۶۶۰۵پ
per
مطالعه هیدروژئوشیمی آبهای زیرزمینی دشت میاندوآب (جنوب شرق دریاچه ارومیه)
/علی همتی
: علوم طبیعی
۱۵۱ص
چاپی
فاقداطلاعات کامل
کارشناسی ارشد
زمین شناسی گرایش آبشناسی
۱۳۸۱/۱۱/۲۵
تبریز
دشت میاندوآب با وسعتی بالغ بر ۱۰۰۰ کیلومتر مربع در محل دلتای مشترک زرینه رود و سیمینه رود در جنوب شرق دریاچه ارومیه واقع شده است .این دشت بخشی از حوضه آبریز دریاچه ارومیه است که با میانگین بارش سالیانه حدود ۲۵۰ میلی متر و درجه حرارت سالیانه ۹/۱۰ درجه سانتیگراد جزء مناطق نیمه خشک محسوب می شود .در سالیان اخیر به نحو چشمگیری از کیفیت منابع آبی این دشت کاسته شده است .در این تحقیق به منظور مطالعه جنبه های گوناگون افت کیفی منابع آب زیرزمینی دشت و علل آن علاوه بر بررسی پیشینه آمار کمی و کیفی دراز مدت منابع آب دشت، از ۲۵ ایستگاه منابع آب زیرزمینی دشت در مرداد ماه ۱۳۸۱ نمونه برداری و نسبت به تجزیه شیمیایی و تفسیر آنها اقدام گردیده است نتایج مطالعه نشان میدهد که ساختمان اصلی دلتای زرینه رود از تناوب رسوبات آبرفتی رودخانه ای و تراسهای دانه ریز دریاچه ای تشکیل یافته است .رسوبات مذبور در سطح زمین توسط قشری از رسوبات نفوذ ناپذیر رسی سیلتی پوشیده شده اند .لذا تغذیه سفره های آب زیرزمینی دشت اساسا توسط بسترهای آبرفتی فعلی و دیرین رودخانه های دشت صورت می گیرد .بر پایه داده های کمی ، متوسط گرادیان هیدرولیکی آب زیرزمینی دشت ۵/۰ در هزار و جهت جریان بطرف شمال غرب و خروجی دشت می باشد .عمق آب زیرزمینی دشت کم و ندرتا به ۴ متر می رسد .همچنین نوسانات سالیانه و فصلی آب زیرزمینی کم و به ندرت از ۲متر تجاوز می کند .بررسی کیفی منابع آب زیرزمینی دشت نشان می دهد که میانگینEC آب زیرزمینی دشت در طی ۱۰ سال اخیر بیش از دو برابر شده است .به استثنای نواحی اطراف ملکان و میاندوآب که EC کمتر از ۱۰۰۰ میلی گرم در لیتر می باشد در قسمت اعظم دشت EC بین ۲۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ بوده و در نواحی ساحلی شمال غربی و برخی نواحی پراکنده به بالاتر از ۱۰۰.۰۰۰ می رسد با توجه به بررسی های به عمل آمده دو عامل اساسی برای افت کیفی و شوری منابع آب زیرزمینی و خاک دشت شناسائی گردید(۱) :به دلیل بافت دانه ریز رسوبات سطحی و بالا بودن سطح آب زیرزمینی، در بخشهای پراکنده اما وسیعی از دشت نظیر قپی بابا علی، ناحیه موئینه آب زیرزمینی و بعضا حتی خود سطح آب زیرزمینی با سطح زمین تلاقی نموده است .تبخیر پیوسته آب از خاک و نواحی تراوش آب زیرزمینی، به مرور زمان موجب تغلیظ و تمرکز املاح در سطح زمین و شوری این مناطق گردیده است(۲) .بررسی نسبتهای یونی آب زیرزمینی دشت با نسبتهای مذبور آب دریاچه معلوم ساخت که منشاء شوری سواحل شمالی و غربی بطور عمده از پیشروی های سطحی آب دریاچه می باشد .کاهش جریانات سطحی یا مدیریت نامناسب این منابع از یک سو و بهره برداری افراطی از چاههای آب ساحلی یا کانالهای زهکش از سوی دیگر بدلیل گرادیان هیدرولیکی بسیار پایین منابع آب دشت با ایجاد جریان معکوس آب شور دریاچه ای به سفره ساحلی باعث تشدید این امر در سالیان اخیر گردیده است .
همتی، علی
اصغری مقدم، اصغر، استادراهنما
علیپور، صمد، استادمشاور
جباری، علی، استادمشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
