شکاف ها و اختلافات قومی در آذربایجان در جنگ جهانی اول
/ایمان اسعدی
: حقوق و علوم اجتماعی
، ۱۳۹۵
، افشاری
چاپی
کارشناسی ارشد
تاریخ گرایش ایران دوره اسلامی
۱۳۹۵/۱۱/۱۹
تبریز
از اوایل قرن نوزدهم دولت های بزرگ اروپایی به ویژه روس و انگلیس با تکیه بر ارتش های مدرن، مجهز و سازمان یافت خود جهت به دست آوردن منافع اقتصادی افزونتر به مرزهای شمالی و جنوبی ایران رسیده و برای کسب امتیازات هر چه بیشتر به رقابت با یکدیگر پرداختند .ایران به دلیل ضعف و ناتوانی نتوانست در برابر آنان مقاومت نماید .بنابراین دولتمردان ایران مجبور به واگذاری سرزمین ها و امتیازات انحصاری به دو همسای شمالی و جنوبی مقتدر خود شدند که این اقدام از طرفی سبب تشدید ناتوانی و بروز مشکلات عدیده در نظام سیاسی و اقتصادی کشور و از طرف دیگر موجب تجزی مناطق شمالی آذربایجان از سرزمین ایران و تقسیم آن به دو بخش شمالی و جنوبی گردید .در اوایل قرن بیستم نیز رقابت های میان این دول منجر به تقسیم ایران به دو منطق تحت نفوذ آنان و یک منطق به ظاهر بی طرف شد .در این برهه، در نتیج مداخلات بیگانگان دولت مرکزی به حدی ناتوان شد که در جنگ جهانی اول نتوانست از مرزهای سرزمینی خود دفاع کند .بدین ترتیب مرزهای غربی، به ویژه آذربایجان به صحن اصلی نبرد میان دول متخاصم تبدیل گردید .با ورود دولت عثمانی به جنگ، متفقین اقلیت های مسیحی آن کشور را تحت حمایت خود قرار داده و با وعد تأسیس کشوری مسیحی در منطقه با خود همراه کردند .مسیحیان نیز به دلیل همکیشی و قرابت مذهبی با روس ها و با تحریک آنان علاوه بر ایفای نقش ستون پنجم، بصورت مستقیم با عثمانی وارد نبرد شدند .این رویداد منجر به فرار گسترد انبوهی از ارامنه و آسوریان مسیحی به غرب آذربایجان گردید .مردم آذربایجان با وجود آنکه خود در قحطی و تنگنای اشغال روسیه بودند، از این آوارگان سرگردان و بی خانمان نیز با روی گشاده برسم مهمانوازی پذیرایی کردند .اما آنان پس از مدتی با تحریک میسیونرها و نمایندگان سیاسی دول غربی، آذربایجان را سرزمین ناریخی و اجدادی خود خوانده، برای نیل به آمال رویایی خویش مبنی بر تشکیل ارمنستان بزرگ، دست به کشتار گسترد مسلمانان در خاک عثمانی و هر دو سوی ارس در آذربایجان زدند .گرچه با پیشروی نیروهای عثمانی طرح تجزی جنوب آذربایجان از ایران توسط ارمنی ها و آسوری ها به شکست انجامید، اما منافع دولت های سلطه طلب ایجاب می کرد تا در اندیش اهرم دیگری برای اعمال فشار بر مسلمانان باشند .لذا این بار سیمیتقو رهبرکردهای شکاک را برای ایجاد آشوب و بلوا انتخاب کردند .با ناکامی مسیحیان فراری خاک عثمانی در جنوب، حامیان آنان پس از اتمام جنگ با دست آویز قرار دادن ادعای نسل کشی ارامنه به فکر ایجاد کشوری مسیحی در مناطق مسلمان نشین شمال ارس افتادند .بنابراین در سال۱۹۱۸ م، با تبانی فرماندهان عثمانی و بلشویک های روسیه با کشتار و رانده شدن مسلمانان از موطن تاریخی و اجدادی خویش، ارامنه که هریک از گوشه ای به این دیار فرارکرده بودند، موفق به تجزی خاک آذربایجان در شمال ارس و تشکیل یک کشور مسیحی در سرزمین های اسلامی به اسم خود شدند
Since the early nineteenth century European governments which England and Russia were the embodiment of them, Relying on modern, equipped and organized army, competed in order to obtain greater economic benefits in borders of Iran and to set up monopolies. Iran failed to resist them because of weakness and inability. Thus, Iran would have to relinquish land and concessions to the northern and southern neighbors which aggravate the inability and caused many problems in the political and economic system of the country and also caused division of Azerbaijani territory into two northern and southern parts. In the early twentieth century competition between these states divided Iran into two zones of their influence and an area which appeared to be independent. As a result of foreign intervention the central government became so weak that in the First World War was unable to defend its borders. The western border, especially Azerbaijan turned to the main scene of fighting against hostile governments. With the participation of the Ottoman Empire in the war, the Allies placed Christian minorities under their protection and took them along with promise of founding a Christian country in the region. Christians due to religious affinity with Russians and with stimulation by them in addition to acting as a fifth column, directly started to fight against the Ottomans.This event led to a massive escape of Armenians and Assyrians to Azerbaijan. Azerbaijanis even though in famine and hardship of the Russian occupation, welcomed wandering refugees as guests. But with the stimulation of missionaries and representatives of Western governments, these refugees callded Azerbaijan their ancestral homeland and to achieve their dream, slaughtered Muslims in Ottoman and both sides of Azerbaijan which nothing likewise ever recorded in history. Although with advancing of Ottomans the plan to divide South of Azerbaijan failed, but interests of hegemonic governments required to think of another lever to exert pressure on the Muslims. So this time they chosed Simitquh and kurdish rebels to cause chaos and uproar. And with the failure of stateless Christians in the south, their supporters, by leveraging on false claims of genocide, started to think about creating a Christian country on north side of the Aras. So in 1918, by killing and expulsion of Muslims from their historical homeland, the Armenians who were gathered in this land from every corner, managed to divide Azerbaijan and formed a fake country in their name