عنوان

واکنش سه گروه رسیدگی سویا به تراکم و سطوح مختلف آبیاری در کشت دوم

‭۴۸۴۲پ‬

per

واکنش سه گروه رسیدگی سویا به تراکم و سطوح مختلف آبیاری در کشت دوم

/غلامرضا خواجوئی نژاد

دانشگاه تبریز : دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

‮‭۲۲۰‬ص.‬

:جدول،نمودار

چاپی

کتابنامه:ص.‮‭۱۸۴-۲۰۸‬

فاقد اطلاعات کافی

دکتری

کشاورزی: اکولوژی گیاهان زراعی

‮‭۱۳۸۳/۰۳/۱۶‬

دانشگاه تبریز : دانشکده کشاورزی، گروه زراعت و اصلاح نباتات

از آنجایی که کشور ما جزو مناطق خشک و نیمه خشک دنیا محسوب می شود، بنا بر این در بسیاری از مناطق کشور مهمترین عامل محدود کننده کشت گیاهان روغنی، از جمله سویا، کمبود آب است .بررسی در ارتباط با این عامل محدود کننده و به کارگیری روشهایی در جهت استفاده بهینه از آب موجود، می تواند گام بسیار مؤثری در نیل به خودکفایی کشور باشد .با توجه به اهمیت موضوع ، پژوهشی در راستای بررسی اثرات سطوح مختلف آبیاری و تراکم کاشت بر عملکرد و اجزای عملکرد ارقام سویا به عنوان کشت دوم در منطقه کرمان، که یکی از مناطق خشک کشور محسوب میشود، صورت گرفت .در این پژوهش سعی شده است راهکار عملی مناسبی برای استفاده هر چه بیشتر از آب موجود پیدا شود تا بتوان بر توسعه کشت سویا در مناطق خشک همت گماشت .آزمایش به صورت طرح اسپلیت فاکتوریل ، بر مبنای طرح پایه بلوک های کامل تصادفی ( ‮‭( R CBD‬ در سه تکرار پیاده شد .در این پژوهش چهار تیمار آبیاری، پس از ‮‭۴۰‬ ، ‮‭۶۰‬ ، ‮‭۸۰‬ و ‮‭۱۰۰‬ میلی متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس ‮‭A‬، فاکتور اصلی و چهار تراکم کاشت ‮‭۳۰‬ ، ‮‭۴۰‬ ، ‮‭۵۰‬ و ‮‭۶۰‬ بوته در متر مربع و سه رقم هابیت) زودرس(، ویلیامز) متوسط رس(و هیل)دیررس(، فاکتورهای فرعی را تشکیل دادند . این پژوهش در دو سال زراعی، ‮‭( ۱۳۷۹‬ و ( ‮‭۱۳۸۰‬ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی ، دانشگاه کرمان انجام گرفت .کاشت به صورت ردیفی با فاصله ردیفهای ‮‭۵۰‬ سانتیمتر در تاریخ پانزدهم خرداد انجام پذیرفت .هر پلات فرعی شامل ‮‭۵‬ ردیف کاشت به طول ‮‭۴‬ متر و عرض ‮‭۵/۲‬ متر بود . بعد از اعمال تیمارهای آبیاری، هر هفته تعدادی گیاه ، به طور تصادفی برداشت و خصوصیات مورد نظر بر روی آنها اندازه گیری شد .به هنگام برداشت، علاوه بر عملکردهای اقتصادی) دانه (و بیولوژیک تاثیر رژیم های مختلف آبیاری و تراکم کاشت بر خصوصیات مربوط به رشد رویشی) ارتفاع گیاه ، تعداد گره ، فاصله میانگره ها در ساقه اصلی، تعداد ساقه های فرعی در هر بوته و وزن خشک اندامهای هوایی گیاه (و همچنین اجزای عملکرد) تعداد نیام در هر بوته ، تعداد دانه در هر نیام ، تعداد نیام در هر گره و تعداد دانه در هر بوته (در ‮‭۵‬ بوته تصادفی از سه ردیف میانی هر کرت فرعی مورد بررسی قرار گرفتند . طول دوره رشد گیاهان تحت تاثیر تیمارهای آبیاری و تراکم کاشت قرار گرفت و موجب تغییراتی در روند فنولوژیک گیاهان شد .مصرف آب زیاد و همینطور کاهش تعداد گیاه در واحد سطح موجب طولانی تر شدن دوره رشد گیاهان گردید .با توجه به طول دوره رشد ارقام، تعداد درجه روزهای رشد ‮‭(G DD)‬ مورد نیاز آنها از هم متفاوت بودند، به نحوی که رقم هابیت کمترین و رقم هیل بیشترین میزان ‮‭DD‬ ‮‭G‬ را جهت رسیدن به هر یک از مراحل رشد خود کسب کردند .بالاترین و پائین ترین میزان عملکرد دانه در واحد سطح به ترتیب در تیمارهای آبیاری پس از ‮‭۶۰‬ و ‮‭۱۰۰‬ میلی متر تبخیر از طشتک تبخیر کلاس ‮‭A‬ حاصل شدند .علاوه بر عملکرد دانه ، مقادیر حداکثر خصوصیات رشد رویشی و زایشی در تیمار آبیاری پس از ‮‭۶۰‬ میلیمتر تبخیر به دست آمد، به این ترتیب که هم رطوبت اضافی) تیمار آبیاری پس از ‮‭۴۰‬ میلیمتر تبخیر ( و هم کمبود رطوبت) تیمارهای آبیاری پس از ‮‭۸۰‬ و ‮‭۱۰۰‬ میلیمتر تبخیر ( کاهش یافتند .عملکرد دانه در هر بوته در اثر کاهش تراکم بوته ، افزایش ولی در واحد سطح کاهش یافت .مقادیر حداکثر و حداقل عملکرد دانه در واحد سطح به ترتیب در تراکمهای ‮‭۵۰‬و ‮‭۳۰‬ بوته در متر مربع بدست آمدند .در هر بوته، بسیاری از خصوصیات رشد رویشی و زایشی بر اثر افزایش تعداد بوته در واحد سطح ، کاهش یافتند .واکنش ارقام سویا در برابر تراکم کاشت از لحاظ تولید عملکرد دانه متفاوت بود، به طوری که رقم هابیت در تراکم ‮‭۶۰‬بوته در متر مربع( ‮‭( D ۴‬ ، رقم ویلیامز در تراکم ‮‭۵۰‬ بوته در متر مربع ‮‭(( D۳‬ و رقم هیل در تراکم ‮‭۴۰‬ بوته در متر مربع ( ‮‭( D۲‬ بیشترین عملکرد دانه را تولید کردند .راندمان مصرف آب در تراکم بالاتر نسبت به تراکم پایین تر بیشتر بود، به طوری که با افزایش تعداد گیاه در واحد سطح، از آب مصرفی استفاده مؤثرتری به عمل آمد .کاهش شاخص برداشت در تراکم بالا مبین این واقعیت بود که با افزایش تعداد گیاه در واحد سطح، میزان افزایش رشد رویشی بیشتر از عملکرد دانه بوده است .ضرایب همبستگی نشان داد که بین میزان عملکرد دانه در هر بوته از یک طرف با تعداد نیام در هر بوته ، تعداد دانه در هر نیام ، وزن هزار دانه و شاخص برداشت از سوی دیگر همبستگی نسبتا بالایی وجود دارد

خواجوئی نژاد، غلامرضا

کاظمی، حمداله، استاد راهنما

آلیاری، هوشنگ، استاد راهنما

جوانشیر، عزیز، استاد مشاور

آروین، محمدجواد، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی