عنوان

اثر فرسودگی بذر بر عملکرد مزرعه ای ارقام کلزای زمستانی

‭۳۰۹پ‬

per

اثر فرسودگی بذر بر عملکرد مزرعه ای ارقام کلزای زمستانی

/جواد بخشی

: کشاورزی

‮‭۹۶‬ ص‬

جدول، نمودار، عکس

چاپی

واژه نامه بصورت زیرنویس

کتابنامه ص.: ‮‭۸۳-۹۶‬

کارشناسی ارشد

مهندسی کشاورزی-زراعت

‮‭۱۳۸۹/۰۶/۲۹‬

تبریز

به منظور تعیین اثر فرسودگی بذر روی عملکرد مزرعه‌صای دو رقم کلزا) لیکورد و اکاپی (آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح بلوک‌صهای کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی ‮‭۱۳۸۷‬در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا شد .یک نمونه بذری از هر رقم به عنوان شاهد ‮‭(۱V‬ با ‮‭۹۸‬ قوه زیست (در نظر گرفته شد و دو نمونه دیگر با محتوای رطوبت ‮‭۵/۱۵‬ درصد به مدت ‮‭۹‬ و ‮‭۱۲‬ روز برای رقم لیکورد و ‮‭۷‬ و ‮‭۱۰‬ روز برای رقم اکاپی در دمای ‮‭۴۰‬ درجه سانتی‌صگراد به صورت مصنوعی فرسوده شدند تا قوه زیست آن‌صها به ترتیب به ‮‭۸۵ (۲V)‬ و ‮‭۷۱ (۳V)‬ تنزل یابد .نتایج نشان داد که با افزایش فرسودگی بذور میانگین مدت جوانه‌صزنی و سبز شدن افزایش می‌صیابد .با وجود این، بیشترین درصد جوانه‌صزنی و سبز شدن گیاهچه‌صها از توده‌صهای بذری قوی به دست آمدند و با کاهش قوه زیست افت کردند .کاهش قوه زیست بذور منجر به کاهش معنی‌صدار درصد پوشش سبز به دلیل استقرار ضعیف گیاهچه‌صها در هر دو رقم گردید .درصد پوشش سبز رقم لیکورد بالاتر از رقم اکاپی بود .گیاهان حاصل از توده بذری قوی در مقایسه با بوته‌صهای متعلق به بذور ضعیف در هر دو رقم در مراحل اولیه رشد شاخص کلروفیل بیشتری داشتند .ارتفاع بوته، تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در نیام به طور معنی‌صداری تحت تأثیر ارقام قرار گرفتند .بیشترین ارتفاع و تعداد دانه در بوته برای رقم لیکورد حاصل شد، ولی تعداد دانه در نیام برای رقم اکاپی بیشتر از رقم لیکورد بود .اثر فرسودگی بذر روی درصد زنده-مانی زمستانی، تعداد دانه در نیام و شاخص برداشت غیر معنی‌صدار بود .با وجود این که تعداد شاخه فرعی، تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد تک بوته گیاهان حاصل از بذرهای ضعیف بیشتر از بذرهای قوی بودند، ولی این مزایا برای جبران استقرار ضعیف گیاهچه‌صها کافی نبود، به طوری که گیاهان حاصل از بذرهای ‮‭۲V‬ و ‮‭۳V‬ به ترتیب ‮‭۱۸/۲۶‬ و ‮‭۷۵/۴۹‬ افت عملکرد دانه در واحد سطح نشان دادند .در نت‍-یجه، عملکرد دانه در واح‍-د سطح ب‍-ه ط-ور معنی‌صداری با افزایش قوه زیست بذور بهبود یافت .درصد بذور زنده همبستگی منفی معنی‌صداری با تعداد دانه در بوته، وزن هزار دانه و عملکرد تک بوته و همبستگی مثبت معنی‌صداری با درصد سبز شدن و عملکرد دانه در واحد سطح داشت .بیشترین همبستگی مثبت درصد سبز شدن با درصد پوشش سبز، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه در واحد سطح نشان می‌صدهد که استقرار گیاهچه عامل اصلی تأثیرگذار روی عملکرد مزرعه‌صای گیاهان حاصل از توده‌صهای بذری با قوه زسیت ضعیف و قوی در کلزای زمستانی می‌صباشد.

The effect of seed deterioration on field performance of two oilseed rape cultivars (Licord and Okapi) was investigated as factorial based on RCB design with 3 replications in 2008 at the Research Farm of the University Tabriz, Iran. A sub-sample of seeds of each cultivar was kept as control (V1 with 98 viability) and two other sub-samples with about 15.5 moisture content were artificially deteriorated at 40C for 9 and 12 days in Licord and 7 and 10 days in Okapi (V2 and V3 with 85 and 71 viabilities, respectively). The results showed that the mean germination and emergence time increased with increasing seed deterioration. However, the highest percentage of seedling germination and emergence were obtained for the high quality seed lot and decreased with decreasing seed lot viability. Decreasing seed viability led to significant reduction in ground cover of both cultivars; mainly due to poor stand establishment. Ground cover of Licord was higher than that of Okapi. Plants from high vigor seed lots of both cultivars had higher leaf chlorophyll content index at early stages of growth, compared with those from low quality seed lots. Plant height, pods per plant and grains per pod were significantly affected by cultivars. The highest plant height and pods per plant were obtained for the Licord, but grains per pod of Okapi was higher than that of Licord. The effect of seed deterioration on winter survival, pods per plant and harvest index was not significant. Although branches per plant, grains per plant, 1000 grain weight and grain yield per plant for plants from deteriorated seed lots (V2 and V3) were higher than those from high-viability seed lot (V1), but these advantages in individual plant performance were not sufficient to compensate for low stand establishment as indicated by 26.18 and 49.75 loss in grain yield per unit area for plants from V2 and V3 seed lots, respectively. Consequently, grain yield per unit area significantly improved with increasing seed viability of oilseed rape cultivars. Seed viability percentage had significant negative correlations with grains per plant, 1000 grain weight and grain yield per plant and significant positive correlations with seedling emergence percentage and grain yield per unit area. The highest positive correlations of seedling emergence percentage with ground cover, biological yield and grain yield per unit area indicated that seedling establishment was the major factor influencing the field performance of winter rape seed plants from poor and high viability seed lots.

Germination

Germination rate

Seed vigour

Seed deterioration

Seed quality

Normal seedlings

بخشی، جواد

قاسمی گلعذانی، کاظم، استاد راهنما

راعی، یعقوب، استاد مشاور

نمایه‌سازی قبلی