بررسی واکنش ژنوتیپ های سیب زمینی و خویشاوندان وحشی آن در برابر ویروس های A و Y سیب زمینی
/شبنم قدمیاری
تبریز: دانشگاه تبریز،دانشکده کشاورزی،گیاه پزشکی
۱۴۷ ص، جدول، نمودار، عکس، لوح فشرده
چاپی
واژه نامه بصورت زیرنویس
کتابنامه ص.: ۱۳۷-۱۴۶
کارشناسی ارشد
گیاهپزشکی
۱۳۸۸/۰۵/۲۵
تبریز: دانشگاه تبریز،دانشکده کشاورزی،گیاه پزشکی
ویروس های A و Y سیب زمینی از جنس Potyvirus خسارت های زیادی به این گیاه وارد می کنند .ایجاد و به کارگیری ارقام مقاوم موثرترین و اقتصادی ترین روش مبارزه با بیماری های ویروسی به شمار می رود .در این راستا یافتن منابع مقاومت به ویروس و انتقال ژن های مقاومت به ارقام تجاری از اهداف مهم اصلاحی این گیاه می باشد .در این تحقیق گیاهان حاصل از بذر حقیقی (TPS) ۱۲ ژنوتیپ سیب زمینی زراعی و ۶ ژنوتیپ از ۳ گونه وحشی آن در برابر potato virus A و potato virus Y در دو شرایط گلخانه ای و درون شیشه ای (in vitro) مورد ارزیابی قرار گرفت .در شرایط گلخانه ای ژنوتیپ های زراعی و وحشی در برابر ویروس های A و Y دارای سطوح مختلف مقاومت و حساسیت را نشان دادند .گیاهان حاصل از TPS ژنوتیپ ۹۹۴۰۰۷ مقاوم به هر دو ویروس، ژنوتیپ گونه۲۷۳ - S. gourlayi ۷۵نیمه مقاوم به PVY و ژنوتیپ گونه S. kurtzianum مقاوم به PVA تشخیص داده شدند .در شرایط درون شیشه ای رقم تجاری بامبا مقاوم به هر دو ویروس A و Y و ژنوتیپ های وحشی گونه۲۷۳ - S. gourlayi ۷۵مقاوم به PVY و گونه۴۷۰ - S. phureja ۷۵مقاوم به PVA شناخته شدند .مقایسه روند حرکت ویروس در گیاهان حساس و مقاوم نشان داد که ویروس در گیاه مقاوم معمولا کندتر از گیاه حساس تکثیر و حرکت می کند اما در بعضی از ژنوتیپ ها مانند ژنوتیپ زراعی ۸۰۳۹ با وجود حساس بودن به ویروسA ، همانند ژنوتیپ های مقاوم ویروس دیرتر به برگ های انتهایی رسید .در ژنوتیپ گونه۳۶ - S. phureja ۷۵نیز با وجود نیمه مقاوم بودن در برابر ویروسY، حرکت ویروس در آن سریع بوده و زودتر از ژنوتیپ های حساس به برگ های انتهایی رسید بنابراین به نظر می رسد سرعت حرکت و آلوده سازی ویروس در گیاه مستقل از صفت مقاومت و حساسیت عمل نماید .مقایسه گلخانه ای با درون شیشه ای نشان داد که غلظت ویروس در گیاهچه های حاصل از TPS در شرایط درون شیشه سریع تر از شرایط گلخانه افزایش می یابد و علائم ایجاد شده شدیدتر و مشخص تر است .علاوه بر آن ارزیابی درون شیشه به علت حجم کار کم، سرعت و دقت بیشتر و عدم مداخله عوامل محیطی ناخواسته از کارائی بیشتری برخوردار بود .بررسی واکنش ژنوتیپ های وحشی سیب زمینی مورد بررسی در برابر نژادهای مختلف ویروس Y با استفاده از تکنیکPCR - RTو آغازگرهای اختصاصی هر نژاد نشان داد که واکنش ژنوتیپ ها نسبت به نژادهای ویروس Y متفاوت می باشد .ژنوتیپ های گونه۳۹۶ - S. gourlayi ۷۵، گونه۱۰۹ - S. gourlayi ۷۵و گونه۲۷۳ - S. gourlayi ۷۵در برابر نژادهای O و C حساس بودند در حالی که ژنوتیپ گونهS. phureja ۷۵ - ۸نسبت به این نژادها مقاوم بوده ولی در برابر N و NTN حساس بودند .ژنوتیپ گونه۱۲ - S. kurtzianum ۷۵نسبت به نژاد C مقاوم ولی در برابر نژادهایO ، N و NTN حساس بود .در این بررسی نژاد NTN برای اولین بار در استان آذربایجان شرقی شناسایی شد .