مسئلهیابی و آسیبشناسی برنامهریزی توسعه روستایی با رویکرد آیندهنگاری مطالعه موردی :شهرستان ورزقان
Problem Detection and Pathology of Rural Development Planning with Foresight Approach Case Study: Varzaqan County
/عقیل خالقی
: برنامهریزی و علوم محیطی
، ۱۳۹۸
، راشدی
۲۹۰ص
چاپی - الکترونیکی
دکتری
جغرافیا و برنامهریزی روستایی گرایش برنامهریزی آمایش کیفیت مناطق روستایی
۱۳۹۷/۰۶/۲۰
تبریز
مسائل و مشکلات نواحی روستایی ضرورت برنامهریزی را ایجاب نموده و بررسی و واکاوی چالشها برای مسئلهیابی و حل مسئله و نیز برای رفع ابهامها و شبهات و دفع مشکلات و تنگناها، زمینههای لازم برای ارزشیابی و داوری کارشناسانه برنامههای جاری در فرایند توسعه را فراهم میکند .هنگامیکه با نگرش ایستا درباره توسعه، برنامه تهیه می کنیم عملا تن به واقعیتهای موجود میدهیم و از خلق روابط اجتماعی ناظر بر تحولات توسعه بازمیمانیم .تفکر درباره آینده، عمدتا پیرامون این موضوع دور میزند که تکلیفمان را در حال حاضر بدانیم .بنابراین موضوع آینده نگاری دربرگیرنده گونههای ممکن، محتمل و مطلوب برای دگرگونی از حال به آینده میباشد .رساله حاضر به مسئلهیابی و آسیبشناسی برنامهریزی توسعه روستایی با رویکرد آیندهنگاری پرداخته است .ازنظر هدف، کاربردی و به لحاظ ماهیت و روش از نوع توصیفی- تحلیلی و به لحاظ زمان از نوع آیندهنگاری است .به لحاظ گردآوری دادهها، از نوع ترکیبی) کمی- کیفی، به شیوه همگرا (بوده و بنیان فلسفی آن مبتنی بر رویکرد پراگماتیسم است .جامعه آماری شامل کارشناسان محلی است که در بخش کمی از پرسشنامه محققساخته و در بخش کیفی از تئوری بنیادی، پویش محیطی و دلفی بر حسب نیاز فرضیات استفاده شده است .تحقیق در سه مرحله به صآسیبشناسی برنامههای توسعه روستایی، صپیامد آسیبهای برنامههای توسعه و صآیندهنگاری و سناریونویسی پرداخته است .نتایج مرحله اول نشان میدهد صضعف ساختار اطلاعاتی، نظام آماری و اطلاعاتی نامناسب در پیشنیازهای برنامه توسعه صمشارکت نگرفتن ذینفعان در برنامههای توسعه در تدوین برنامههای توسعه صکلی و تفسیربردار بودن برخی مواد و تفصیلی بودن افراطی برخی در محتوای برنامه توسعه و صابهامات در نحوه ارائه گزارشها در اجرای برنامه توسعه از مهمترین موانع اثربخشی برنامههای توسعه در محدوده موردمطالعه میباشند که به روش معادلات ساختاری حاصل شده است .صبه مشارکت گرفتن روستاییان در تعیین سرنوشت خویش، تعریف تفکری صحیح درباره روستا، تعریف استراتژی مشخص در زمینه توسعه روستایی، تعریف مدیریت واحد روستایی و اتخاذ روند پایین به بالا، راهبردهایی است که به شیوه تئوری بنیادی استخراج شده است .نتایج مرحله دوم نشان میدهد نبود فرصتهای شغلی مناسب برای جوانان، فقدان فعالیتهای تولیدی اشتغالزا، ناموفق بودن ایجاد صنایع متصل به کارخانجات معدنی موجود در منطقه، ناموفق بودن صنایع و کارگاههای کوچک اشتغالزای کشاورزی و افزایش فقر و محرومیت اجتماعی از مهمترین پیامدهای مستخرج از تجزیهوتحلیل کیفی به روش تئوری بنیادی است .نتایج ارزیابی نیکویی برازش حاصل از مدل ساختاری) حداقل مربعات جزئی (نشان میدهد که مدل ارائهشده در سطح مطلوب با دادههای تجربی سازگاری دارد و کمرنگ شدن جایگاه روستا و کشاورزی در رویکرد توسعه ملی و عدم تطابق اقدامات با بنیانهای توسعه پایدار از مهمترین متغیرهای با ضریب تأثیر بالا هستند .نتایج مرحله سوم نشان میدهد تعداد ۱۳ عامل کلیدی مهم در آیندهنگاری برنامهریزی توسعه روستایی شهرستان به دست آمده و در تهیه سبد سناریوها، در کل ۳۳ وضعیت مختلف برای ۱۱ عامل کلیدی شناسایی شده است .بر اساس نتایج سناریوویزارد، تعداد ۷ سناریو بهعنوان سناریو طلایی مطرح است که ویژگی آن مدیریتی کارآمد، توانمند و طراحی سیاستهای کارا و مؤثر برای روند برنامهریزی توسعه روستایی است تعداد ۱۲ سناریو بهعنوان سناریوهای فاجعه مطرح است که ویژگی آن وجود آسیبهای زیاد در پیشنیازها، فرآیند، محتوا و اجرای برنامهریزی توسعه روستایی است .تعداد ۱۵ سناریو بهعنوان سناریو باورکردنی) سناریو افق ۱۴۰۴) مطرح است که در افق برنامه هفتم توسعه اقتصادی اجتماعی، سناریوی صکمرنگ بودن توسعه مشارکت روستایی در فرایند برنامهریزیها محتملترین سناریو میباشد اما در آینده بلندمدت، بهبود مقطعی عوامل مدیریتی و ناکارآمدی سیاستگذاریها ممکن است فرصت لازم را برای ارتقاء عوامل اقتصادی- اجتماعی فراهم نیاورد و بردار این سناریو به سمت سناریوی فاجعه حرکت کند
problems in rural areas necessitate planning and review and analysis of challenges for problem-solving, as well as for eliminating ambiguities and eliminating problems and bottlenecks, providing the necessary background for expert evaluation and judgment of current programs in the development process. When developing a plan with a static approach to development, We are de facto adapting to the existing realities and avoiding the development of social relations that observe developmental developments. Mostly, thinking about the future goes far beyond knowing what we are doing right now. Therefore, the subject of foresight includes possible, probable and desirable species for the transformation of the present into the future. The present thesis deals with the problem and pathology of rural development planning with a foresight approach. In terms of purpose, it is applied and in terms of nature and method is descriptive-analytical and in terms of time it is foresight. In terms of data collection, it is a mixed method (quantitative-qualitative, convergent) type and its philosophical basis is based on the pragmatism approach. The statistical population includes local experts in the quantitative part of the researcher-made questionnaire and in the qualitative part the Grounded theory, Environmental Scanning and Delphi are used according to the assumptions. The research has three stages. The results of the first stage show "weaknesses of information structure, statistical system and inadequate information" in development program requirements; "Non-Stakeholder Engagement in Development Plans" in Compiling Development Plans; "The generality and interpretation of some materials and the extreme detail of some" in the content of the development plan; and "Uncertainties in Reporting" in the implementation of the development plan one of the most important barriers to the effectiveness of development programs in the study area which is obtained by the method of structural equations. Strategies that have been extracted in a Grounded theory are: "Involvement of the villagers in determining their own destiny, defining the correct thinking about the village, defining a specific strategy for rural development, defining rural unit management and adopting a bottom-up process." The results of the second phase show the lack of suitable job opportunities for young people, the lack of employment-generating activities, the failure to create industries associated with mineral plants in the region, the failure of industries and small-scale agricultural workshops, and increasing poverty and social deprivation. One of the most important implications derives from qualitative analysis that has been achieved through Grounded theory. The goodness-of-fit results of the structural model (PLS) show that the model presented at the optimal level is consistent with empirical data, and the diminishing rural and agricultural position in the national development approach and the mismatch of actions with the foundations of sustainable development are the most important variables with a high impact factor. The results of the third stage show that 13 key factors have been identified in the foresight of rural development planning of the county and in preparing the portfolio of scenarios, a total of 33 different situations have been identified for 11 key factors. According to the Scenario Wizards results, seven scenarios are considered as golden scenarios that feature efficient management, empowering and designing efficient and effective policies for the Rural Development Planning process. 12 scenarios are considered as disaster scenarios that are characterized by high levels of damage to the requirements, process, content and implementation of rural development planning. There are 15 scenarios as an unbelievable scenario (Horizon 2025 scenario) that in the seventh horizon of socio-economic development, the scenario of "the lack of development of rural participation in the planning process" is the most likely scenario, but in the long run, there will be a gradual improvement of management factors and policy inefficiencies. It may not provide the opportunity to promote socio-economic factors and move this scenario to a disaster scenario
Problem Detection and Pathology of Rural Development Planning with Foresight Approach Case Study: Varzaqan County