آشکارسازی تغییرات مورفولوژیکی بسترآجیچای در محدوده خواجه تا ونیار
/عادل محمدی فر
تبریز : دانشگاه تبریز ،دانشکدهعلوم انسانی و اجتماعی
۸۷ ص
چاپی
کارشناسی ارشد
جغرافیای طبیعی
۱۳۸۹/۱۱/۲۵
تبریز : دانشگاه تبریز ،دانشکدهعلوم انسانی و اجتماعی
اکثر سازهصهای آبی) سدها، پل صها و ایستگاهصهای پمپاژ(، و کاربری های) مسکونی، زراعی و مرتع (که بر روی رودخاصنهصها و یا در حاشیه آنصها قراردارند، به نوعی متاثر از تغییرات مورفولوژیکی رودخانهصها می باشند .از این رو بررسی این پدیده از مهمصترین بخش مطالعات طرحصها و کاربری های فوق محسوب میصشود .منطقه مورد مطالعه بخشی از رودخانه آجیصچای ما بین خواجه 'تا ونیار به طول حدودا ۲۲ کیلومتر میصباشد که از نظرموقعیت نسبی در شمال شرق تبریز و از نظر مختصات جغرافیایی بین۴۶ "۵۵ '۲۳ تا۴۶ "۵۵ '۳۴ طول شرقی و۳۸ "۰۱ '۰۷ تا ۳۸ "۴۰ '۰۸عرض شمالی قرار دارد .هدف اصلی این تحقیق آشکارسازی روصند تغییرات مورفولوژیکی رودخانه و تهیه نقشهصهای خطر به صورت مناطق آسیب پذیر، بحرانی و بسیاربحرانی در محیط GIS Arc در دو بازه و دو دوره۱۳۷۴ - (۱۳۳۵و۱۳۸۷) - ۱۳۷۴با استفاده از عکسصهای هوایی و تصاویر ماهوارهصای برای منطقه مورد مطالعه میصباشد .بدین منظور مسیر رودخانه از روی عکسصهای هوایی ۱:۵۰۰۰۰ سال۱۳۳۵ ، ۱:۱۰۰۰۰ سال ۱۳۷۴ و تصویر ماهواره ای IRS سنجنده pan با تفکیک ۵/۲ متری در سال ۱۳۸۷ استخراج گردید و ضرایب خمیدگی و زوایای مرکزی آنصها محاسبه شد .سپس با همصپوشانی لایهصهای مورد نظر از قبیل فرسایش، لیتولوژی، کاربری، جاده، بسترطغیانی و شیب مناطق خطر شناسایی و نقشه آنصها تهیه گردید .نتایج به دست آمده نشان میصدهد که ۱) رودخانه به طور میانگین در هر دو بازه و در هر دو دوره از انحنای قوسصهای خود کاسته و بر تعداد آنصها افزوده است ۲) .مئاندری شدن رودخانه ناشی از تکتونیک در غالب سوبسیدانس و آنتسدانس، لیتولوژی سست، جریان های ثانویه، شیب کم در منطقه و پایین آمدن سینوزیته رودخانه ناشی از کاهش دبی آب و رسوب و ساکن شدن پایین دست میصباشد ۳)مناطق خطر در دوره دوم نسبت به دوره اول در ساحل راست افزایش و درساحل چپ کاهش داشته است
Most water structures (dams, bridges and pumping stations) and land uses (residential, commercial, farming and grassland) being rivers or in rivers bank are somehow influencing of morphological changes in rivers. Therefore survey this phenomenon is considered as the most important part of studies projects and land uses. The study area is part of the AjiChay river between Khaje to Vanier with about length 22km of the opinion relative position is in the north east Tabriz geographical coordinates it is located between 46 23' 55" to 46 34' 51" E and 38 07' 01" to 38 08' 40" N. The main aim of this study is river morphological changes detection process and prepare risk maps for vulnerable, critical and very critical areas in software space Arc GIS in two intervals and two periods (1335-1374, 1374-1387) with using aerial photos and satellite image the study region. For this purpose river path from on satellite image IRS sensor pan with a resolution of 2.5 m and aerial photos 1:50000 year 1956 and 1:10000 year 1997 was extracted and curvature coefficients and central angels was calculated. Then with overlay desired layers such as erosion, litho logy, land use, road, river big bed and slop identification risk areas and those maps was prepared. The results show that 1- the average river in each both intervals and two periods curvature of its arc is reduced. 2- Being river meander due to tectonic format subsidence and antecedence, looselithology,lowslopeSecondary flows and descend curvature due decrease discharge & sediment, erosion downstream, and go down level based (lake uremia). 3- In the second period than the first term risk areas increase night on the river bank and reducing left on the river bank