عنوان

وزارت در دولتهای صفاری، سامانی، دیلمی و غزنوی

‭۷۴۴پ‬

per

وزارت در دولتهای صفاری، سامانی، دیلمی و غزنوی

/فاطمه اورجی نیک آبادی

تبریز: دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه تاریخ

‮‭۵۵۰‬ص.‬

: ‮‭۲۹‬ در ‮‭۳۰‬ س.م.-+ یک لوح فشرده

چاپی

واژه نامه بصورت زیرنویس

کتابنامه ص.:‮‭۹۳۱-۹۴۶‬

فاقد اطلاعات کامل

دکتری

تاریخ

‮‭۱۳۸۲/۰۴/۳۰‬

تبریز: دانشگاه تبریز، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه تاریخ

ساخت حکومت ایرانی از روزگار باستان تا اواخر دورة حکومت قاجار غالبا به گونه‌ای بوده است که نهاد وزارت در آن جایگاه ویژه‌ای داشته است .در بسیاری از مواقع وزیر پس از شاه دومین شخص مملکت بود و فی‌الواقع بار اصلی ادارة کشور را به دوش می‌کشید .به همین سبب می‌بایست دارای مهارت‌ها و شایستگی‌های خاصی در ادارة امور کشوری باشد و حتی در پاره ای موارد توانایی راهبری و نظارت امور جنگ را داشته باشد .وزیر همواره می‌بایست حقوق مقام سلطنت را رعایت و در جادة اطاعت و فرمانبرداری پادشاه گام برداشته و در جهت تحکیم پایه‌های حکومت او و رونق امور کشورش بکوشد .در مقابل پادشاه نیز می‌بایست پایگاه و ارزش مقام وزارت را مرعی دارد و هیچگاه مقام وزارت را فدای مقامات و مناصب دیگر نگرداند.این ویژگی در دوره باستان و در دورانی که هر دو نهاد سلطنت و وزارت به دست ایرانیان اداره می‌گردید برقرار بود و پیوندی نسبتا استوار میان هر دو نهاد پادشاهی و وزارت وجود داشت ولی از زمانی که عناصر بیگانه بر ایران چیره شدند رابطه میان نهاد حاکمیت و وزارت متزلزل شد و بر بی‌ثباتی هر دو نهاد انجامید و در این میان وزارت نیز به مانند سلطنت به مقامی ناامن، متزلزل و بی‌ثبات تبدیل شد. در دولت سامانی تا زمانی که قدرت در دست پادشاه و رجال و خاندان‌های ایرانی قرار داشت رونق و ..ادامه چکیده پایان‌نامه : شکوه پادشاهی و وزارت بر قرار بود و نهاد وزارت مانند نهاد پادشاهی تا حدودی از ثبات و استحکام پایداری در جامعه برخوردار بود ولی از زمانی که امرای نظامی و سپهسالاران در این دولت قدرت گرفته و غلبه یافتند به همان میزان که سلطنت تحت سلطه و استیلای ایشان قرار گرفت و رونق و شکوه آن از میان رفت، وزارت و وزیران نیز تحت اختیار سرداران و امرای نظامی قرار گرفتند و موقعیت وزیران دچار تزلزل و بی ثباتی گردید .در نسل اول آل بویه به همراه رونق و ثبات پادشاهی، وزارت نیز دارای جایگاه و موقعیت نسبتا مستحکم و بالایی برخوردار بود ولی از نسل دوم آل بویه به بعد بر اثر اختلافات جانشینی بر سر تخت سلطنت و همچنین اختلافات خانگی وزارت نیز مانند مقام پادشاهی ثبات و موقعیت گذشته خود را از دست داد و به مقامی بی‌ارج و ناامن تبدیل شد. تشکیل حکومت غزنویان در قسمتی از ایران، غلبه و روی کار آمدن اهل شمشیر و نظام سپاهیگری بر حاکمیت و پادشاهی ایران بود .در تعارض و کشمکش میان نهاد سلطنت و نهاد وزارت، نهاد سلطنت موفق شد نهاد وزارت را کاملا در تسلط و اختیار خود گرفته و نه تنها موقعیت و جایگاه وزیران بلکه مال و جان ایشان نیز در معرض تباهی و نیستی قرار گرفت و مسائلی مانند عزل و حبس وزیران، مصادره اموال ایشان، سوگند دادن ایشان برای بروز اموال و املاک خود و قتل وزیران از حوادث عادی تاریخ سیاسی ایران شد.

اورجی نیک آبادی، فاطمه

کلانتری، یحیی، استاد راهنما

رحیم لو، یوسف، استاد مشاور

باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، استاد مشاور همکار

نمایه‌سازی قبلی