کاربرد Arc GIS در مدیریت شبکه آبیاری و زهکشی ناحیه جنوب بهبهان استان خوزستان
/سارا راستگو
تبریز: دانشگاه تبریز،دانشکده کشاورزی ، گروه آب
۱۱۴ ص.
:، جدول، نمودار، عکس، لوح فشرده
چاپی
واژه نامه بصورت زیرنویس
کتابنامه ص.: ۱۰۹-۱۱۴
کارشناسی ارشد
مهندسی کشاورزی- آبیاری و زهکشی
۱۳۸۶/۰۳/۲۵
تبریز: دانشگاه تبریز،دانشکده کشاورزی ، گروه آب
با توجه به اهمیت مساله آب بعنوان عامل تضمین حیات بشر و فاکتور رشد و توسعه، نحوه مدیریت و استفاده از این نعمت الهی بیانگر توانایی و پیشرفت یک جامعه میصباشد .در کشور ما با توجه به شرایط جغرافیایی و مساله کمبود آب اهمیت استفاده بهینه از آب دو چندان است .هر چند که محدودهصی مورد مطالعه در استان خوزستان واقع است و این استان از لحاظ برخورداری نسبی از منابع آب مرتبه دوم و از لحاظ رشد و شکوفایی شبکه های آبیاری و زهکشی مرتبه اول را در کشور دارا میصباشد .نظر به شرایط حاکم در منطقه) جغرافیایی-سیاسی(، حفظ و نگهداری آب بعنوان سرمایه ملی اهمیت بسزایی دارد .موقعیت طرح) مزارع تحت پوشش شبکه آبیاری و زهکشی ناحیه جنوب بهبهان (در استان خوزستان در ۲۱۰ کیلومتری شرق اهواز در دشت بهبهان میصباشد .نظر به قابلیتصهای Arc GIS در مدیریت و ذخیره سازی دادهصها از این برنامه بعنوان بانک اطلاعاتی استفاده شد .کلیه اطلاعات مربوط به کاداستر، کانالها، زهکشها، نوع خاک، رقوم آب زیرصزمینی و کشت را بهصصورت لایهصهای جداگانه به برنامه وارد نموده و با استفاده از توانایی این برنامه در ایجاد تین با استفاده از نقشهصهای سه بعدی شیب منطقه تعیین گردید .از میان مزارع منطقه ۲ مزرعه شماره ۳۲ و ۶۱ بعنوان نمونه انتخاب گردید و نیازهای آبیاری با توجه به نوع و درصد کشت با برنامه Crop Wat برآورد گردید .با توجه به آب تحویلی به مزارع راندمان مزارع فوق محاسبه شد .اطلاعات مربوط به خاک و میزان شوری و قلیایی بودن نیز از نقشهصهای خاکشناسی استخراج گردید. معادله کوستیاکوف لوئیس با دو روش استوانه مضاعف و روش حل دو نقطه ای معادله موازنه حجم به عنوان معادله نفوذ آب در مزارع تعیین گردید .با استفاده از اطلاعات ذخیره شده در بانک اطلاعاتیARC GIS ، شبیهصسازی جریان آب در جویچهصهای آبیاری دو مزرعه نمونه با کمک نرم افزار آبیاری سطحی SIRMOD و برمبنای مدل هیدرودینامیکی کامل به انجام رسید .کاربرد انواع رژیمهای جریان پیوسته، موجی و کاهش جریان با در نظر گرفتن طولصهای مختلف برای جویچهصهای آبیاری در مزارع مورد ارزیابی قرار گرفت .نتایج نشان می دهند با افزایش طول جویچه از ۱۵۰ متر در وضع موجود به ۲۰۰ متر در مزرعه ۶۱ میزان راندمان از ۴/۶۰ به ۶/۷۲ درصد افزایش میصیابد و با بکارگیری استراتژی کاهش دبی در جویچه با طول ۱۵۰ متر راندمان به ۴/۸۲ درصد افزایش یافت .در مزرعه شماره ۳۲ بعلت نفوذپذیری نسبتا زیاد افزایش طول جویچه ها با استراتژیصهای جریان پیوسته و کاهش جریان منجر به جواب مطلوب نگردید ولی در استراتژی آبیاری موجی امکان افزایش طول بررسی شد .بازده مزرعه از ۱/۶۶ درصد در شرایط فعلی به ۸/۷۳ و ۶/۷۹ درصد بترتیب بهصازای طولصهای ۲۰۰ و ۲۵۰ متر در استراتژی آبیاری موجی رسید .افزایش طول جویچه از لحاظ مدیریت آبیاری در یک مزرعه اثرات مطلوبی دارد .این افزایش باید با در نظر گرفتن مشخصات فیزیکی مزرعه و با انتخاب رژیم مناسب جریان در جویچهصهای آبیاری انجام بگیرد .با توجه به نتایج حاصله استفاده از روشصهای آبیاری موجی و کاهش جریان، بعنوان راه حلصهای مناسبی برای بهبود بازده آبیاری پیشنهاد میصگردد.
According to the Importance water As the main factor for human race and development of society . In our country Because of the geographical condition and the problem of water lacking make more importence to how we have to use the water . although the region which we study is in Khozestan which is the second position of having water and the best one in irrigation and drainage network. The region ( field's of south Behbahan irrigation and drainage network) is in the "khozestan" states,210 km east from Ahwaz in Behabahan area .According to the ARC GIS abilities to data managing we use this software as data bank. All data about Cadastre , channels ,drainages, type of soil , ground water elevation and planning stored in separate layers , and with the use of this software abilities in TIN development and 3-D plans the slope of area calculated . from the field of of No.2 area we study the fields No. 32 and 61 and Irrigation needs due to type and percentage of planning calculated by the help of Crop wat software . then according to rate of water which have delivered to the field efficiency of fields calculated . data of soil and solidity extracted from geology plans. Kostiakove Louise equation have chosen as the equation of water infiltration in fields . using data as in ARC GIS bank ,simulation of water flow in furrow for these two fields with use of SIRMOD software , according to hydrodynamics model calculated. use of some kind of flow regime such as continuous , surge and cutback due to length of furrow studied . the results show that with increasing the length of furrow from 150m to 200m in the field No.61 the efficiency increases from 60.4 to 72.6 and with use of cut back flow rate in furrow with the length of 150 m the efficiency goes up to 82.4 . in field 32 because of high infiltration length increase of length of furrow with the continuous flow strategy never help for better result. But in surge strategy the probability of increased length studied. The efficiency goes up from 66.1 in existence condition to 73.8 and 79.6 for the length of 200 and 250 in surge method . increasing the length of furrow in irrigation management have good result but this increasing have to be studied with other specification and a good method of flow rate in furrows.