عنوان

زندگی و آثار امیر علیشیر نوایی

‭۷۵۱پ‬

per

زندگی و آثار امیر علیشیر نوایی

/رضا نوید خشگناب

تبریز : دانشگاه تبریز ، علوم انسانی و اجتماعی ، تاریخ ایران دوره اسلامی

‮‭۳۱۴‬ ص.‬

: مصور ، جدول ، عکس ‮‭۳۰‬*‮‭۲۹‬ س.م.-+ یک لوح فشرده

چاپی

واژه نامه به صورت زیرنویس

کتابنامه ص : ‮‭۲۷۹-۲۹۳‬

کارشناسی ارشد

تاریخ

‮‭۱۳۸۵/۰۳/۰۳‬

تبریز : دانشگاه تبریز ، علوم انسانی و اجتماعی ، تاریخ ایران دوره اسلامی

امیر علیشیر نوایی یکی از مشاهیر علم و ادب و شعر ترکی و فارسی در ایران و حامی شاعران نویسندگان و هنرمندان و وزیر و سیاستمدار بزرگ اواخر دوره تیموری بودنظام الدین امیر علیشیر فرزند غیاث الدین کیچکنه در سال ‮‭۸۴۴‬ ه‍- ق در هرات به دنیا آمد .چون پدران و دایی- هایش نیز در دربار تیموریان و در هرات بودند او نیز از همان وقت با سلطان حسین بایقرا همبازی و همدرس شد .امیر علیشیر در دوازده سالگی پدر خود را از دست داد .ابوالقاسم بابرمیرزا امیر علیشیر را تحت حمایت خود گرفت و ترغیب به آموختن علم و ادب کرد .امیرعلیشیر تحت حمایت او مدتی در هرات مانده سعی در تحصیل علم و ادب صنمود .وقتی ابوسعید میرزا بر هرات مستولی شد، او را وادار به مهاجرت به سمرقند نمود .امیر علیشیر با مشکلات و سختی های بسیار حدود سه سال در سمرقند به تحصیل پرداخت و اشعار بسیار سرود .وقتی که در سال ‮‭۸۷۳‬ ه‍-.ق سلطان حسین میرزا بر تخت سلطنت هرات مستقر شد ، امیر علیشیر را به هرات فراخواند و نخست منصب مهرداری و سپس امارت دیوان اعلی را به او سپرد .امیر علیشیر می خواست تا از سیاست کناره گیری کند، اما سلطان مذکور اجازه نداد .سلطان حسین میرزا در سال‮‭۸۹۲‬ ه‍- امیر علیشیر را به حکومت استراباد مامور کرد . هر چند امیر علیشیر راضی به دوری از هرات نبود و بارها خواسته بود تا به پایتخت بازگردد .با این حال وی نزدیک به پانزده ماه در حکومت استراباد باقی ماند .میزان حرمت و نفوذ امیر علیشیر در دستگاه حکومت تیموریان به حدی بود که در عزل و نصب وزیران نقش اصلی داشت .او چندین بار میان سلطان حسین میرزا و شاهزادگان او وساطت کرد و نزاع بین آنان را به مصالحه کشانی در سال‮‭۹۰۴‬ ه‍- از سلطان حسین میرزا اجازه خواست تا به حج مشرف شود ، اما سلطان حسین میرزا به علت علاقه بیش از حد به او و به بهانه عدم امنیت راهها و یا به هر دلیلی این اجازه را به او نداد .سرانجام امیر علیشیر در سال ‮‭۹۰۶‬ ه‍- هنگامی که به استقبال سلطان حسین میرزا) که از استرآباد باز می گشت (شتافته بود ، دچار سکته شد و چند روز بعد در گذشت . در این رساله نخست کلیاتی در مورد موضوع پایان نامه مطرح و سپس منابع مهم تحقیق بررسی می شود .سپس خاندان امیر علیشیر مورد بررسی و در فصل پنجم سالشمار زندگانی شخصی و سیاسی و نقش او در حکومت تیموریان و ویژگیهای شخصیتی او تشریح می شود .در فصل ششم با عنوان حیات سیاسی امیرعلیشیر وزارت در دوره تیموریان و وزیران آن عصر بطور اختصار معرفی میشود .و بعد اصلاحات سیاسی و اجتماعی او و سپس در مورد اقدامات عمرانی و آثار و بناهای خیریه و موقوفات امیر علیشیر صحبت می شود، که به گفته نویسندگان بیش از سیصد و هفتاد بنای خیریه از خود باقی گذاشته است .در فصل آخر اوضاع علمی و هنری و شعر و نثر آن عصر بطور اختصار بیان و مهمترین شاعران و دانشمندان و نویسندگان آن زمان معرفی می شود .و نیز آثار علمی و ادبی امیر علیشیر که تعداد آنها به سی اثر مشتمل بر کتاب، دیوان، شعر و رساله بالغ می شود، مورد شناسایی قرار می گیرد .از این حیث بعضی نسخ خطی او نیز بررسی میشود .از مربیان امیر علیشیر و فضلا و شاعرانی هم که مورد التفات و حمایت امیر علیشیر واقع شدند و پیشرفت کردند، صحبت می شود .در مورد آوازه و تاثیر او بر ادبیات دنیا نیز مطالبی گفته می شود .سرانجام هم با نتیجه گیری این رساله به پایان می رسد .

Amir Alishir Navaei was one of the Farsi and Turkish verse and section literature celebrated poets in Iran. He was supporter of poets, writers and artists and scientists, minister and main politician of late Timurid dynasty.Nezam- edin Amir Alishir son of Ghiathedin Kichkaneh was born in 844 A.H in Harat.Since his ancestors and his uncles engaged in Timurid court in Harat? he was in accompaniment and classmate of sultan Hussein Bayghara. He lost his Father when he was twelve years old. Amir Alishir supported by AbulGhasem Baber Mirza and he persuaded Amir Alishir learn Literature. He was under the patron of AbulGhasem mirza, and endeavour in literature and science study. When Abusaeed mirza seized Harat, forced him to immigrate to samarghand. Three years Past difficulty in Samarghand by studying, he composed many Poems.In 873 A.H. when sultan Hussein mirza reigned in Harat recall, Amir Alishir to Harat and offered him chancellor post at first,then supreme court emirate. Amir Alishir wanted to resign political offers, but he was not permitted by sultan. Sultan Hussien Mirza commissioned Amir Alishir to Astarabad government although he was not willing to leave Harat and frequently wanted to return capital, he approximately fifteen month governed Astarabad.Amir Alishir was so honorable and influenced in Timurid government to the extent that had main role in appointment and depose of ministers several times acted as an intermediary between sultan Hussein Mirza and princes and reconciled them disputes.In 904 A.He wanted to go pilgrimage to Mecca, but Sultan Hussien Mirza did not permit him because of interest and under the pretext of road insecurity or in other reasons. At last in 906 A.H when he had gone to visit sultan Hussein Mirza, encountered with heart failure and a few days later died.In this thesis, at first, generalities about subject of thesis proposed and then research important resources have been investigated. Amir Alishir dynasty is studied and in fifth chapter, his political and personal lift incidents, his role in Timurid especially in sultan Hussein Mirza government and his personally characteristics are explained. In sixth chapter political life, ministry in Timurid period and their ministers are briefly introduced. Then his social and political reforms, constructions, charity institutions and endowed properties discussed. Authors quoted that he has tree hundred and seventy charity monuments.In last chapter, this period scientific, artistic, prose and verse condition breifly expressed and introduce famous authors, writers, scientists and poets of this period. Amir Alishir's articke and literary works, more than thirty works consists of book, poetical works, poem and articles are realized. In this case some of his writing copies investigated and educators of Amir Alishir, poets and scholars who hounered and supporeted by Amir Alishir introduced. His fame and influence of word literature explained, finally, ended with conclusion .

Amir Alishir

Navaei

Fani 9th ( ninth) century A.H

biography and works

Ministry

Policy

Literatur

artical and scientific Conditions

Farsi Prose and Poem

Turkish prose and verse

Timurid

sultan Hussein Bayghara Period

Iran history

khorasan

Afghanestan

نوید خشگناب، رضا

خزائلی، علیرضا، استاد راهنما

اورجی، فاطمه، استاد مشاور

نمایه‌سازی قبلی