ارزیابی بیلان آب برای استفاده کشاورزی در حوضه جنوبی رود ارس
/مرضیه اسمعیل پور
: دانشکده علوم انسانی واجتماعی
۱۳۷ص
چاپی
بصورت زیرنویس
فاقد اطلاعات کافی
کارشناسی ارشد
رشته جغرافیای طبیعی گرایش اقلیم شناسی در برنامه ریزی محیطی
۱۳۸۶/۱۰/۲۵
تبریز
در این پژوهش، بیلان آب با کاربرد نتایج آن در کشاورزی در حوضه جنوبی رود ارس مورد بررسی قرار گرفته است .در این محدوده ۶ ایستگاه سینوپتیک برای بررسی انتخاب شدند .جهت بررسی وضعیت بیلان آب منطقه مورد مطالعه، ابتدا مقادیر تبخیر- تعرق پتانسیل گیاه مرجع با استفاده از نه فرمول معتبر در نرم افزارET -REFمحاسبه و با استفاده از نمایه های آماری ضریب همبستگی به روش پیرسون و مجذور میانگین اختلاف مربعات با داده های طشتک تبخیر مورد مقایسه قرار گرفتند .نتایج نشان داد که بین روش بلانی -کریدل و طشتک تبخیر همبستگی زیاد و اختلاف کمتری وجود دارد و این دو روش همخوانی زیادی با یکدیگر دارند و روش بلانی -کریدل به عنوان بهترین روش شناخته شد .نتایج محاسبات نشان می دهد در ایستگاه جلفا بالاترین میزان تبخیر-تعرق پتانسیل و در اردبیل پایین ترین میزان آن وجود دارد .برای تخمین نیاز آبی گیاهان، مقادیر تبخیر- تعرق پتانسیل درضرایب گیاهی ضرب شد .به این ترتیب نیاز آبی گیاهان مختلف در هر ایستگاه تعیین شد .باران موثر با استفاده از روش فائو که برای مناطق خشک و نیمه خشک توصیه شده است محاسبه گردید .با کم کردن باران موثر از مقادیر نیاز آبی گیاهان مختلف، مقادیر نیاز خالص آبیاری هر گیاه در هر ایستگاه به دست آمد .با توجه به اندک بودن مقادیر باران موثر، گیاهان مورد کشت در این حوضه نیاز به آبیاری دارند .برای تهیه جداول بیلان آب، روابط بین مقادیر بارش و تبخیر- تعرق پتانسیل ماهانه مورد بررسی قرار گرفت و با استفاده از خصوصیات خاک در ایستگاههای مختلف ، کشش رطوبتی وکمبود رطوبت خاک در ماههای مختلف محاسبه شد .نتایج محاسبات بیلان آب نشان می دهد در کلیه ایستگاههای مورد مطالعه به دلیل فزونی مقادیر تبخیر-تعرق پتانسیل، مازاد بارش در همه ماههای سال وجود ندارد و در اکثر ماههای سال کسری بارش مشاهده می شود.در مجموع در این حوضه میزان بارش به عنوان "ورودی "به این حوضه اندک و مقادیر تبخیر-تعرق پتانسیل به عنوان" خروجی "سیستم در سطح بالایی قرار دارد در نتیجه روانابی به وجود نمی آید و در بیشتر ماههای سال خاک با کمبود رطوبت مواجه است .می توان گفت در این حوضه، روند بیلان آب با توجه به تفاوت مقادیر بارش و تبخیر-تعرق پتانسیل منفی است .برای به دست آوردن نتایج بهتر در امر کشاورزی در این منطقه اعمال اقداماتی در زمینه مدیریت خاک و استفاده از گزینه های متناسب کم آبیاری ضروری به نظر می رسد