بازنمایی ماهیت علم در کتب زیست شناسی دورهی دوم متوسطه
Representation of the nature of science in Secondary high school biology textbooks
/فاطمه اقدمتبار
: علوم تربیتی و روانشناسی
، ۱۳۹۸
، میرزائی
۱۱۴ص
چاپی - الکترونیکی
کارشناسی ارشد
علوم تربیتی گرایش برنامه ریزی درسی
۱۳۹۹/۰۶/۲۶
تبریز
هدف پژوهش حاضر، بازنمایی ماهیتصعلم درکتب زیستص شناسی دوره دوم متوسطه میصباشد .روش پژوهش توصیفی و از نوع تحلیل محتواست .جامعه آماری سه جلد کتاب زیست صشناسی دوره دوم متوسطه نظری چاپ ۱۳۹۷ بوده است .با توجه به ماهیت و هدف پژوهش تمام محتوای کتب به عنوان نمونه آماری انتخاب گردید .ابزار تحقیق چرخهصی رویکرد شباهت خانوادگی) اردوران و داگر، ۲۰۱۴) می-باشد .روایی و پایایی ابزار تحقیق قبلا در پژوهش اردوران و کایا (۲۰۱۶) و بوجاد، داگر، رفایی (۲۰۱۷) ارزیابی شده است .در این پژوهش نیز روایی ابزار، نظر متخصصان بوده و پایایی ضریب توافق بین کدگذاران می باشد .بدین ترتیب ۳ نفر کدگذار شامل یک نفر از اساتید برنامهصریزی درسی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه تبریز و دو نفر از دانشجویان علوم تربیتی دانشگاه تبریز واحد تحلیل را به صورت تصادفی کدگذاری کردند .بعد از آن میزان توافق بین آنها محاسبه شد که عدد ۷۹/۰ به دست آمد .جملات کتابصها از نظر مولفهصهای یازدهصگانه ماهیت صعلم مطابق رویکرد شباهتصخانوادگی اردوران و داگر ( ( ۲۰۱۴شامل :اهداف و ارزشصهای علم، روشصها و قوانین روشصشناختی، اقدام علمی، دانش صعلمی، تائید و انتشار اجتماعی، اخلاق علمی، ارزشصهای صاجتماعی، فعالیتصهای حرفهصای، سازمانصها و تعاملاتص اجتماعی، نظامصهای مالی، ساختارهای صقدرت سیاسی، کدگذاری و مورد تحلیل قرارگرفتند .در این پژوهش، برای تمامی سوالات پس از محاسبه فراوانی، درصد فراوانی و میانگین، از روش آنتروپی شانون جهت تحلیل دادهصها استفاده شده است .یافتهصها نشان داد از ۴۹۱۲ واحد تحلیل شده برای کتب سه پایه دورهصی دوم متوسطه، جنبهصی شناختی - معرفتی ماهیت علم در چرخه رویکرد شباهت خانوادگی) اهداف و ارزشصها، روشصها، اقدام علمی، دانش علمی (با فراوانی ۴۷۸۹ و درصد فراوانی۴۹/ ۹۷ ، قسمت اعظم محتوای کتب صدرس زیست شناسی دورهصی دوم متوسطه را شامل شده است و جنبهصی اجتماعی نهادی ماهیت علم در چرخه رویکرد شباهت خانوادگی) مدرک و تائید اجتماعی، اخلاق علمی، ارزش اجتماعی و فعالیتصهای حرفهصای (با فراوانی۱۱۱ ، ۲۵/۲ درصد از واحدهای تحلیل و سه مولفهصص سیستم-های نهادی) سازمانصها و تعاملات اجتماعی، نظامصهای مالی و ساختارهای قدرت سیاسی (با فراوانی ۱۲ و درصد فراوانی۲۴/ ۰ ، مجموعه واحدهای تحلیل کتب صدرسی زیست شناسی دورهصی دوم متوسطه را تشکیل دادهصاند .در رتبهصبندی شانون مولفهصی نظامصهای مالی با مقدار۳۸۲/۰ ، دارای بیشترین ضریب اهمیت بوده و رتبه (۱) را به خود اختصاص داده است .مولفهصی فعالیتصهای حرفهصای با ضریب اهمیت۱۴۵/۰ ، در رتبهصی( (۲ ؛ مولفهصی روشصها و قوانین روشصشناختی با ضریب اهمیت۱۱۴/۰ ، در رتبهصی(۳) ؛ مولفهصی اهداف و ارزشصها با ضریب اهمیت۰۹/۰ ، در رتبهصی(۴) ؛ مولفهصی سازمانصها و تعاملات اجتماعی و مولفهصی اقدام علمی هر دو با ضریب اهمیت۰۷۲/۰ ، در رتبه(۵) ؛ مولفهصی ارزش اجتماعی با ضریب اهمیت۰۷/۰ ، در رتبهصی( (۶ ؛ مولفهصی اخلاق علمی با ضریب اهمیت۰۳۹/۰ ، در رتبهصی(۷) ؛ مولفهصی مدرک و تائید اجتماعی با ضریب اهمیت۰۰۷/۰ ، در رتبهصی(۸) ؛ و دانش علمی با ضریب اهمیت۰۰۳/۰ ، در رتبهصی (۹) و مولفهصی ساختارهای قدرت سیاسی با ضریب اهمیت (۰) در آخرین رتبه قرار میصگیرد .طبق تحلیل شانون، هر مولفهصای که دارای ضریب اهمیت بالایی باشد، در تصمیمصگیریصها باید بیشتر مدنظر باشد، بنابراین مولفهصی نظامصهای مالی در تصمیمصگیریصهای آموزشی باید بیشترین و مولفهصی ساختارهای قدرت سیاسی و مولفهصی دانش کمترین میزان توجه مولفان کتب درسی زیست صشناسی را به خود اختصاص دهد
The purpose of this study is to represent the nature of science in biology textbooks in the second year of high school. The research method is descriptive and content analysis. The statistical population of the three volumes of biology textbooks of the second period of theoretical high school was published in 1397. According to the nature and purpose of the research, all the content of the books was selected as a statistical sample.The research tool is the wheel of family Resemblance approach (Erduran and Dagher, 2014). The validity and reliability of the research tool have already been evaluated in the research of Erduran and Kaya (2016) and Boujaoude, Dagher, Refai (2017). In this study, the validity of the tool is the opinion of experts and the reliability of the coefficient of agreement between the coders. Thus, 3 coders including one of the professors of curriculum of the Faculty of Educational Sciences and Psychology of Tabriz University and two students of educational sciences of Tabriz University randomly coded the analysis unit. After that, the amount of agreement between them was calculated and the number was 0.79. Sentences of books in terms of eleven category of the nature of science according to the Family Resemblance approach Erdouran and Dagher (2014) including: (goals and values ,methods, scientific practices, scientific knowledge, Social certification and dissemination, scientific ethos, social values, professional activities, organizations and social interactions, financial systems, Political power structures), were coded and analyzed. In this study, for all questions after calculating the frequency, frequency percentage and mean, Shannon entropy method has been used to analyze the data. In this way, the data were normalized and the significance coefficient, information and standard deviation of each category were calculated. Findings showed that out of 4912 units analyzed for three-year textbooks for the second year of high school, the cognitive-epistemological aspect of the nature of science in the wheel of Family Resemblance Approach (goals and values, methods, scientific practices, scientific knowledge) With 4789 frequency and 97.49 Percentage, most of the content of biology textbooks in the second year of high school is included. The Socio-institutional aspect of the nature of science in the wheel of Family Resemblance Approach (Social certification and dissemination, scientific ethos social value and professional activities) with 111 frequency and 2.25 of the units of analysis and three category of the system (Social organizations and interactions, Financial systems and Structures of political power) with a frequency of 12 and 0.24, have formed a set of biology textbook analysis units for the second year of high school. In Shannon rankings, financial systems with the value of 0.382 has the highest importance coefficient and is assigned the rank (1). professional practices with a significance coefficient of 0.145, in rank (2); methods with a coefficient of significance of 0.114, in rank (3); goals and values with a coefficient of importance of 0.09, ranked (4); organizations and social interactions and scientific action both with a coefficient of importance of 0.072, in rank (5); Social value with a coefficient of importance of 0.07, ranked (6); The of Scientific ethos with a coefficient of importance of 0.039, in rank (7); Social certification and dissemination with a coefficient of importance of 0.007, in rank (8); And scientific knowledge with a coefficient of importance of 0.003, is in the rank (9) and political power structures with a coefficient of importance (0) is in the last rank. According to Shannon's analysis, any category that has a high coefficient of importance should be considered more in decisions, so the financial systems in educational decisions should be the most and political power structures, and Scientific knowledge should receive the least amount of attention from the authors of biology textbooks
Representation of the nature of science in Secondary high school biology textbooks