عنوان

ارزیابی پایداری عملیات کشت سیب زمینی و تعیین عوامل مؤثر بر آن در دشت اردبیل

‭۳۵۴۳پ‬

per

ارزیابی پایداری عملیات کشت سیب زمینی و تعیین عوامل مؤثر بر آن در دشت اردبیل

/فیروز هوشیار قوجه بیگلو

تبریز : دانشگاه تبریز ، دانشکده کشاورزی ، گروه مدیریت کشاورزی

‮‭۹۰‬‬

چاپی

کارشناسی ارشد

مدیریت کشاورزی

‮‭۱۳۹۱/۰۵/۰۳‬

تبریز : دانشگاه تبریز ، دانشکده کشاورزی ، گروه مدیریت کشاورزی

رفع نیازهای اساسی انسان در طول تاریخ همواره یکی از مشکلات اصلی بشر بوده و فشار جمعیت منجر به افزایش تقاضا برای محصولات کشاورزی شده است .به همین دلیل بسیاری از جوامع متعادل‌کردن نیازهای انسان و تولید موادغذایی را هدف قرار داده‌اند .این امر کشاورزان را مجبور ساخته است تا نهاده‌هایی مثل کودهای غیرآلی، علف‌کش‌ها وآفت‌کش‌ها و آب را در فعالیت‌های تولیدی بسیار بیشتر مورد استفاده قراردهند .این نظام کشاورزی که تحت عنوان کشاورزی مرسوم از آن یاد می شود، باعث ایجاد پیامدهای نامطلوب زیست‌محیطی، اکوسیستمی، اقتصادی و سلامتی گشته و جوامع را با چالش‌های جدی مواجه کرده‌است .به همین دلیل کشاورزی پایدار به عنوان راهکار اساسی گریز از این مخاطرات مطرح شده است .با توجه به سهم عمده سیب‌زمینی در سبد مصرفی خانوارها و نیزدر بین تولیدات کشاورزی استان اردبیل و نقش آن در ایجاد اشتغال در منطقه، پایدارنمودن کشت و تولید آن در دشت اردبیل که سطح زیر کشت آن بالغ بر ‮‭۲۰۰۰۰‬ هکتار در سال می‌باشد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است .لذا این تحقیق با ارزیابی میزان پایداری عملیات کشت این محصول و تعیین عوامل مؤثر بر آن، ضمن دادن آگاهی در مورد وضعیت موجود از نقطه نظر پایداری، می تواند راهنمای زارعین و سیاست‌گذاران بخش کشاورزی در برنامه‌ها و اقدامات آتی گردد .جامعه آماری تحقیق شامل سیب‌زمینی‌کاران دشت اردبیل است که در ‮‭۱۰‬ دهستان و ‮‭۸۴‬ روستای شهرستان‌های اردبیل و نمین به زراعت این محصول اقدام نموده‌اند .کل جامعه آماری ‮‭۶۱۶۹‬ نفر بوده که برای اجرای تحقیق تعداد ‮‭۳۴۲‬ نمونه با استفاده از فرمول کوکران مشخص گردید .داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز از طریق پیمایش میدانی و با طراحی و تکمیل پرسشنامه به روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نسبتی، در سال زراعی‮‭۱۳۸۸ - ۸۹‬از کشاورزان جمع‌آوری‌گردید .ارزیابی میزان پایداری عملیات کشت با استفاده از شاخص‌های رایگبی و همکاران و سنانایاک مورد سنجش قرارگرفت .نتایج هر دو رهیافت نشان داد که بیش از ‮‭۵۰‬ درصد مزارع به سمت ناپایداری گرایش دارند .نتایج حاصل از مدل رگرسیونی چند متغیره، نشان داد که متغیرهای دانش کشاورزی پایدار، نیروی‌کار خانوادگی، درآمد زارع، نوع مالکیت زمین، نوع سیستم زراعی، منزلت و مشارکت اجتماعی و سطح سواد ‮‭۴۶‬ درصد تغییرات شاخص پایداری را توضیح می‌دهند، دیگر متغیرهای فرض‌شده در مدل رگرسیونی تأثیر معنی‌داری بر روی شاخص پایداری نداشتند .بنابرابن توصیه می شود که با آموزش‌های لازم دانش کشاورزی پایدار سیب‌زمینی‌کاران افزایش داده شود.

Up to now, meeting the needs of human is one of the main problems for mankind. Population pressure led to rising of demand for agricultural products. For this reason, many societies have aimed to counterbalance the human needs and food production. This made the farmers use much more modern inputs such as inorganic fertilizers, pesticides and water in production activities. This system of farming that it is referred to as conventional farming can cause adverse environmental, ecosystem, economic and health consequences, and have had communities to face serious challenges. Therefore, sustainable agriculture as a means of escape of the consequences has raised. Potato has main portion in the consuming basket of households and among agricultural products and because of its role in occupation creation in the region, the sustainability of potato cultivation and production is important in Ardebil plain, where over than 20000 hectars is under cultivation in the year. Therefore, this research assesses the sustainability of farming operations and determining factors affect it, and by showing the situation of sustainability, can help farmers and policymakers in agricultural programs and future actions will need. Statistical population contains potato producers in 10 villages and 84 village of Ardebil and Namin townships, in Ardebil plain. For this research 342 samples determined by Cochran's formula among 6169 farmers. Research data belongs to 2010-2011 crop period and was gathered through field surveys and questionnaires complete by means of Ratio stratified random sampling. The sustainability of farming operations Assessed based on using the Rigby et al and Senanayak approaches. The results of both approaches showed that over than 50 percent of farms tend to be unsustainable. Results of multiple regression model showed that the variables; knowledge of sustainable agriculture, family labor, farmer income, type of land ownership, education level, type of farming system, social status and social participation have a significant effect on the index and explain 46 percent of the sustainability Index changes. Other variables of the regression model had no significant effect on the sustainability Index. Therefore, it is recommended that the necessary training should be taken to increase farmer's knowledge of sustainable agriculture .

Ardebil Plain

potato

Sustainability Index

Sustainable Agriculture

farming operations

هوشیار قوجه بیگلو، فیروز

حیاتی، باب اله، استاد راهنما

دشتی، قادر، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی