار می‌گیرد و مابقی به صورت زه آب سطحی و زیرزمینی از دسترس گیاه خارج می‌شود .شناخت دقیق کیفیت و اثرات سوء زیست محیطی مربوطه و ارائه راهکارهای بهبود کیفی، برای برنامه ریزی استفاده مجدد از زه آب‌ها ضروری می‌باشد.در بسیاری از طرح‌های آبیاری و زهکشی مسائل زیست محیطی از ابتدا نادیده گرفته شده و در مرحله اجرا و بهره برداری عوارض و اثرات سوء زیست‌محیطی فراوانی را به همراه داشته است با توجه به وسعت قابل توجه شبکه آبیاری و زهکشی مغان و همچنین مقادیر قابل توجه سموم و کودهای شیمیائی مورد استفاده و حجم قابل توجه زه آب تولیدی شبکه و دفع آن در رودخانه ارس ، بررسی اثرات سوء زیست محیطی بهره برداری از این شبکه به ویژه اثرات آن بر منابع آب سطحی و زیرزمینی و ارائه راهکارهای کاهش اثرات، ضروری به نظر می‌رسید .در ارزیابی اثرات زیست محیطی مرحله بهره برداری از شبکه مورد تحقیق ، از روش ماتریکس لئوپولد استفاده شده است .زهاب تولیدی و خاک سطح شبکه،منابع آب سطحی وزیر زمینی متأثر از شبکه، اجزاء مورد نظر برای نمونه‌برداری در خصوص پایش اثرات زیست محیطی شبکه مغان در نظر گرفته شده است در این تحقیق ضمن بررسی اثرات زیست محیطی مرحله بهره برداری ، اثرات فعالیتهای شبکه اعم از فیزیکی ، بیولوژیک ، واجتماعی ،اقتصادی و فرهنگی بر روی پارامترهای محیط زیست بررسی شد .در ادامه به تعیین محدوده مطالعاتی ، با لحاظ کردن وضعیت منابع آب سطحی، زیرزمینی و خاک شناسی و سایر اجزاء موثر با توجه به سابقه بهره برداری شبکه اقدام شده است . امتیاز بندی تأثیرات مثبت و منفی توسط ماتریس لئوپولد برای مرحله بهره‌برداری شبکه مغان در محیطهای فیزیکی، بیولوژیک، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی صورت گرفت همچنین جهت درک نتایج این مطالعات و ارزیابی بهره برداری، جمع‌بندی تأثیرات در قالب جداول وزنی گردیده و پس از آن ضرایب اهمیت هر محیط برآنها تأثیر داده شده است .نتایج بررسی‌ها نشان داد که طرح شبکه آبیاری و زهکشی مغان در طول بهر برداری به طور یقین دارای تأثیرات مطلوب بسیار زیادی بوده است که تأثیرات نامطلوب را کمرنگ می‌کند .به بیان ساده‌تر در طی پروسه بهره برداری از شبکه مجموعه‌ای از تأثیرات مثبت فراهم شده است.در این تحقیق تأمین آب آبیاری اراضی زراعی محدوده شبکه آبیاری و زهکشی، استفاده بهینه از منابع آب‌های سطحی و جلوگیری از هدر رفت آب در جهت توسعه و بهبود کشاورزی از مهم‌ترین اثرات مثبت محسوب شده است در انتها جهت بهبود شرایط زیست محیطی شبکه نظارت برعملیات نگهداری وبهره برداری از شبکه و پایش دوره ای فاکتورهای زیست محیطی در شبکه وراهکارهای عملیاتی در راستای تقلیل اثرات نامطلوب پیشنهاد وتوصیه گردید.

Agricultural drainage waters constitute the most important non conventional waters sources that could play an important role in agricultural development. According to UNESCO estimates , globally,only45 percent of agricultural water is used efficiently by plants and the rest of the water is out of the reach of the plant as ground and surface drain water. Understanding the effects of environmental quality and relevant solutions to improve the quality of drain water reuse planning is necessary. Initially in many drainage projects and environmental issues irrigation ignored and adverse environmental effects have led to many problems of the construction and operation. Due to the considerable extent of irrigation and drainage networksMogan and also a substantial amount of pesticides and chemical fertilizers used and the area of the drainage network and disposal of produced drain water to the river Aras.survey of adverse environmental effects of the operation of the network, particularly the effects on groundwater and surface water resources, offering the reduction strategy seemed necessary for evaluation of the environmental impact of the network in the research area Leopold matrix method has been used. Network drainage and soil productivity, surface and ground water resources affected network components intended for monitoring environmental impacts in Moghan network .In addition to evaluating the environmental effects of the operation, the effects of network activities including physical, biological ,social, economic and cultural were investigated on the bases of environment parameters. In determining the scope of the study ,with regard to the status of surface water, groundwater ,soil, geology and other effective components of the network operation has been attempted .Scoring positive and negative effects by Leopold matrix in Moghan network operation was performed in the physical, biological ,social ,economic and cultural environments. Also the results of these studies in order to understand and evaluate the operations in the from of tables were summarized the effects and then set the coefficients for each of them. Results showed that irrigation and drainage projects during operation definitely had a lot of good effects that could diminish adverse effects .In simpler words ,the process of operation of network is provided by a series of positive effects. In this research agricultural irrigation water supply, irrigation and drainage networks, optimal use of surface water and preventing water loss in order to develop and improve agriculture are the most positive effects. At the end , to improve the environmental conditions network monitoring maintenance and exploitation of network and environmental periodic factors in the network and operational strategy in order to minimize the adverse effects are suggested

Agricultural drainage

Environmental impact

Irrigation and drainage Leopold matrix

اصغری، بخشعلی

ناظمی، امیر حسین، استاد راهنما

یارقلی، بهمن، استاد راهنما

اخوان،کرامت، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی