کارآیی درمان نوروفیدبک بر علائم، نگرانی، فعالیت الکتریکی مغز و ژنراتورهای عصبی اختلال اضطراب فراگیر :مطالعه ای مبتنی بر QEEG و sLORETA
/امین اسداله پور
: علوم تربیتی و روانشناسی
، ۱۳۹۶
، افشاری
چاپی
دکتری
روانشناسی
۱۳۹۶/۰۴/۱۲
تبریز
در این پژوهش در درجه نخست به بررسی اثربخشی درمان نوروفیدبک بر اختلال اضطراب فراگیر پرداخته شده است .دومین هدف این پژوهش مکان یابی دقیق ژنراتورهای عصبی اختلال اضطراب فراگیر در مغز با استفاده از sLORETAاست .هدف سوم نیز مقایسه تاثیر درمان نوروفیدبک بر تغییر و تعدیل کارکرد مناطق درگیر در اختلال اضطراب فراگیر می باشد که با بررسی QEEG محقق شده است .برای این منظور، ده نفر مبتلا بهGAD ، بین سن ۱۸ و ۵۰ سال، از جامعه آماری بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر در سطح شهر تبریز و از بین مراجعه کنندگان به کلینیک های روانپزشکی و روانشناسی، بصورت دردسترس انتخاب شدند .آزمودنی ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافتهSCID - Iتحت مصاحبه قرار گرفته و علائم بالینی و تشخیصی آن ها و همینطور میزان تطبیق آن ها با ملاک های ورود و خروج مشخص گردید .پروتکل نوروفیدبک در دو نقطه Pz وF۳ ، بااستفاده از نقشه مغزی هر فرد جهت مداخله دقیقتر، طراحی شد .هر بیمار در بیست جلسه نوروفیدبک، بصورت سه جلسه در هفته و هر جلسه چهل دقیقه، شرکت کرد .پرسشنامه اختلال اضطراب فراگیر-ویرایش چهارمIV) - (GADQو پرسشنامه PSWQ و QEEG جهت ارزیابی تغییرات در نشانه ها و کارکرد الکتریکی مغز، قبل و بعد از درمان از بیماران گرفته شد .یافته ها نشان داد که کاهش معنادار در نمراتIV- GADQ، (t= ۴.۸۹; df=۹; p<۰.۰۱) وPSWQ ، (t= ۳.۹۷; df=۹; p<۰.۰۱) بیماران در جلسه بیستم نسبت به جلسه اول رخ داده است .مقایسه QEEG آزمودنی ها نیز نشان می دهد که در بازه فرکانسی های بتا،۳۰Hz)- (۲۵، در سه نقطه T۳, Fz, Pz و در بازه فرکانسی بتا۲۵Hz) -۳ (۱۸و در نقطهPz ، تفاوت معنادار در توان مطلق این امواج، به صورت کاهش در جلسه بیستم نسبت به جلسه اول، وجود دارد .(p<۰.۰۵) از سوی دیگر و بر اساس نتایج لورتا، ژنراتور و منبع تولید اصلی دو موج آلفا و بتا و دیگر باندهای فرکانسی، منطقه برودمن ۶ در نیمکره چپ) شکنج پیشانی میانی، لوب فرونتال، نیمکره چپ=۱۱, Z=۶۴) -۳, Y=- Xبوده است .به این معنا که این ناحیه در افراد مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر دچار افزایش کارکرد و فعالیت نورونی بسیار شدیدی شده است و منبع اصلی تولید توان بالای امواج مغزی مبتلایان بوده است .این نتایج نشان می دهد که نوروفیدبک در کاهش علایم و نشانه های GAD موثر است .بعلاوه، کاهش در بازه های فرکانسی بتا ۳و های بتا در سه نقطه ذکر شده، نشاندهنده کاهش فعالیت نورونی در سه منطقه دخیل در پردازش زبان در کرتکس است .مضامین نظری این یافته به تفصیل مورد بحث قرار گرفته است
This research first aimed to investigate the effectiveness of neurofeedback treatment on generalized anxiety disorder (GAD). Second aim is to investigate neural generators of brain waves involved in GAD using sLORETA technique. Third aim is to compare the effectiveness of neurofeedback on adjusting the function of brain areas involved in GAD, which was achieved by quantitative electroencephalogram (QEEG). 10 GAD patients were selected conveniently aged 18 to 50 and were interviewed using structured clinical interview for DSM disorders (SCID-I). Neurofeedback protocol was designed to interventions on two Pz and F3 sites. Everyone's brain map was also used to design a more rigorous protocol. Patients went under neurofeedback treatment for 20 sessions performed three times per week. Generalized Anxiety Disorder Questionnaire-Fourth Edition (GADQ-IV), Penn State Worry Questionnaire (PSWQ) and QEEG were used before and after neurofeedback to evaluate changes in signs and brain electrical activity. Findings have shown that there is significant difference between GADQ test scores (t= 4.89; df=9; p<0.01) and PSWQ scores (t= 3.97; df=9; p<0.01) among subjects from the beginning and end of treatment. QEEG results also showed that in high beta frequency range (25-30Hz) at T3, Pz and Fz, and in Beta3 (18-25Hz) at Pz site, there are significant reduction in absolute power (p< 0.05) from first session to twentieth session. sLORETA analyses showed that the main generator of brain waves involved in GAD is located on left Broadmann area 6 (medial frontal gyrus, X=-3, Y=-11, Z=64) The results show that neurofeedback has been effective in reducing the signs and symptoms of GAD. Furthermore, reduction in absolute power of beta3 and high beta at three mentioned sites means a reduction of neuronal activity of the cerebral cortex on those sites. Attention to above mentioned three areas represents the intersection of the functions of them in language processes. The theoretical implications of these findings are discussed