ارزیابی تنوع ژنتیکی برخی ارقام انگور استان آذربایجان غربی با استفاده از نشانگرهای مولکولی و ارتباط آنها با صفات زراعی
/حامد دولتی بانه
تبریز:دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی ، گروه باغبانی
، ۱۳۸۶
۱۲۷ص
چاپی
دکتری
باغبانی-میوه کاری
۱۳۸۶/۰۶/۱۱
تبریز:دانشگاه تبریز، دانشکده کشاورزی ، گروه باغبانی
به منظور بررسی تنوع ژنتیکی و روابط انگورهای زراعی و وحشی استان آذربایجان غربی و ارتباط بین دادهصهای مولکولی و صفات مهم زراعی از روش آمپلوگرافی همراه با روشصهای مولکولی مختلف شامل نشانگرهای ریزماهواره هستهصای، کلروپلاستی و AFLP استفاده شد .از نظر صفات زراعی تنوع بالایی بین ژنوتیپصها مشاهده شد .براساس روش آمپلوگرافی مشخص شد که اشتباه در نامگذاری ارقام الحقی و شاهرودی و همچنین خلیلی سفید و قرمز صورت گرفته است .از ۱۰ جایگاه ریزماهواره کلروپلاستی فقط دو مکان cpmp۳ و cpmp۱۰ در ارقام زراعی و جایگاه cpmp۳ در انگورهای وحشی چند شکلی نشان دادند .از ترکیب آلل-های این جایگاهصها چهار نوع هاپلوتیپ بدست آمد که هر چهار تای آنها در ارقام انگور وجود داشتند در حالیکه در انگورهای وحشی فقط دو نوع هاپلوتیپ مشاهده شد .با توجه به اینکه این دو نوع هاپلوتیپ در اغلب ارقام انگور و ژنوتیپصهای وحشی نیز وجو داشت، احتمال می-رود که انگورهای وحشی اجداد تعدادی از ارقام بومی ایران باشند .با استفاده از ۲۹ جفت آغازگر ریزماهواره هستهصای، مجموعا ۱۹۹ آلل در ارقام زراعی با متوسط ۶/۸ آلل و ۱۸۲ آلل در ژنوتیپ های وحشی انگور با میانگین ۹/۷ آلل تکثیر شد .هتروزیگوتی مورد انتظار از ۷۰/۰ در انگورهای زراعی تا ۷۴/۰ در ژنوتیپصهای وحشی متغیر بود .میزان هتروزیگوتی مشاهده شده در ارقام ۷۳ /۰ و در انگورهای وحشی ۶۹/۰ بود .تجزیه ریزماهوارهصها نیز حالتهای سینونیمی بین ارقام را نشان داد که از جمله آنها میصتوان به سینونیمی ارقام موسلی و سقل سولیان، رشه و خوشناو، سیاه معمولی و کلکه ریوی، تبرزه سفید و قرمز و نیز سه رقم کشمشی سفید، بیدانه قرمز و رجین اشاره کرد .همچنین با استفاده از این دادهصها، روابط والد- نتاج بین ارقام رزقی، ریش بابا قرمز و ریش بابا سفید تعیین شد .گروهصبندی ژنوتیپصها بر اساس دادهصهای مولکولی انگورهای زراعی و وحشی را از هم متمایز کرد .هر چند که در گروه انگورهای زراعی چند نمونه انگور وحشی نیز قرار گرفت .تجزیهصهای مولکولی با استفاده از دادهصهای ریزماهواره ژنومی ارتباط نزدیک و مشخص را بین جمعیتصهای وحشی و ارقام انگور نشان نداد .تجزیه ارتباط، ۴۹ آلل مثبت از ۱۸ نشانگر ریزماهواره و نیز ۴۹ نشانگر AFLP مثبت را برای ۱۴ صفت کمی در ارقام انگور شناسایی کرد