ارزیابی اثر کودهای شیمیایی و زیستی نیتروژنصدار و فسفردار در کشت مخلوط گلرنگ (.(Carthamus tinctorius L و باقلا(.Vicia faba L)
Evaluation of nitrogenous and phosphorous biological and chemical fertilizers effect on safflower (Carthamus tinctorius L.) and faba bean (Vicia faba L.) intercropping
/محمودرضا سعیدی
: کشاورزی
، ۱۳۹۷
، میرزائی
۱۱۱ص
چاپی - الکترونیکی
دکتری
اگرواکولوژی
۱۳۹۷/۱۰/۰۵
تبریز
کشت مخلوط و کاربرد کودهای زیستی از راهکارهای مهم کشاورزی پایدار در جهت کاهش خطر تخریب منابع محیطی و بهبود تولید و عملکرد محصولات زراعی هستند .بر این اساس، بهصمنظور مطالعه اثر کاربرد کودهای شیمیایی و زیستی بر کشت مخلوط گلرنگ و باقلا آزمایشی بهصصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکصهای کامل تصادفی با سه تکرار در دو سال زراعی ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، اجرا گردید .فاکتور اول چهار الگوی کشت شامل کشت خالص گلرنگ، کشت خالص باقلا، کشت مخلوط با نسبتصهای ۱:۱ و ۲:۱ بهصترتیب باقلا و گلرنگ، و فاکتور دوم مصرف کود در سطوح عدم کاربرد کود) شاهد(، کاربرد ۱۰۰ درصد کود شیمیایی) اوره+ سوپرفسفات تریپل(، مصرف تلفیقی ۶۰ درصد کود شیمیایی بهصعلاوه کودهای زیستی) ازتوبارور ۱ و فسفات بارور ۲) و مصرف تلفیقی ۳۰ درصد کود شیمیایی بهصعلاوه کودهای زیستی) ازتوبارور ۱ و فسفات بارور ۲) می باشد .نتایج نشان داد که در هر دو سال، تیمارهای آزمایشی اثر معنیصداری بر شاخص کلروفیل، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعی گلرنگ و باقلا داشتند .کشتصهای خالص گلرنگ و باقلا صهمراه با مصرف تلفیقی کود زیستی بهصعلاوه ۶۰ درصد کود شیمیایی، عملکرد دانه و بیولوژیکی بیشتری نسبت به تمامی الگوصهای کشت مخلوط تولید کردند .بیشترین تعداد طبق در بوته، تعداد دانه در طبق و وزن هزار دانه گلرنگ به الگوی کشت مخلوط ۱:۱ و تیمار مصرف تلفیقی کود زیستی بهصعلاوه ۶۰ درصد کود شیمیایی مربوط بود .همچنین الگوی کشت اثر معنیصداری بر تعداد دانه در نیام باقلا نداشت .بیشترین تعداد نیام در بوته و تعداد دانه در نیام باقلا با مصرف تلفیقی کود زیستی بهصعلاوه ۶۰ درصد کود شیمیایی بهصدست آمد .الگوی کشت اثر معنیصداری بر درصد پروتئین باقلا، درصد پروتئین و روغن گلرنگ نداشت، اما بیشترین و کمترین مقادیر این صفات بهصترتیب به تیمار مصرف تلفیقی کود زیستی بهصعلاوه ۶۰ درصد کود شیمیایی و تیمار عدم کوددهی اختصاص یافت .بیشترین مقادیر اسیدهای چرب لینولئیک (۹۷/۷۶ درصد(، اولئیک (۱۳/۱۳ درصد (و لینولنیک (۳۲/۰ درصد (در تیمار مصرف تلفیقی کود زیستی بهصعلاوه ۶۰ درصد کود شیمیایی مشاهده شد .از سوی دیگر، بالاترین و پایینصترین میزان اسید چرب اشباع پالمتیک بهصترتیب در تیمار عدم مصرف کود) شاهد (و مصرف تلفیقی کود زیستی بهصعلاوه ۶۰ درصد کود شیمیایی مشاهده شد .طبق نتایج بهصدست آمده بیشتر صفات اندازه-گیری شده برای گلرنگ و باقلا در سال دوم آزمایش بیشتر از سال اول بودند .در همه تیمارهای کشت مخلوط، مجموع ارزش نسبی و نسبت برابری زمین بزرگتر از یک بود که برتری تولید عملکرد این تیمارها را در مقایسه با تیمارهای کشت خالص نشان صداد .بیشترین میزان نسبت برابری زمین (۴۱/۱) به کشت مخلوط ۱:۱ بهصهمراه مصرف تلفیقی کود زیستی بهصعلاوه ۶۰ درصد کود شیمیایی تعلق داشت، که معادل ۴۱ درصد افزایش در بهرهصوری استفاده از زمین نسبت به کشت خالص دو گونه بود .در هر دو سال زراعی افت عملکرد واقعی کل در همه کشتصهای مخلوط بزرگتر از صفر بهصدست آمد که نشان میصدهد کشت مخلوط گلرنگ- باقلا اثر مثبتی بر عملکرد دانه دارد .بنابراین، میصتوان نتیجه گرفت که در کشت مخلوط گلرنگ و باقلا، استفاده از الگوی کشت مخلوط ۱:۱ و نیز کاربرد تلفیقی ۶۰ درصد کود شیمیایی به همراه کود زیستی میصتواند سبب بهبود عملکرد در واحد سطح و کاهش مصرف کود شیمیایی نیتروژنصدار و فسفردار شود
Intercropping and biofertilizer application the important strategies for reducing the risks of agricultural production and enhancing crop yield and quality in developing sustainable agriculture. In order to evaluate the effect of chemical and biofertilizers in safflower/faba bean intercropping, a field experiments was carried out based on a randomized complete block design with three replications at the Research Farm of Faculty of Agriculture, University of Tabriz in 2015 and 2016. The first factor was four cropping patterns including sole cropping of safflower, sole cropping of faba bean; two intercropping patterns with ratio of 1:1 and 2:1 (safflower/faba bean). The second factor was four levels of fertilizers including no fertilizer, 100 chemical fertilizer (Urea+ Triple Superphosphate), integrated use of 60 chemical fertilizer + biofertilizer (Azoto barvar-1 + Phosphate barvar-2) and 30 chemical fertilizer + biofertilizer (Azoto barvar-1 + Phosphate barvar-2). The results showed that treatments had significantly effect on chlorophyll index, plant height and number of branch of safflower and faba bean in both years. Sole croppings of safflower and faba bean produced more seed and biological yields than all intercropping patterns. The highest head number per plant, seed number per head and 1000-seed weight were attributed to cropping pattern of 1:1 with application of 60 chemical plus biological fertilizers. Also, cropping pattern had not significantly effect on the number of seed per pod of faba bean. The highest number of pod per plant and seed per pod of faba bean was obtained from combinative application of 60 chemical and biological fertilizers. Cropping system had no significant effect on protein content of faba bean, oil and protein content of safflower, however the highest and lowest amount of these traits were devoted to integrated application of 60 chemical + biological fertilizers and no fertilizer, respectively. The highest values of linoleic (76.97 ), oleic (13.13 ) and linolenic (0.32 ) fatty acids were observed in integrated use of 60 chemical + biological fertilizers, while the highest and lowest saturated fatty acid of palmitic were observed in no fertilizer (control) and 60 chemical + biological fertilizers. According to the results, all parameters of safflower and faba bean showed an increase in the second year compared to the first year. In all intercropping treatments, relative value total and land equivalent ratio were greater than one, which showed superiority of yield of intercropping treatments in comparison with sole cropping treatments. The highest land equivalent ratio (1.41) was obtained from cropping pattern of 1:1 with application of 60 chemical plus biological fertilizers, which is an increase of 41 in land use efficiency compared with sole cropping. In both years, the total actual yield loss for all intercropping combinations was greater than zero, which indicates safflower/faba bean intercropping has the positive effect on grain yield. Thus, we can concluded that in safflower/faba bean intercropping, the cropping pattern of 1:1 and the combined application of 60 chemical fertilizer + biofertilizer can improve yield and reduce the application of nitrogenous and phosphorous chemical fertilizers
Evaluation of nitrogenous and phosphorous biological and chemical fertilizers effect on safflower (Carthamus tinctorius L.) and faba bean (Vicia faba L.) intercropping