ارزیابی و تحلیل نقش تعاونیصهای مسکن در پراکنش شهری (مطالعه موردی :ارومیه)
Analysis and Assessment the Role of Housing Cooperatives in Urban Sprawl (Case Study: Urmia)
/امیر علی نژاد
: برنامه ریزی و علوم محیطی
، ۱۳۹۶
۱۴۸ص
چاپی - الکترونیکی
کار شناسی ارشد
جغرافیا وبرنامهریزی شهری گرایش (آمایش شهری)
۱۳۹۶/۱۱/۱۸
تبریز
بازساخت مکانی- فضایی شهرها در طول زمان متناسب با چالشصها و پتانسیلصهای محیطی و بنا به وضعیت، موقعیت، تاریخ، شیوهصی زندگی، شرایط، ارزشصها، نیازها و اندیشهصهای نوین انسانی پیوسته در حال تغییرند .در ایران به دنبال تحولات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، این تغییرات به شکل گسترش شتابان و نامتعادل جلوه نموده و شهرها را با پراکنش شهری مواجه ساخته است .پراکنش شهری فرآیندی از رشد کالبدی- فضایی شهرهاست که در نتیجه ضعف برنامهصریزی و کنش نامتعادل عوامل انسانی و محیطی در بستر محیط جغرافیایی نمایان شده و ضمن افزایش نابرابری در دسترسی شهروندان به محیط مسکونی مناسب، شرایط نامطلوبی را بر زیستگاهصهای کشور تحمیل میصکند .بر این اساس، تأمین مسکن متناسب با قابلیتصهای محیطی توأم با حفظ انسجام کالبدی- فضایی شهرها به یکی از مهمصترین مسائل کشور تبدیل شده است .پس از انقلاب اسلامی تأمین این نیاز برای مردم در قالب اصول ۴۳ و ۴۴ قانون اساسی پیشصبینی گردید و زمینه واگذاری زمین به سه گروه انبوهصسازان، شرکتصهای تعاونی و انفرادی فراهم شد .وجود پتانسیل بالای عضویت در تعاونیصهای مسکن به دلیل استفاده از منافع و تسهیلات ابرازی دولت مانند واگذاری زمین ارزان و مصالح حوالهصای، باعث رشد سریع شرکتصهای تعاونی مسکن در ایران شد .در این راستا، تحلیل نقش و کارکرد تعاونیصهای مسکن به عنوان یکی از عوامل مؤثر در روند تغییرات بوجود آمده در شهرها، میصتواند جهت ساماندهی فضاهای گسیخته شهری و پیشگیری از پراکنش نابخردانه شهری مفید بوده و گفتمانی جدید در رابطه با پراکنش شهری از رهگذر تعاونیصهای مسکن ارائه دهد .بدین منظور جهت دستیابی به اهداف پژوهش، نمونه موردی با توجه به وضعیت خاص شهر ارومیه انتخاب و مورد ارزیابی و تحلیل قرار میصگیرد .نوع تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی- توسعهصای و روش مطالعه توصیفی- تحلیلی است .جهت سنجش پراکنش شهری و تحلیل روند گسترش شهر و تغییرات کاربری اراضی از روشصهای آماری و نرم افزاری و تصاویر ماهوارهصای لندست TM در ۲ مقطع زمانی ۲۶ ساله۱۹۸۹) - (۲۰۱۵ استفاده شده است .یافتهصهای تحقیق نشان میصدهد طی ۲۶ سال گذشته روند پراکنش شهری استمرار یافته و تعاونیصهای مسکن این روند را تسریع کردهصاند همچنین ساخت و ساز صورت گرفته با تخریب فضاهای سبز و زمینصهای کشاورزی همراه بوده است .نتیجه نهایی حاکی از این است که اقدامات شرکتصهای تعاونی مسکن هر چند موجب افزایش چشمگیر تولید مسکن شده ولی این ساخت و سازها متناسب با قابلیتصهای مکانی- فضایی و نیازهای واقعی ساکنان شهر نبوده و به دلیل عدم مطابقت مکانصگزینی این شهرکصها با جریانصهای اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی جامعه، در نهایت منجر به پراکنش افقی شهر شده است
The spatial-physical reform of cities is constantly changing over time in accordance with the challenges and potential of the environment and in terms of status, situation, history, lifestyle, conditions, values, needs and new human thoughts. In Iran, following social, economic, and political evolution, these changes have been developing rapidly and unevenly, and cities have faced urban sprawl. The urban sprawl is a process of physical-spatial growth of cities, which is due to the weakness of planning and unbalanced action of human and environmental factors in the context of the geographical environment. In addition, increasing inequality in access to adequate residential environment for citizens creates undesirable conditions for the country's habitats. Accordingly, providing the housing in proportion to environmental capabilities combined with the preservation of the cities' physical-spatial solidarity has become one of the most important issues in the country. After the Iranian Revolution in February 1979, the provision of this need for the people in the form of principles 43 and 44 of the constitution was foreseen and was provided three groups of mass-builders, co-operative and individual companies with the land allocation. The high potential of membership in housing cooperatives, due to the use of government benefits and facilities such as the cheap land allocation and construction materials and equipment for remittance, prompted rapid growth of housing cooperatives in Iran. In this regard, the analysis of the role and function of housing cooperatives as one of the effective factors in the process of changes in cities can be useful for organizing the urban sprawl spaces and preventing the urban irrational sprawl, and it can provide a new discourse on urban sprawl through housing cooperatives. To this end, in order to achieve the research objectives, a case study is selected and evaluated according to the specific situation in Urmia. This research is practical and development research with a descriptive analytical method. The statistical and software methods, as well as Landsat TM satellite imagery, were used to measure the urban sprawl and to analyze the trend of city expansion and land use changes in 2 periods of 26 years (1989-2015). Research findings show that urban sprawl has continued throughout the past 26 years, and housing cooperatives have accelerated this trend. Also, construction has been accompanied by the destruction of green spaces and agricultural land. The final result is that the actions of housing cooperative companies, although they have led to a significant increase in housing production, have not been consistent with the spatial capabilities and the real needs of the city's residents. Due to the lack of matching the location of these settlements with the social, economic and environmental flows of the community, it eventually led to the horizontal sprawl of the city
Analysis and Assessment the Role of Housing Cooperatives in Urban Sprawl (Case Study: Urmia)