۹۱۴۹پ
per
بررسی تطبیقی حقوق متهم در مرحله کشف جرم و تحقیقات مقدماتی درقانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری و لایحه جدید آئین دادرسی کیفری
/مهران مهمان نواز
: دانشکده علوم انسانی و اجتماعی
۱۶۴ص
چاپی
بصورت زیرنویس
کارشناسی ارشد
رشتة حقوق جزا و جرم‌شناسی
۱۳۹۰/۰۵/۲۵
تبریز
یکی از مسائل اساسی در فرآیند کیفری که ضامن حمایت از حقوق فردی و اجتماعی بوده و تأثیر قابل توجهی در تأمین امنیت قضایی جامعه دارد، تضمین حقوق متهم در برابر اتهاماتی است که به حق یا من غیر حق به وی نسبت داده می‌شود .با توجه به اهمیت حقوق متهم در اجرای دادرسی عادلانه و تحقق عدالت قضایی، اعلامیه‌های حقوق بشر و سایر اسناد بین‌المللی مربوطه، پیرامون تضمین این حقوق، تدابیر ویژه‌ای اندیشیده و تمهیدات خاصی اتخاذ نموده‌اند .قوانین داخلی اغلب کشورها به ویژه قوانین مربوط به آیین دادرسی کیفری نیز به دنبال الزامات حقوق بشری و تعهدات بین‌المللی در این راستا سیاست‌های خاصی در پیش گرفته و مقررات ویژه‌ای تنظیم و تدوین کرده‌اند .کشور ایران نیز به عنوان جزئی از جامع بین‌المللی، از این قاعده مستثنی نبوده و به تبعیت از الزامات حقوق بشری بین‌المللی و نیز آموزه‌های شریعت اسلام، از همان آغاز قانونگذاری تا به امروز، قوانین و مقررات خاصی را در جهت تضمین حقوق متهم در قالب اصول کلی قانون اساسی و قوانین آیین دادرسی کیفری و سایر قوانین عادی پیش‌بینی کرده است .مراحل پیش از محاکمه شامل کشف و تعقیب جرم و تحقیقات مقدماتی، مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل دادرسی کیفری محسوب می‌شوند، چرا که اساس پروند کیفری در این مراحل پی‌ریزی شده و سرنوشت قضایی متهم تقریبا در این مراحل رقم می‌خورد .متهم در هر یک از مراحل فوق دارای حقوقی است که اجرای یک دادرسی عادلانه مستلزم رعایت این حقوق است و عدم رعایت آنها، ضمن منتفی کردن دادرسی عادلانه، خود متهم را تبدیل به بزه‌دیده می‌نماید .متهم در هر یک از مراحل فوق واجد دو نوع حق می‌باشد :ص‌حق آزادی و حق دفاع. حق آزادی شامل مواردی از قبیل ممنوعیت دستگیری و بازداشت خودسرانه، مصونیت مسکن و حریم خصوصی، ممنوعیت کنترل مکاتبات و مخابرات و مراسلات، و حق دفاع ادام چکیده ....شامل مواردی نظیر برخورداری از فرض بی‌گناهی، تفهیم فوری اتهام و دلایل آن، برخورداری از وکیل مدافع، حق سکوت، ممنوعیت شکنجه و مشروعیت تحصیل دلیل علیه وی می‌باشد .برخی از اصول کلی حاکم بر حقوق فوق، عبارتند از :اصل برائت، اصل قانونی بودن جرم و مجازات، اصل احترام به کرامت و حیثیت انسانی و اصل تفکیک مقام تحقیق و تعقیب و استقلال مقام تحقیق .بدیهی است که تضمین حقوق متهم در گرو رعایت اصول اساسی فوق می‌باشد .اغلب حقوق فوق و تضمینات ناظر بر آنها، خواه به طور صریح و خواه ضمنی، مورد تأکید اعلامیه‌های حقوق بشر و اسناد بین‌المللی از جمله میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی قرار گرفته است و تا حد قابل توجهی نیز به موجب قانون آیین دادرسی کیفری ۱۲۹۰ و اصلاحات و بعدی آن به رسمیت شناخته شده بود اما در قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب ۷۸ علیرغم تغییرات و اصلاحات انجام شده، حقوق متهم در مراحل پیش از محاکمه، چندان مراعات نشده و قواعد و مقررات این قانون در قسمت حقوق متهم، هماهنگ و مطابق با اصول به رسمیت شناخته شد اعلامی جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی نبوده و تحولی در آن ایجاد نشده است .لایح جدید آیین دادرسی کیفری که هم‌اکنون مراحل بررسی و تصویب را در مجلس شورای اسلامی می‌گذارند، با انجام برخی اصلاحات و بعضا پیش‌بینی قواعد و مقررات جدید در خصوص تضمین حقوق متهم در مراحل پیش از محاکمه، سعی در رفع نواقص و جبران کاستی‌های موجود در این زمینه نموده و در راستای بسترسازی اجرای بهتر و مطمئن‌تر عدالت قضایی گام برداشته است .با این حال، ناپختگی و عدم انسجام لازم برخی مواد آن که ناشی از شتابزدگی در تدوین بوده و نیز تکرار برخی رویه‌های غلط قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور کیفری، لایح مزبور را از نیل کامل به مقصود بازداشته است .بر این اساس، بر مبنای نتایج حاصل از پژوهش حاضر، جهت تضمین بهتر و بیشتر حقوق متهم در مراحل سرنوشت‌ساز پیش از محاکمه و اجرای عدالت قضایی، پیشنهاداتی در دو بعد تقنینی و قضایی ارائه شده است
trial stages-trial stages in the code of Criminal Procedure for public and revolution courts in criminal matters adopted 78 and its regulations regarding to accuseds rights, is not coordinated in accordance with recognized principles of the Universal Declaration of Human Rights and International Covenant on Civil and Political Rights and developments, and that were not transformed yet. The new Code of Criminal Procedure Bill Which currently has arrived review and approval process at the Parliament, is trying to fix the exist defects and shortcomings in yhis regard and has taken steps toward the Establishing the better and safer implementation of Judicial Justice by some modifications done and some predict the new rules and regulations regarding the rights guaranteed the accused before the trial stage. However, the crudity and lack of cohesion articles that have caused some hasty in developing procedures and also repeating some mistakes Procedures of code of Criminal Procedure for public and revolution courts in criminal matters, has denied the bill to reach its full goal. Accordingly, based on the results of this study, it has presented proposals in two dimensions of legislative and judicial to ensure better and more decisive steps in the accuseds rights in Pre-compliance with them, disrupt the fair hearing and shall the accused himself become a victim. the accused has two types of rights in any of the above steps: "The right to liberty and right to defend." The right to liberty Include such items as freedom from arbitrary arrest and detention, ban, not to housing and privacy, prohibition and control of communications and correspondence, correspondence, and the right to defend include such items as having the presumption of innocence, urgent formally charged and its reasons, having an attorney, the right to Silence, ban torture and being legitimacy the Evidences which is Gathered against him. Some general principles governing these rights include: presumption of innocence, the principle of legality of crimes and punishment, the principle of respect for the dignity and human dignity and the principle of separation of investigation and prosecution authorities and independent research authority. Obviously, the accused's rights guarantee is depending to the Observance of above basic principles. Most of these rights and ensure their monitoring, whether explicit or implicit, has been emphasised by human rights declarations and international human rights instruments including the International Covenant on Civil and Political Rights and also were recognized considerably under the 1290 code of Criminal Procedure and its subsequent amendments; but, despite the changes made, it has not been Appropriatly observed the accuseds rights in pre-trial stages, including discovery and prosecution of crime and preliminary investigation process, are considered as most important and most critical stages of criminal justice, because the criminal case based on the stage and laid and almost it will be formed the legal fate of the accused in this stages. It is Available some rights to in any of the above steps which the implementation of a fair hearing requires respect the rights and of non-One of the key issues in the criminal process, which guarantees the individual rights and social support and has considerable influence in securing justice of society, is ensuring the rights of the accused against the charges which is attributed to him rightfully or not. Considering the importance of accuseds rights in the implementation of fair trial and realization of judicial justice, human rights declarations and other relevant international instruments, have adopted special Mechanisms and certain measures to ensuring the rights. domestic laws of Most countries, especially the codes of criminal procedure also has adopted certain policies and developed special regulations looking for international human rights obligations and commitments in this regard. The Iran as a part of the international community, is not the exception to comply with the requirements of international human rights and following the teachings of Islam, has predicted certain rules and regulations regarding to the guarantee of accuseds rights in the form of principles of Constitution and general laws and other rules of criminal procedure since beginning the legislation to date. Pre
مهمان نواز، مهران
فرهودی‌نیا، حسن، استاد راهنما
شیخ‌زاده، محمود، استاد مشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
