عنوان

بررسی آلودگیهای منابع آب زیرزمینی دشت مراغه _ بناب با پسآب های کارخانه کاوه سودا و فعالیتهای کشاورزی

پ۲۴۳۰۲

per

بررسی آلودگیهای منابع آب زیرزمینی دشت مراغه _ بناب با پسآب های کارخانه کاوه سودا و فعالیتهای کشاورزی

/ الهام دین دوست

: علوم طبيعي

، ۱۳۹۹

۱۱۱ص.

+سی دی

کارشناسی ارشد

زمين شناسي گرايش زیست محیطی

۱۳۹۹/۱۱/۳۰

دشت مراغه - بناب یكي از دشتهاي بسيار حاصلخيز استان آذربایجانشرقي است كه در جنوب این استان و درحوضه آبریز دریاچهاروميه قرار گرفته است. بخش قابل توجهي از نياز آبي در بخش كشاورزي، صنعتي و آب شرب اكثر روستاهاي این دشت از آبزیرزميني تأمين ميشود. با توجه به فعاليتهاي شدید كشاورزي در این منطقه و فعاليت كارخانه كاوه سودا كه در سال هاي گذشتهعامل آالینده آب زیرزميني در بخش هایي از این دشت بوده است، بررسي كيفيت آب زیرزميني این دشت ضرورت پيدا مي كند.هدف از این مطالعه بررسي هيدروشيمي و پایش كيفي آب زیرزميني این دشت و بررسي تاثير سازندهاي زمين شناسي، فعاليتهايكشاورزي و پسآب هاي كارخانه كاوه سودا بر كيفيت آب هاي زیرزميني این دشت به صورت مقایسه اي با مطالعات پيشين ميباشد.براي رسيدن به این اهداف، 33 نمونه آبي با توزیع مناسب از منابع آب زیرزميني منطقه مورد مطالعه، جمع آوري گردید و آناليزیون هاي اصلي و فرعي و هدایت الكتریكي و اسيدیته بر روي آنها انجام گرفت. از بين این نمونه ها، 14 نمونه براي آناليز فلزاتسنگين ) كروم،كادميوم، سرب، روي، آهن، آلومينيوم، آرسنيک، منگنز ( انتخاب شدند.با استفاده از روش هاي آماري چند متغيره، نمودارهاي كيفي و تركيبي، مدل سازي هيدروشيميایي و نقشه هاي توپوگرافي و زمينشناسي بر روي نتایج آناليزها، نتيجه گيري شد كه اثرات منفي پساب كارخانه كاوه سودا در روستاهاي پایين دست ) خوشه مهر،خانقاه، موسي درق ( همچنان پابرجاست به طوري كه آلودگي در یكي از چاه ها ) چاه گاوداري آقاخاني ( نسبت به یک دهه گذشتهبسيار افزایش یافته است. همچنين نتایج بدست آمده از تحليل عاملي و تحليل همبستگي پيرسون نشان مي دهد كه باال بودنغلظت یون هاي كلسيم و كلر و سدیم در آب زیرزميني این بخش از دشت بيانگر منشا مشترک این یون ها و انسان زاد بودنآلودگي مي باشد.غلظت یون نيترات حاصل از فعاليت كشاورزي نسبت به سال 85 افزایش چشمگير در كل دشت داشته است. از بين فلزات آناليزشده ، كروم در تمامي نمونه ها زیر حد تشخيص بوده و غلظت آرسنيک به جز یک نمونه، دربقيه نمونه ها بيشتر ازحد استانداردجهاني است. پراكندگي و تغييرات بقيه فلزات از الگوي خاصي تبعيت نمي كند. به نظر مي رسد سازندهاي زمين شناسي از جملهتوف ها و برونزد الیه التریتي سازند شمشک و الیه هاي زغال دار در شمال و جنوب شرق دشت ، منشا اصلي فلزات سنگين در آبزیرزميني و استفاده بي رویه از كودها و سموم كشاورزي منشا دیگر این فلزات باشد.

Maragheh-Bonab plain is one of the most fertile plains of the East Azerbaijan province, which is located in the southern part of this province. The stuy area is as a part of​​ Urmia Lake basin. A significant part of the water demands of agricultural, industrial and drinking water in most villages of this area is supplied by groundwater. Due to the intense agricultural activities in this area and the activity of Kaveh Soda factory, which has been the cause of groundwater pollution in parts of this plain in recent years, it is necessary to study the quality of groundwater in this plain.The purpose of this study is to investigate the hydrochemical and groundwater quality of the plain and to investigate the impact of geological formations, agricultural activities and effluents of Kaveh Soda factory on the groundwater quality of the plain in comparison with previous studies.To achieve these goals, 33 water samples with appropriate distribution from groundwater resources in the study area were collected and analyzed for major and minor ions. The EC and pH values were measured in the well head as well as in the laboratory. From these water samples, 14 samples were selected for analysing of heavy metals such chromium, cadmium, lead, zinc, iron, aluminum, arsenic and manganese. Using multivariate statistical methods, qualitative and compositional diagrams, hydrochemical modeling and topographic and geological maps on the analysis results, it was concluded that the negative effects of Kaveh Soda plant effluent in downstream villages (Khoshe Mehr, Khaneghah, Musa Dragh) is still standing so that the pollution in one of the wells (Agakhani cattle well) has increased a lot compared to the last decade. Also, the results obtained from factor analysis and Pearson correlation analysis show that the high concentration of calcium, chlorine and sodium ions in groundwater in this part of the plain indicates the common origin of these ions and anthropogenic pollution.Nitrate ion concentration from agricultural activities compared to 2006 has a significant increase in the whole plain. Among the metals analyzed, chromium was below the detection limit in all samples, and the concentration of arsenic was higher than the global standard in all but one sample. Dispersion and changes of other metals do not follow a specific pattern. It seems that geological formations such as tuffs and outcrops of the lateritic layer of Shemshak Formation and coal seams in the north and southeast of the plain, the main source of heavy metals in groundwater and the indiscriminate use of fertilizers and pesticides are other sources of these metals. .

Investigation of Groundwater Contaminations of Maraghe-Bonab Plain Aquifer by Kaveh Soda Factory Wastewater and Agricultural Activities

‏ دین دوست،

‏ الهام

، تهيه کننده

‏اصغري مقدم،

‏ اصغر

، استاد راهنما

تبریز