پترولوژی سنگهای دگرگونی منطقهی قطور غرب خوی، شمالغرب ایران
Petrology of metamorphic rocks from west of Khoy- NW Iran
/محمد سعادت
: علوم طبیعی
، ۱۳۹۷
، میرزائی
۲۳۳ص
چاپی - الکترونیکی
دکتری
زمینصشناسی گرایش پترولوژی
۱۳۹۷/۰۷/۱۸
تبریز
سنگصهای دگرگونی مورد مطالعه در منطقهصی قطور در غرب شهرستان خوی و شمالصغرب ایران قرار دارد .برای اولین بار، مطالعات صحرایی، پتروگرافی، ژئوشیمیایی، سنصسنجی و ارائهصی مدل ژئودینامیکی برای این سنگصها در این پژوهش انجام گرفته است .بر اساس مطالعات صحرایی و پتروگرافی، مجموعهصی دگرگونی قطور شامل انواع متابازیت-ها) آمفیبولیت، شیستصسبز، متاگابرو و سنگصهای متاولکانیکی با ترکیب متابازالت و متاآندزیت(، واحدهای کوارتزفلدسپاتی) گرانیتصگنیس(، سنگصهای دگرگونی رسی، سنگصهای دگرگونی کالک سیلیکاته) ترمولیت مرمر و کالکصشیست (و واحدهای الترابازیکی) سرپانتینیت (میصباشد که در دو رخسارهصی شیستصسبز و آمفیبولیت دگرگون شدهصاند .نتایج تجزیهصی مایکروپروب نشان میصدهد که آمفیبولصهای نمونهصهای ارتوآمفیبولیتی از نوع آمفیبولصهای کلسیک مگنزیوهاستنگزیت بوده و فلدسپاتصها، از نوع الیگوکلاز میصباشد و در نمونهصهای گرانیتصگنیس، فلدسپاتصها از نوع آلبیت و ارتوز است وکلریتصهای آن نیز از نوع رپیدولیت و برونزویژیت است .نتایج ترموبارومتری ارتوآمفیبولیتصها به روشصهای مختلف برای این سنگصها، دمای حدود۵۵۰ - ۶۵۰درجهصی سانتیصگراد و فشار۸ - ۶کیلوبار برای شرایط اوج دگرگونی را نشان میصدهد .براین اساس، متوسط گرادیان زمینصگرمایی۳۰ C/Km برای این منطقه در نظر گرفته میصشود که سازگار با گرادیان زمینصگرمایی نوع بارووین است .به نظر میصرسد بسته شدن اقیانوس نئوتتیس در کرتاسه و تصادم قارهصای بعدی آن در ائوسن- میوسن، عامل تشکیل ارتوآمفیبولیتصهای مورد مطالعه در مجموعهصی دگرگونی قطور است .بر اساس نتایج شیمی سنگصکل، سنگصمادر ارتوآمفیبولیتصها معادل بازالت، بازالت کالک آلکالن، متاگابروها از نوع گابرو و و نمونهصهاصی گرانیتصگنیس، گرانیت و گرانودیوریت بوده و جایگاه تشکیل آنصها در کمپلکس جزایر قوسی بوده است .این سنگصها در نمودارهای عنکبوتی، خصوصیات ماگماهای مناطق فرورانشی را نشان میصدهند که از گوهصی گوشتهصی تهی شدهصی متاسوماتیزهص منشاء گرفتهصاند و توسط دادهصهای ایزوتوپ Hf نیز تایید شده است .نتایج سنصسنجی زیرکن به روشPb - Uبیانگر سن۶/۱۶۲ ۶/۷ میلیون سال) ژوراسیک بالایی (برای نمونهصی متاگابرویی و سن ۳/۱۱۰ ۰۸/۲ میلیون سال) اواخر کرتاسهصی پایینی (برای نمونهصی گرانیت-گنیس است .با توجه به روابط صحرایی، پتروگرافی، ژئوشیمی، شرایط دما و فشار تعیین شده و همچنین دادهصهای سن-سنجی بدست آمده، دو سناریوی تکتونیکی برای تشکیل این سنگصها در نظر گرفته شده است .به نظر میصرسد سنگ-های متاگابرویی در مجموعهصی دگرگونی قطور، همصارز با سنگصهای مرتبط با جزابر قوسی در زمینصدرز آنکارا- ارزینجان- سهصوان آکرا بوده که در طی فرورانش داخل اقیانوسی در شاخهصی شمالی نئوتتیس در زمان ژوراسیک بالایی) آکسفوردین (تشکیل شده و نمونهصی گرانیتصگنیس همصارز با سنگصهای مرتبط با جزایر قوسی در زمینصدرز زاگرس- بیتلس بوده که در طی فرورانش داخل اقیانوسی در شاخهصی جنوبی نئوتتیس در اواخر کرتاسهصی پایینی) آلبین (تشکیل شده است که بعدها با بستهصشدن اقیانوس و برخورد قاره- قاره در ائوسن- میوسن، دربین افیولیتی خوی در شمالصغرب ایران جایگیری کردهصاند
The studied metamorphic rocks are located in the Qotur area, west of Khoy, NW Iran. Field geology, petrography, geochemistry, dating and geodynamic model for these rocks are presented for the first time in this dissertation. Based on field geology and petrography, the Qotur metamorphic complex consists of metabasites (amphibolite, metagabbro, greenschist and metavolcanites with metabasalt and meta andesite composition), quartz-feldspathic rocks (granite gneiss), argillaceous metamorphic rocks (pelites), calc-silicate metamorphic rocks (tremolite marble and calc schist) and ultrabasic (serpentinite) that metamorphosed in greenschist to amphibolite facies. Results of microprobe analyzes show that amphiboles in amphibolite are calcic amphibole (magnesio hastingsite) and the feldspars are oligoclase. Also feldspars in granite gneiss are albite and orthoclase. Chlorites in this rocks are repidolite and brunsvigite. Based on thermobarometry results, the amphibolites were formed at 550-650C and 6-8 Kb pressure. Based on this temperature and pressure, the average geothermal gradient is 30C/km for the area corresponding to the Barrovian type geothermal gradient. It seems that Neotethys ocean closure in Cretaceous and continental collision in Eocene-Miocene caused metamorphism I the amphibolite facies in the Qotur metamorphic complex. Based on results of whole rock chemistry, the protolith of ortho-amphibolite and meta-gabbro are calc alkaline basalt and gabbro and the granite gneiss protolith is granite to granodiorite, formed in an island arc tectonic setting. These rocks show subduction signature with metasomatized mantle wedge in spider diagram, also confirmed by Hf isotopic data. Zircon U-Pb dating reveals ages of 162 7.6 Ma (Late Jurassic) for metagabbro and 110.3 2.08 Ma for granite gneiss samples. Considering field relations, petrography, geochemistry, P-T estimation and ages obtained, two tectonic scenario are proposed for the metamorphic rocks of the Qotur area. It seems that metagabbros in the Qotur metamorphic complex are equivalent to island arc rocks in the Ankara-Erzincan-Sevan-Akra suture zone that are created by northern Neotethys branch subduction in late Jurassic (Oxfordian) and the granite gneiss rocks in this complex are equivalent to island arc rocks in the Zagros-Bitlis suture zone that were formed by southern Neotethys branch subduction in late Early Cretaceous (Albian). The rock units are emplaced within the Khoy ophiolite complex in NW Iran following the ocean closure and continental collision in Eocene-Miocene
Petrology of metamorphic rocks from west of Khoy- NW Iran