مطالعه تطبیقی نابرابریهای ناحیهای و صنعت گردشگری ایران (مطالعه موردی :ناحیه مرکزی و شمال غرب)
Regional Inequality and Irans Tourism Industry; A Comparative Studes: Northwest and Central Regions
/فاطمه فکری
: برنامهریزی و علوم محیطی
، ۱۳۹۷
، راشدی
۱۹۸ص
چاپی - الکترونیکی
کارشناسی ارشد
جغرافیا و برنامه ریزی شهری گرایش :برنامهریزی آمایش شهری
۱۳۹۷/۱۱/۱۵
تبریز
نابرابریهای ناحیهای و عدم تعادل در ساختار فضایی نواحی از چالشهای اقتصادی ـ اجتماعی کشورهای در حال توسعه از جمله ایران است .از این رو دستیابی به توسعه عادلانه و تحقق عدالت اجتماعی از آرمانهای اساسی هم جوامع محسوب میشود .با شناسایی نابرابریهای ناحیهای در وهل اول و همچنین یافتن منشأ این نابرابریها می توان راهکارهای مؤثری را در جهت کاهش آن و پویایی یکپارچه نواحی مختلف ارائه داد .شهرهای تهران، مشهد، اصفهان، یزد، کرمان، شیراز و استانهای مازندران و گیلان بیش از ۹۰ درصد درآمدهای صنعت گردشگری را به خود اختصاص دادهاند و این بدین معناست که این صنعت نه تنها به کاهش نابرابریهای ناحیهای کمکی نکرده بلکه به افزایش آن انجامیده است .تمرکز جاذبهها و مقاصد تاریخی ـ فرهنگی و طبیعی و انسانساخت در نواحی و شهرهایی که از شرایط اقتصادی مناسبتری برخوردارند، مهمترین عوامل این نابرابری محسوب میشود .تحقیق حاضر نابرابریهای ناحیهای متاثر از گردشگری را در ناحیه مرکزی) استانهای کرمان، یزد و اصفهان (و شمالغرب کشور) استانهای آذربایجانشرقی، آذربایجانغربی و اردبیل (به صورت تطبیقی مورد بررسی و تحلیل قرار داده است .روش پژوهش توصیفی ـ تحلیلی و نوع تحقیق بنیادی ـ کاربردی است .روش گردآوری دادهها کتابخانهای و پیمایشی میباشد، به گونهای که ابتدا، اطلاعات نظری در رابطه با نابرابریهای ناحیهای، شاخصها و محدوده مورد مطالعه جمع آوری شده است .روش تحلیل دادهها از طریق آزمونهای آماری مانند رگرسیون چند متغیره، test T در نرم افزار SPSS و نیز از مدلهای تصمیمگیری چندمعیاری مانند Topsis و Vikor جهت سنجش نابرابریها استفاده شد .همچنین جهت نمایش فضایی یافتهها از نرم افزار GIS استفاده شد .کارکرد اقتصادی توریسم در مؤلفه نابرابریهای ناحیهای در نواحی شمالغرب) استانهای آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و اردبیل (و نواحی مرکزی) استانهای اصفهان، کرمان و یزد (بر اساس مدل Vikor و میزان فاصله گزینهها) نواحی (نسبت به راهحل ایده آل (Qi =۱) عبارت است از :استان یزد با مقدار (۵۲۱/۰) در رتبه یک قرار گرفته، اصفهان (۴۰۲/۰) در رتبه دو، آذربایجان شرقی (۳۹۰/۰) در رتبه سه، استان آذربایجان غربی در رتبه چهار با ضریب(۲۹۵/۰) ، استان کرمان با مقدار (۲۴۵/۰) در رتبه پنج و استان اردبیل با ضریب (۲۲۲/۰) در رتب ششم قرار گرفته است .در نتیجه بیشترین تأثیرات اقتصادی توریسم بر توسع ناحیهای متوجه استان یزد و کمترین میزان آن متوجه استان اردبیل بوده است .با در نظرگرفتن نتایج نهایی مدل، میتوان گفت که برخورداری نواحی مرکزی از کارکردهای اقتصادی توریسم نسبت به نواحی شمالغرب ایران بیشتر و مؤثرتر بوده است
Regional disparities and imbalances in spatial structure of regions are among the social-economic challenges in developing countries, such as Iran. Hence the achievement of equity development and realization of social justice is one of the basic ideals of all societies. With identifying regional inequalities, as well as finding the origin of these inequalities, effective solutions can be made to reduce it and provide integrated dynamics for different regions. The cities of Tehran, Mashhad, Esfahan, Yazd, Kerman, Shiraz and Mazandaran and Gillan provinces have allocated themselves more than 90 of tourism industry incomes and that means this industry has not only helped to reduce regional disparities, but also boosted it. Current research has been investigated and analyzed the regional disparity influenced of tourism to central region (the provinces of Kerman, Yazd and Isfahan) and northwest region (the provinces of East Azarbayjan, West Azarbayjan and Ardebil) whit comparative study approach. Research method is descriptive-analytical and its type of applied - theoretical. The method of data collection is documental and surveying. Data method analyze is statistical tests such as multivariate regression, single sample T in SPSS software, and also we used multi-criteria decision making models such as Topsis and Vikor for measuring of inequalities. Economic function of tourism in domain of regional inequalities in the Northwest (East Azarbaijan, West Azarbaijan and Ardebil provinces) and central regions (Isfahan, Kerman and Yazd provinces) based on Vikor model and distance between options (regions) relative to ideal solution (Qi = 1) is: Yazd province ranked first whit (0/521) coefficient, Isfahan (0/420) ranked 2nd, East Azarbayjan (0/390) ranked 3rd, West Azarbayjan province ranked 4th with coefficient of (0/295), Kerman province is ranked fifth (0/245) and Ardebil province with (0/222) coefficient placed in sixth rank. As a result, greatest economic effects of tourism to regional development in Yazd province and its lowest rate in Ardebil province. Whit consideration of final results, it can be said that utilities central regions from economic functions of tourism is more and better than the northwestern regions of Iran
Regional Inequality and Irans Tourism Industry; A Comparative Studes: Northwest and Central Regions