۵۴۲۳پ
per
اثر متقابل ژنوتیپ - سال در جمعیت های بادرنجبویه (.(Melissa officinalis L از نظر صفات زراعی و اسانس
/محمد حسن رحیمی
تبریز : دانشگاه تبریز ، دانشکده کشاورزی
۷۴ص
چاپی
کارشناسی ارشد
به نژادی
۱۳۹۱/۰۶/۰۱
تبریز : دانشگاه تبریز ، دانشکده کشاورزی
بادرنجبویه (.(Melissa officinalis L با داشتن متابولیت‌های ثانویه متنوع به عنوان یک گیاه دارویی ارزشمند در درمان و تسکین بیماری‌ها و ناراحتی‌های روحی و روانی کاربرد فراوان دارد .از آنجایی که اثر متقابل ژنوتیپ - سال می-تواند هرگونه پیشرفت ناشی از گزینش را کاهش دهد، پایداری بایستی به عنوان یکی از جنبه‌های مهم آزمایش‌های مقایسه عملکرد در نظر گرفته شود .در این پژوهش پایداری نه توده بومی ایران شامل جمعیت‌های تهران، کرج، اردبیل، اصفهان، قزوین-۲، قزوین-۳، کردستان، همدان و فارس به همراه دو توده خارجی شامل ژاپن و آلمان در قالب طرح بلوک-های کامل تصادفی با سه تکرار در طی دو سال مورد مطالعه قرار گرفت .صفات مورد استفاده برای ارزیابی اثر متقابل ژنوتیپ - سال شامل شاخص کلروفیل، تعداد ساقه، تعداد گره، ارتفاع بوته، وزن تر بوته، وزن خشک بوته و غلظت سیترال بود .علاوه بر آن در سال دوم ارزیابی، تنوع ژنتیکی جمعیت‌های مورد بررسی از نظر ۲۰ صفت مورد بررسی قرار گرفت .نتایج حاصل از تجزیه مرکب دو سال نشان داد که اثر متقابل ژنوتیپ - سال برای شاخص کلروفیل و تعداد ساقه معنی‌دار است .با توجه به پارامترهای پایداری که شامل واریانس محیطی، ضریب تغییرات محیطی، اکووالانس ریک و روش ناپارامتری کتاتا بود، مشخص گردید جمعیت‌های اردبیل و قزوین-۲، فارس، تهران، اصفهان و ژاپن جمعیت‌هایی پایدار با میانگین بالا از نظر شاخص کلروفیل بودند و جمعیت‌صهای ژاپن و اردبیل پایدارترین جمعیت‌صها به ترتیب از لحاظ تعداد ساقه و غلظت سیترال بودند .نتایج حاصل از تجزیه واریانس صفات اندازه‌گیری شده در سال دوم ارزیابی نشان داد که اختلاف معنی‌داری بین جمعیت‌های مورد بررسی از لحاظ تعداد ساقه، ارتفاع بوته، وزن تر بوته، وزن خشک بوته، طول برگ، عرض برگ، وزن تر برگ‌های واقع در نیمه پایینی بوته، وزن تر برگ‌های واقع در نیمه بالایی بوته، وزن تر ساقه‌های واقع در نیمه پایینی بوته، وزن خشک برگ‌های واقع در نیمه پایینی بوته، وزن خشک برگ‌های واقع در نیمه بالایی بوته، وزن خشک ساقه‌های واقع در نیمه پایینی بوته، درصد اسانس و عملکرد اسانس وجود دارد .این امر نشان دهنده تنوع بالای ژنتیکی در ۱۱ جمعیت مورد ارزیابی از نظر صفات مورفولوژیکی و اسانس می‌صباشد .تجزیه خوشه‌ای بر اساس صفات اندازه‌گیری شده در سال دوم، جمعیت‌های مورد بررسی را در دو گروه قرار داد .تجزیه‌های همبستگی ساده، رگرسیون گام به گام و تجزیه علیت حاکی از آن بود که غلظت سیترال، وزن خشک ساقه در نیمه بالایی بوته و تعداد گره مهم‌ترین صفات موثر بر عملکرد اسانس هستند
Lemon balm (Melissa officinalis L.) is one of the most important medicinal plants. It has a variety of secondary metabolites which is used in treatment of heart, nerves, digestive disorders, and particularly Alzheimer's disease. Since the genotype - year interaction can reduce progress of selection, the stability analysis is regarded as one of of yields trials. In this research, nine Iranian populations of lemon balm including Tehran, Karaj, Qazvin-2, Qazvin-3, Hamadan, Ardebil, Kurdistan, Esfahan and Fars and two foreign populations from German and Japan were evaluated in a randomized complete block design with three replications in two years. The results of combined analysis showed that genotype - year interaction was significant for chlorophyll index and number of tillers. Stability parameters including environmental variance, environmental coefficient of variation, nonparametric method of Ketata and ecoavalence of Rick showed that Ardebil, Fars, Esfahan, Qazvin-2, Japan and Tehran's populations were stable based on chlorophyll index. In addition, in terms of number of tillers and citral concentration as the most important component of lemon balm's essential oil, the Japan and Ardebil populations were more stable with higher means, respectively. The results of analysis of variance revealed that the studied populations had significant differences based on number of tillers, plant height, fresh weight, dry weight, leaf length, leaf width, fresh and dry weight of leaves in the upper half and in the lower half of the plant, fresh and dry weight of stems in the lower half of the plant, percentage of essential oil and essential oil yield. These results indicate shows the high genetic diversity of lemon balm's populations in terms of morphological and essential oil characters. Cluster analysis placed the 11 populations into two groups. Correlation analysis, step wise regression and path analysis showed that citral concentration, dry weight of stems in upper half of the plant and number of nodes are the most important characters affecting the essential oil yield of lemon balm
Essential oil
Gentic diversity
Stability
Lemon balm
رحیمی، محمد حسن
اهری زاد، سعید، استاد راهنما
مقدم راحد، محمد، استاد مشاور
تورچی، محمود، استاد مشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
