دقایق بلاغی در خطبه های نهج البلاغه ۵۰) خطبة اول)
/محمد حسین اسماعیلی
تبریز :دانشگاه تبریز، دانشکده زبانهای خارجی، گروه ادبیات فارسی
۱۸۷ص.
:۳۰*۲۹س.م- +لوح فشرده
چاپی
واژهنامه بصورت زیر نویس
کتابنامه ص.:۱۸۳-۱۸۵
کارشناسی ارشد
زبان و ادبیات فارسی
۱۳۸۵/۱۱/۳۰
تبریز :دانشگاه تبریز، دانشکده زبانهای خارجی، گروه ادبیات فارسی
نهج البلاغه تراوش افکاروآرای انسانی است معصوم ومصون از همة کژی ها و ناراستی ها و سخن او جلوه ای است از کلام الهی . بی گمان سخنان و نامه های امام علی) ع ( پس از قرآن، برترین و والاترین سخنان در عرصة فصاحت و بلاغت است .و به جرأت می توان گفت که کلام وزین و رزین امام علی) ع ( بر امهات کتب ادب فارسی و عربی، تأثیر آشکار نهاده است . سید رضی در مقدمة نهج البلاغه می گوید" : این کتاب طراز فصاحت است و پیرایة بلاغت، عربیت را بها افزاید ودین ودنیا را به کار آید چراکه بلاغتی چنان نه درگفتار فراهم آمده است و نه یک جا در کتابی هم .چه امیر المؤمنین) ع ( سرچشمة فصاحت است و آبشخور بلاغت .فصاحت، خود را به کلام حضرتش می آراید، تا به جمال برسد و بلاغت درکنار او زاید و به کمال رسد، او بود که نقاب از چهرة سخن کشید تا مترسل، زیبایی آن را دید.آیین گفتار را از او وام گرفتند و خطیبان بر جای پایش گام نهادند و واعظان از خواندن کلام او نام یافتند .ادامة چکیده با این همه، او گوی از همگان برد و اینان بدو نرسیدند .چه، در گفتار او رنگی از علم خداست و بویی از گفتار مصطفی)".(خطبه ها، صادقانه ترین تصویر از روح امام است که در آن معطرترین مکنونات قلبی خود از قبیل تقوای حقیقی متکی بر ایمانی محکم به خدا و شگفتی از مخلوقات وکمالات حق و بی میلی به لذات گذرا درآن به ودیعت گذارده است . بلاغت در معنی وصول و به انتها رسیدن است اما در اصطلاح عبارت است از مطابقت کلام با مقتضای حال، همراه با فصاحت عبارات آن . برخی از علمای بلاغت، ابواب معانی، بیان و بدیع را ارکان سه گانه این علم دانسته اند و بعضی دیگر معانی و بیان را دو رکن علم بلاغت و بدیع را جزء توابع علم بلاغت شمرده اند . اما چون پرداختن به این سه رکن از حوصلة این پایان نامه و از وسع و جهد این حقیر خارج است لذا هدف اصلی پرداختن به وجوه علم بیان اعم از تشبیه، استعاره، کنایه و مجازمرسل با ذکر انواع آن است که با عنایات خداوند و راهنمایی فاضلانة استاد محترم راهنما، آقای دکتر خلیل حدیدی به این مقصود عالی تا حد نسبی دست یافتیم .چنانکه علم بیان از بنیان ها ی استوار بلاغت است و آموختن فنون آن آدم----ی را با چهره های گوناگون خیال و صور رنگارنگ معنی آشنا می سازد .در این پایان نامه سعی شده است تا حد توان و استعداد ارتباط آرایه های ادبی با کلام آن حضرت و تأثیر آنها در زیبایی کلام آشکار شود.
Nahj Al Balagha, immaculate and secure from any crookedness and incorrectness, is the exudation of the human's thoughts and opinions, and its words are manifestation of the words of God.Undoubtedly the words and letters of Imam Ali (P.B.U.H) are the best and exalted ones in ephony and eloquence. And daringly the golden and weighty discourse of Imam Ali has had obvious effect on the main books of the Persian literature. In the introduction to the Nahj Al Balagha, Seyed Razi says, "this book is a criterion for ephony and embellishment for eloquence, it puts premium on Arabic literature and serves the religion and the world because such eloquence has been provided neither in a speech nor a book, and Imam Ali (Commander of the Faithful (P.B.U.H)) is the source and watering trough of eloquence. Ephony decorates itself with the words of its Excellency in order for grace to be reached and eloquence to be begot beside it and achieve perfection. It was he who drew the mask off the word face so that scribe could see its beauty. The custom of speech has been borrowed from it, the speakers have paced in its tracks, and the preachers have obtained fame by reading its words.After all, it outdid all of them, and they could not catch it, for there is a color of divine science and a scent of the speech of Prophet Mohammad (P.B.U.H) in its discourse."The sermons are the most truthful image of the Imam's soul in which his most flagrant heartfelt latent memories such as true piety based on a strong belief in God, wonder at the creatures and perfection of God and reluctance to the ephemeral pleasures have been trusted. Eloquence means to accomplish or to arrive, but it, as a technical term, means the concordance of the words with the present appropriateness together with the ephony of its expression.Some of the scholars of eloquence consider rhetoric, statement and figures of speech as three bases of this science, but others regard rhetoric and statement as two bases of eloquence and figures of speech as part of eloquence. Since dealing with these three bases is beyond the scope of this thesis as well as my competence, our objective is to discuss the different aspects of rhetoric such as simile, metaphor, allusion and allegory with the mention of their types. We would do our best to approach this objective by the grace of the Almighty God and under the scholarly supervision of my dear supervisor, Dr. Khalil Hadidi. Rhetoric is one of the unchanging fundamentals of eloquence, and learning its techniques makes human being acquainted with various visages of imagination and colorful forms of meaning.In this thesis, attempts have been made to realize the relationship of the literary arrangements with the words of that Excellency and their effects on the beauty of the words.