مطالعه ی آلتراسیون و میترالیزاسیون سنگهای میزبان رگه های اپی ترمالی طلادار در بوزلوخ-قره داش خروانق
/نعیمه گلگون
دانشگاه تبریز: دانشکده علوم طبیعی
، شهریور ۱۳۸۰
۱۸۴ ص .
: جدول، نمودار، مصور
چاپی
کتابنامه: ص. ۱۴۸-۱۵۶
فلاپی دارد
کارشناسی ارشد
دانشگاه تبریز: دانشکده علوم طبیعی
کانسار طلای خروانق (خاروانا) در شمال غرب ایران و در استان آذربایجان شرقی واقع شده است و از نظر تقسیم بندی های زمین ساختی در زون البرز غربی - آذربایجان قرار گرفته است. این منطقه قسمتی از زون متالوژنی ایران ( کمربند طارم- قره داغ) می باشد و از نظر تاریخچه و ویژگیهای زمین شناسی شباهتهای بسیار زیادی با چهار گوش اهر نشان می دهد. ماگماتیسم پیرنه و اثرات آن به صورت متاسوماتیسم و کانی زایی، مهمترین ویژگی زمین شناسی منطقه ی مورد مطالعه می باشد. قدیمیترین سنگهای منطقه شامل سکانس رسوبی پالئوسن می باشد که توده های نفوذی به شکل استوک، دایک و سیل در داخل آنها نفوذ کرده و باعث تشکیل متاسوماتیتها در مناطق نزدیک استوک گردیده است. محلولهای غنی از سیلیس در مراحل بعد در داخل دایکها و متاسوماتیتها نفوذ کرده و باعث ایجاد آلتراسیون ثانویه ای در آنها گردیده است. کانی سازی سولفیدی و طلا در طی همین مرحله انجام یافته است. مطالعه ی پتروگرافی سنگهای میزبان ( توده های نفوذی و متاسوماتیتها)، آلتراسیون و مینرالیزاسیون مرتبط با رگه های سیلیسی و ژئوشیمی زونهای آلتره و نحوه ی مهاجرت و کانی سازی طلا در سیالات اپی ترمالی و همبستگی بین طلا با سایر عناصر هدف اصلی رساله ی حاضر می باشد.توده های نفوذی فوق الذکر از لحاظ ماکروسکوپی، اکثرا" دارای بافت پورفیزی بوده و ترکیب سنگ شناسی آنها از گرانودیوریت در استوک و دایکهای سری اول تا تراکی آندزیت در دایکهای سری چهارم متغیر است. متاسوماتیتهای منطقه بسته به ترکیب اولیه ی لایه های رسوبی به صورت نواری بوذه و شامل هورنفلس و کالک سیلیکات هورنفلس می باشد. هورنفلسها در اثر متاسوماتیزم سنگهای غیر آهکی تشکیل یافته و بسیار ریز بلور هستند.کالک سیلیکات هورنفلسها در اثر متاسوماتیزم سنگهای آهکی ناخالص ( مارن) تشکیل یافته و سه مرحله آلتراسیون ( مرحله ی اولیه، مرحله ی میانی و مرحله ی تاخیری) را نشان می دهند به طوریکه در مجاورت استوک، متاسوماتیتها شامل کالک سیلیکاتهای بی آب ( نظیر گارنت و کلینوپیروکسن) بوده ( مرحله ی اولیه) ، و در محدوده حرارتی ۶۰۰-۴۵۰ درجه سانتیگراد تشکیل یافته اند. با تغییر شرایط فیزیکو شیمیایی ( شامل کاهش حرارت، افزایش fO۲ و ( fS۲ این کانیها به کالک سیلیکاتهای آبدار شامل اپیدوت، ترمولیت-اکتینولیت، به همراه کلسیت، کوارتز و پیریت تبدیل شده اند. در منطقه ی مورد مطالعه این مرحله از گسترش زیادی برخوردار می باشد. با کاهش بیشتر حرارت ( ۳۰۰> درجه سانتیگراد) و تغییر شرایط، کانی های آبدار و بی آب قبلی به مجموعه ی کلریت، کلسیت و کوارتز و کانی های رسی تبدیل شده اند.سیالات اپی ترمال در مراحل نهایی فعالیت ماگمایی در داخل درز و شکافها و شکستگیها نفوذ کرده و باعث تشکیل رگه های کوارتزیو پیریتی در آنها شده است. آلتراسیون اطراف رگه ها اکثرا" متقارن بوده و در اطراف رگه های سیلیسی، زون سریسیتیک و در فواصل دورتر زون پروپلیتیک از گسترش زیادی برخوردار است. از لحاظ زمانی آلتراسیوون پروپلیتیک اولین آلتراسیون حادث شده در منطقه بوده و در ادامه ی نفوذ سیالات و افزایش فعالیت یون +H، زون فیلیک به صورت اورپرینت بر روی زون قبلی تشکیل یافته است. مطالعه ی همبستگی بین عناصر همراه طلا نشان می دهد که عناصر نقره، سرب، انتیموان، مس و بیسموت دارای همبستگی بالایی با طلا هستند که به طور کلی می توان گفت که عناصر فوق جزو عناصر دما پایین ( به جز بیسموت) بوده و نشانگر حرارت پایین تشکیل کانسار فوق می باشد. آنالیزهای شیمیایی نشان میدهد که کانی سازی طلا رابطه ی نزدیکی با زون فیلیک و مقدار پیریت داشته است به طوریکه مقدار طلا در زون فیلیک بیشتر از زون پروپلیتیک بوده و همچنین انجام آنالیزهای XRD از پیریتهای جدا شده، نشان دهنده ی حضور طلا به صورت آزاد و ترکیبی میباشد. از اینرو با توجه به پاراژنز کانیایی زونهای آلتراسیون وکانیهای سولفیدی تشکیل یافته به همراه طلا ( نظیر استیبنیت، تتراهدریت، گالن و کانی های نقره) ، کانسار طلای خروانق جزو کانسارهای دما پایین فلزات گرانبها محسوب شده و محلولهای کانه ساز دارای PH نزدیک به خنثی و Eh پایین و فعالیت بالای سولفور بوده و طلا نیز به صورت کمپلکس بی سولفیدی در این محلولها حمل شده است. اکسیداسیون محلول در اثر عواملی چون جوشش و رقیق شدن سیالات توسط آبهای جوی اکسیژن دار، باعث شکسته شدن کمپلکسهای مذکور شده و طلا به صورت محلول جامد در داخل پیریت و یا به صورت پوششی در روی آنها نهشته شده است. عوامل اصلی کنترل کننده ی کانی سازی در منطقه ی مورد مطالعه شامل کنترل ساختمانی، کنترل هیدروترمالی و کنترل شیمیایی می باشد