عنوان

پترولوژی سنگ های آذرین و دگرگونی غرب مشهد، شمال شرق ایران

‭۱۸۱۸۴پ‬

per

پترولوژی سنگ های آذرین و دگرگونی غرب مشهد، شمال شرق ایران

/کورش محمدیها

: علوم طبیعی

، ‮‭۱۳۹۶‬

، میرزائی

چاپی

کارشناسی ارشد

زمین شناسی گرایش پترولوژی

‮‭۱۳۹۶/۰۶/۱۱‬

تبریز

گستره مورد مطالعه در شمال خاور ایران و در نزدیکی شهر مشهد) جنوب باختر تا شمال باختر مشهد (قرار گرفته است .این منطقه در زون کپه داغ و در شمال خاور کوه های بینالود قرار دارد .منطقه مورد مطالعه به طور عمده از سنگ های مافیک و اولترامافیک، سنگ های رسی و کربناته دگرگون شده و سنگ های گرانیتوئیدی تشکیل شده است .پریدوتیت‌های سرپانتینی شده به ویژه آمفیبول- پریدوتیت های سرپانتینی شده از فراوان ترین سنگ‌های اولترامافیک در منطقه مورد مطالعه می باشند .مقدار ‮‭MgO‬ در ترکیب سنگ های اولترامافیک و نیز میزان عناصری مانند‮‭Mg‬ ، ‮‭Al‬ و ‮‭Cr‬ در اسپینل‌ها، ‮‭Ti‬ و ‮‭Na‬ در کلینوپیروکسن ها و ‮‭Ti‬ در آمفیبول های اولیه) پارگازیت و هورنبلند پارگازیت (همگی گوشته‌ای بودن سنگ های اولترامافیک مشهد را اثبات می کنند .پریدوتیت های سرپانتینی شده مشهد، از سرپانتینیت‌های فرورانده شده محسوب می‌شوند که در مقایسه با سرپانتینیت های گوه گوشته ای و آبیسال، از نظر تمام عناصر کمیاب غنی شدگی پیدا نموده‌اند .منشاء این سرپانتینیت‌ها لرزولیت یا هارزبورژیت های فقیر از الیوین است .با توجه به میزان‮‭Mg‬ و‮‭Cr‬ در اسپینل ها و بالا بودن فوگاسیته اکسیژن محیط تبلور کلینوپیروکسن های سنگ های اولترامافیک مشهد نسبت به فوگاسیته اکسیژن پشته های میان اقیانوسی می توان پریدوتیت های مشهد را به محیط سوپراسابداکشن نسبت داد .علاوه بر آن مقدار کم عنصر ‮‭Ti‬ در ترکیب کلینوپیروکسن‌صها و میزان ‮‭AlIV‬ و‮‭Fe‬ آمفیبول‌های مربوط به سنگ های مافیک در گستره با فوگاسیته بالای اکسیژن قرار می‌صگیرند که این موضوع نیز حاکی از تشکیل این سنگ ها در محیط سوپراسابداکشن است .مجموعه سنگ های مافیک شامل گابرو، میکرو گابرو، متاگابرو، بازالت، آندزیت بازالتی و اسپیلیت‌اند که به صورت توده های کوچک و بزرگ مشاهده می شوند .بر اساس مقدار عناصری مانند‮‭V‬ ،‮‭Ti‬ ، ‮‭Y‬ و ‮‭Zr‬ سنگ های مافیک مشهد به سنگ های تولئیتی جزایر قوسی تعلق داشته و جزء بازالت های حاشیه ورقه محسوب می‌شوند .بنابراین سنگ های مافیک مشهد به وسیله بازشدگی در داخل یک کمان یا در یک حوضه پشت کمان در امتداد حاشیه قاره‌ای فعال جنوب قلمرو توران تشکیل شده اند .سنگ های دگرگونی منطقه شامل انواع سنگ های دگرگونی‌های ناحیه‌ای و مجاورتی می باشند .سنگ های رسی دگرگونی ناحیه ای مشهد شامل اسلیت، فیلیت، میکاشیست، گارنت میکاشیست و استارولیت- گارنت شیست است که بر این اساس شدیدترین رخساره دگرگونی ناحیه‌ای در این منطقه را می‌توان به رخساره آمفیبولیت نسبت داد .سنگ های رسی دگرگونی مجاورتی این منطقه شامل شیست لکه دار، آندالوزیت شیست، آندالوزیت هورنفلس شیست و فلدسپار پتاسیم- آندالوزیت هورنفلس می باشند که در اثر نفوذ توده‌های گرانیتوئیدی ایجاد شده اند .پورفیروبلاست‌های گارنت و استارولیت فاقد منطقه بندی شیمیایی می باشند که نشان دهنده تغییرات ناچیز دما و فشار طی دگرگونی در مرحله تشکیل این کانی ها می باشد .محاسبات تعیین دما و فشار سنگ‌های دگرگونی، شرایط اوج دما و فشار دگرگونی ناحیه ای را در حدود ‮‭۶۵۰‬ ‮‭C‬ و‮‭۲/۴ - kbar ۵/۵‬ و شرایط اوج دما و فشار دگرگونی مجاورتی را در حدود ‮‭oC ۵۶۰‬ در فشار ‮‭kbar ۳‬ مشخص می سازد .پریدوتیت های سرپانتینی شده با مجموعه های رسی دگرگون شده بصورت متناوب قرار دارند .این سنگ ها بازمانده های پوسته اقیانوس پالئوتتیس هستند که در تریاس پسین به صورت یک مجموعه برافزایشی در زون فرورانش تشکیل شده اند و به روی ورقه ایران فرارانش کرده‌اند

560 C at 3 kbar. Serpentinized peridotites occur in alternation with metapelitic rocks. These rocks are remnants of Paleotethys oceanic crust which are emplaced during late Triassic as an accretionary prism in the subduction zone and is thrust on the Iranian crust~ 650 C and 4-5.5 kbar. The peak of contact metamorphism was~ The study area is located at the NE Iran and adjacent to the Mashhad city (SW to NW of Mashhad). This area is located in within the Kopet Dagh zone and at NE of the Binaloud Mountain range. The area is mainly consisted from mafic, ultramafic, metamorphosed pelitic and carbonate rocks and granitoids. Serpentinized peridotites, especially amphibole peridotites are the main ultramafic rocks in this area. MgO content of ultramafic rocks, Mg, Al and Cr contents in spinel, Ti and Na contents in clinopyroxene and Ti content in primary amphiboles (pargasite and hornblende pargasite) all show mantle origin for the Mashhad area ultramafic rocks. Serpentinized peridotites of Mashhad are of subducted serpentinites type, which are more enriched in in trace elements in comparison with abyssal serpentinites. The origin of these serpentinites are lherzolite or olivine-poor harzburgite. Considering Mg and Cr of spinel and high oxygen fugacity for clinopyroxene formation conditions in Mashhad ultramafic rock in comparison with oxygen fugacity in mid ocean ridge, Mashhad peridotites can be related to supra-subduction zone. Also low Ti content in clinopyroxene and AlIV and Fe of amphibole in Mashhad mafic rocks indicate high oxygen fugacity that is compatible with supra-subduction zone setting. Mafic rocks complex including gabbro, micro gabbro, metagabbro, basalt, basaltic andesite and spilite can be seen in different size. According to V, Ti, Y and Zr content of mafic rocks of the Mashhad area, they are related to island arc tholeiite and classify as plate margin basalt. Therefore mafic rocks of the Mashad area are formed by opening in an arc setting or at a back are and along active continental margin of southern margin of the Turan plate. The metamorphic rocks include regional and contact metamorphism. The regional metamorphic rocks are slate, phyllite, mica schist, garnet mica schist and staurolite-garnet schist. They are metamorphosed at the peak in the amphibolite facies in Barrovian gradient. The contact metamorphic rocks include spotted schist, andalusite schist, andalusite hornfels schist and K-feldspar-andalusite hornfels, which are formed following intrusion of granitoids. Garnet and staurolite porphyroblasts do not show chemical zoning, indicating insignificant changes in temperature and pressure of metamorphism. P-T estimation of peak of regional metamorphism was

محمدیها، کورش

موذن، محسن، استاد راهنما

اوبرهانسلی، رولند، استاد مشاور

حاجی علی اوغلی، رباب، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی