۲۳۸۲۳پ
per
تجزیه ژنتیکی صفات کمی و کیفی ملون‌های بومی ایران به روش دی‌آلل
Genetic Analysis of Qualitative and Quantitative Traits in Irainian Melons Using Diallel Crosses
/الهام قربانی
: کشاورزی
، ۱۳۹۸
، میرزائی
۱۳۰ص
چاپی - الکترونیکی
دکتری
باغبانی
۱۳۹۸/۱۱/۰۲
تبریز
علیرغم اینکه ایران از مراکز اولیه تنوع در خربزه و طالبی(.(Cucumis melo L به شمار می‌آید و می‌توان از منابع ژنتیکی ارزشمند بومی در برنامه‌های بهنژادی بهره برد، اما پژوهش‌های چندانی در این زمینه انجام نگرفته است .مطالعه قابلیت ترکیب و شناخت نوع عمل ژن‌ها در کنترل ژنتیکی صفات مورد نظر، موجب تسهیل در گزینش نتاج مطلوب، تدوین بهترین روش‌های اصلاحی و در نهایت موفقیت برنامه‌های بهنژادی می‌گردد .یکی از روش‌های موثر ارزیابی در این زمینه، تجزیه و تحلیل تلاقی‌های دی‌آلل می‌باشد .هدف از این پژوهش، بررسی نحوه توارث و کنترل ژنتیکی برخی صفات کمی و کیفی در دورگ‌های خربزه و طالبی بود .بدین منظور، ۷ ژنوتیپ نزدیک به اینبرد از انواع بومی خربزه و طالبی ایرانی شامل چارجو، جلالی، شادگانی، مگسی، گرمک، ساوه‌ای، و یک رقم تجاری خارجی به نام هانی‌دیو در یک طرح تلاقی دی‌آلل ۷ در ۷ تلاقی داده شده و بذور دورگ حاصل از آن به همراه بذرهای والدی، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار کشت شد .عملکرد و اجزای عملکرد، و برخی صفات کمی و کیفی مربوط به میوه مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت .بدین منظور، با استفاده از روش‌های گریفینگ و هیمن و جینکز، قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی، وراثت‌پذیری عمومی و خصوصی و هتروزیس نسبت به میانگین والدین و والد برتر به منظور استفاده از آن‌ها دربرنامه‌های بهنژادی برآورد شد .نتایج نشان داد که قابلیت ترکیب عمومی و خصوصی برای تمام صفات معنی‌دار بوده و نشان دهنده هر دو اثر افزایشی و غالبیت در کنترل صفات مورد مطالعه بود .درحالیکه نسبت ژنتیکی بیکر نشان داد اثر افزایشی در کنترل اغلب صفات از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و بنابراین روش انتخاب نسبت به روش دورگ‌گیری روش اصلاحی موفق‌تری خواهد بود صفات زودرسی، عملکرد، وزن میوه، سفتی و میزان مواد محلول میوه بالاترین وراثت‌پذیری و صفات تعداد میوه در بوته، سایز حفره داخلی و شکل میوه پایین‌ترین وراثت‌پذیری را نشان دادند .والد شادگانی دارای قابلیت ترکیب عمومی مثبت برای صفات مهم و کلیدی از قبیل زودرسی، عملکرد، تعداد و وزن میوه، نسبت طول به عرض میوه، مواد جامد محلول و میزان آسکوربیک اسید میوه بود .تلاقی هانی‌دیو‌شادگانی بیشترین SCA معنی‌دار را برای صفات تعداد روز تا گلدهی و عملکرد، و برای سایر صفات بجز مواد جامد محلول میوه نیز SCA معنی‌دار داشت .این تلاقی همچنین از لحاظ زودرسی، طول میوه، شکل میوه، ضخامت گوشت، قطر حفره داخلی، سفتی بافت میوه و درصد ماده خشک میوه هتروزیس مثبت نشان داد .از لحاظ برتری نسبت به والدین، بیشترین صفات دارای هتروزیس در دورگ هانی‌دیو‌مگسی (۱۳ صفت (و سپس در دورگ‌های هانی‌دیو‌چارجو و شادگانی‌مگسی مشاهده شد .نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل گرافیکی روش جینکز و هیمن نیز نشان داد که صفات روز تا رسیدگی، وزن میوه و درصد ماده خشک میوه تحت کنترل غالبیت ناقص ژن‌ها قرار دارند و سایر صفات مورد بررسی با فوق غالبیت کنترل می‌شوند
Magasii. Results of Hayman and Jinks graphical analysis showed that traits day to harvest, fruit weight and fruit dry matter are controlled under incomplete dominance of genes and other traits under overdominance gene action. Results showed that selecting superior hybrids using progeny analysis methods is effective for improving qualitative and quantitative traitsCharjoo and ShadeganiiMagasii showed to be the best combination with favorable heterosis (13 traits), followed by HoneydewAlthough Iran is one of the primary centers of melon diversity (Cucumis melo L), and valuable local Iranian genetic resources of melons could be used in breeding programs, there is not much findings in this issue. Studying combining ability of genotypes and gene actions in controlling breeding-objective traits, leads to better and easier selection of desirable combinations, choosing the best breeding methods, which finally results in success of breeding programs. Diallel analysis is one of the most effective and frequently used mating designs for determining the potency of different genotypes in hybrid combinations and assessing the gene action in various characters. Purpose of this study was to identify the best hybrid combinations and determine the gene effects on yield and quality-related traits of melon fruits. 7 melon genotypes, including 6 Iranian endemic populations of inodorous and cantaloupensis inbred lines and 1 exotic commercial cultivar belonging to inodorous group (including Charjoo, Garmak, Honeydew, Jalalii, Magasii, Saveii and Shadegani) were crossed in all possible combinations, and a set of 49 F1 diallel hybrids, their reciprocals and parents were evaluated in a randomized complete blocks design during 2016 for their yield and quality related traits. Yield and yield related traits, and quantitative and qualitative traits of fruit were studies for general and specific combining abilities, broad and narrow sense heritabilities, heterosis and heterobeltiosis, using Griffing's and Hayman and Jinks methods. Results showed that General and specific combining ability estimates were significant for all studied traits. General and specific combining ability estimates approved both additive and non- additive effects in controlling the studied traits; while GCA/SCA ratio approved that additive effects were more important in controlling most of the traits, indicating the better performance of selection for genetic improvement of the studied traits over hybridization and synthetic breeding. High broad sense heritability was estimated for traits day to first flower and day to harvest, yield, fruit weight, flesh firmness and TSS. But number of fruits per plant, internal cavity size, and fruit shape showed low heritability. Shadegani genotype showed positive general combining ability for most traits including early ripening, yield, number of fruits, fruit weight, fruit length/width ratio, TSS and fruit ascorbic acid value. Honeydew
Genetic Analysis of Qualitative and Quantitative Traits in Irainian Melons Using Diallel Crosses
قربانی، الهام
Ghorbani, Elham
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
