عنوان

بررسی پاسخ به کشت بافت و رفتار سیتوژنتیکی در چند رقم یونجه

‭۴۳۱۸پ‬

per

بررسی پاسخ به کشت بافت و رفتار سیتوژنتیکی در چند رقم یونجه

/گلناز رفیعی

تبریز: دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی

‮‭۱۱۰‬ص.‬

چاپی

فاقد اطلاعات کافی

کارشناسی ارشد

مهندسی کشاورزی - بیوتکنولوژی کشاورزی

‮‭۱۳۸۳/۰۹/۱۵‬

تبریز: دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی، گروه بیوتکنولوژی کشاورزی

امروزه روش کشت بافت یونجه یکی از ابزارهای مهم بیوتکنولوژی در تکثیر بافتها و سلولها و نیز انتقال ژن به آن به شمار می‌آید .بررسی کال‌زایی و جنین‌زایی و باززایی در سه رقم یونجه ایرانی شامل .‮‭SynoT‬ قره یونجه و رنجر با ریز نمونه‌های هیپوکوتیل ,برگ و بذر انجام شد .برای کال‌زایی از محیط پایه ‮‭SH‬ با چهار سطح هورمونی استفاده شد و آنالیز داده‌های مورد بررسی بعد از یک ماه نشان داد اثر ریز غونه در رشد کالوس معنی‌دار بوده است .اثر متقابل سطوح هورمونی و ریزنمونه نیز معنی‌دار می‌باشد و محیط کالزایی شامل ‮‭۲mg/l Kin + ۵mg/l۲۴D‬ به همراه ریز نمونه بذر بهترین نتیجه را داده است .در رشد کالوسها نوع رقم هم بسیار مؤثر بوده و قره یونجه بیشترین رشد کالوس را نسبت به ارقام دیگر در محیط کشت بخود اختصاص داده است .برای جنین‌زایی نیز از دو محیط پایه ‮‭B۵‬و ‮‭MS‬هر کدام با ‮‭۱۲‬ سطح هورمونی استفاده شد و آنالیز داده‌های مورد بررسی بعد از سه هفته نشان داد که اولین سطح هورمونی شامل ‮‭۴- ۱mg/l ۲+ ۲mg/l ۱kin‬- ‮‭D‬بهترین نتیجه را در جنین‌زایی داده و از بین ارقام ,رقم ‮‭Syno‬ بهتر از رقم قره یونجه و قره یونجه نیز بهتر از رنجر عمل کرده است .برای باززایی نیز ابتدا از محیط ‮‭Bio۲y‬ برای تکامل جنینها به مدت سه هفته استفاده شد سپس جنینها برای جوانه‌زنی و تولید گیاه کامل به محیط ‮‭MS‬ به همراه ‮‭۶‬ میلی‌گرم در لیتر‮‭۴- ۲‬- ‮‭D‬و ‮‭۲/۰‬ میلی‌گرم در لیتر ‮‭kin‬ برده شدند و داده‌ها در طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند و نتایج نشان داد که ارقام از نظر باززایی تفاوت معنی‌داری با هم دارند و رقم ‮‭syn۰‬ بهتر عمل کرده است و قره یونجه و رنجر هر دو در کلاس بعدی قرار گرفت .امروزه روش‌های کشت سوسپانسیون و بررسی تولید جنین‌ها برای تهیه بذر مصنوعی بسیار مورد توجه بوده که یونجه به عنوان گیاه مدلی که به این روشها بخوبی پاسخ داده شناخته شده است .البته یکی از کاربردهای مهم دیگر کشت سوسپانسیون می‌تواند در تولید سلول‌های ترانس ژنتیک باشد که بایستی این سلول‌ها توانایی تولید گیاه را از طریق کشت سلول داشته باشند.ارقام مورد مطالعه‮‭SynoT‬ ، قره یونجه و رنجر بود .کالوس‌های حاصل از ریز نمونه بذر که دارای اندازه بیشتری نسبت به سایر ریز نمونه‌ها بودند .در این تحقیق مورد مطالعه قرار گرفتند و در محیط جنین‌زایی مایع ‮‭B۵‬ حاوی غلظت ‮‭۶‬ میلی‌گرم در لیتر‮‭۲/۰ +D -۴- ۲‬ میلی‌گرم در لیتر ‮‭kin‬ برده شد و در ‮‭۵‬ تکرار بررسی شد .هر هفته واکشت‌های متوالی صورت گرفت .نتایج پس از سه هفته واکشت متوالی در یک طرح کاملا تصادفی مورد بررسی قرار گرفت .بدین ترتیب که ‮‭۱‬ میلی‌لیتر از هر محیط توسط سمپلر برداشته و روی فیلتر قرار داده شد و تعداد جنین‌ها روی فیلترها در ‮‭ml ۱‬ اندازه‌گیری شد .آنالیز داده‌ها نشان داد که رقم ‮‭Syno‬ در این محیط و سطح هورمونی فوق دارای جنین‌زایی بیشتری بوده و در گروه ‮‭a‬قرار گرفته و ارقام دیگر یعنی رنجر و قره یونجه به ترتیب در گروه های پایین‮‭b‬ ، ‮‭c‬قرار می‌گیرند .پس اگر هدف نگهداری خصوصیات برتر رقم ‮‭Syno‬ از طریق تولید بذر مصنوعی باشد محیط ‮‭B۵‬ و سطح هورمونی فوق توصیه می‌شود .همچنین به منظور بررسی ژرم پلاسم یونجه مطالعات کاریوتیپی در ارقام قره یونجه ، رنجر و سنتتیک انجام گرفت.در بررسیهای انجام شده ، جزئیات کاریوتیپی اعم از طول بازوی بزرگ ، طول بازوی کوچک ، نسبت بازوی بزرگ به بازوی کوچک و طول کل کروموزوم برای هر رقم اندازه گیری و ایدیوگرام آن رسم گردید.به منظور تعیین میزان تقارن کاریوتیپ ارقام مختلف، آماره های ضریب تغییرات ‮‭(cv)‬ و درصد کلی فرم ‮‭TF‬ درصد محاسبه شد .در بررسیهای کاریوتیپی که بر روی سه رقم یونجه شامل رقمهای قره یونجه ,رنجر و واریته سنتتیک صورت گرفت مشاهده شد که سطح پلوئیدی در تمام این ارقام تتراپلوئید ‮‭۲n=۴x=۳۲‬ و عدد پایه کروموزومی ‮‭x=۸‬ بود .همچنین در تمام ارقام مورد مطالعه کروموزومهای ماهواره داردیده شد . بزرگترین کروموزومها یعنی کروموزومهای یک و دو بودند)البته با احتساب طول ماهواره .( محل قرار گرفتن ماهواره ها در تمام ارقام روی بازوی کوچک کروموزومهای مذکور بود .طول ماهواره ها بین ‮‭۵/۰‬ تا ‮‭۵۳/۰‬ میکرون در ارقام مختلف متفاوت بود که طول کوتاهترین کروموزوم ‮‭۲۰/۲‬ میکرون مربوط به رقم رنجر و طول بلندترین کروموزوم ‮‭۴/۴‬ میکرون بود که بازهم متعلق به رقم رنجر است.همچنین بیشترین میانگین طول برای کروموزومها برای تمام ارقام ‮‭۶۳/۳‬ میکرون و کمترین میانگین طول برای آنها ‮‭۳۷/۳‬ میکرون می باشد .بنابراین متوسط اختلاف بین کوتاهترین و بلندترین کروموزوم برای تمام ارقام در حدود یک میکرون می باشد .بخش دیگری از بررسیهای کاریوتیپی مربوط به آنالیز واریانس می باشد که بر روی دو فاکتور کروموزوم و ژنوتیپ در یک طرح پایه فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی انجام شد .همانطور ملاحظه می شود بین ارقام مختلف و کروموزومهای مختلف و همچنین اثر متقابل کروموزوم - رقم تفاوت معنی دار در سطح ‮‭۱‬ و ‮‭۵‬ مشاهده می شود یعنی در ارقام مختلف افزایش یا کاهش در طول کروموزومها صورت گرفته است همچنین کاریوتیپ مربوط به رقم رنجر دارای بیشترین طول کروماتین بود و در گروه ‮‭a‬ قرار گرفت و ارقام سنتتیک و قره یونجه هر دو در گروه ‮‭b‬ قرار گرفتند.همچنین ملاحظه شد تفاوت در اندازه کروموزوم معنی دار بود .در ارقام مورد مطالعه به غیر از کروموزومهای ‮‭۱‬ و ‮‭۲‬در هر رقم که از نوع ماهواره دار و ساب تلوسانتریک بودند سایرکروموزومها از نوع متاسانتریک و ساب متاسانتریک بودند.

رفیعی، گلناز

ولی زاده، مصطفی، استاد راهنما

امیدی، منصور، استاد راهنما

خسروشاهلی، محمود، استاد مشاور

باغبان، بهرام، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی