مناسبات خانهای ایروان با حکومتهای ایران، عثمانی، روسیه و گرجستان از پایان دولت نادرشاه افشار تا عهدنامه ترکمانچای۱۲۴۳-(۱۱۶۰هـ.ق۱۸۲۸-./۱۷۴۷میلادی
/محمد عزیزنژاد
: حقوق و علوم اجتماعی
، ۱۳۹۵
، افشاری
چاپی
کارشناسی ارشد
رشتهی تاریخ ایران بعد از اسلام
۱۳۹۵/۱۱/۲۰
تبریز
حکومت محلی خانصنشین ایروان۱۲۴۳-(۱۱۶۰ق۱۸۲۸-./۱۷۴۷م(.، در قلمرو جغرافیای سیاسی ایالت چخورسعد سابق حکومت صفوی شکل گرفت .حیات سیاسی این خانصنشین محلی از بدو تأسیس همواره مورد تهدید مداوم حکومت-های همجوار خصوصا والیگری گرجستان قرار داشت .این وضعیت تهدیدآمیز، بدون شک نظر حکام محلی ایروان را به استفاده از نیروی سوم معطوف ساخت تا برای حفظ خودمختاری سیاسی خویش از دیگر قدرتصهای منطقهصای یاری و مساعدت بطلبد .در واقع، شکلصگیری روابط حکام محلی ایروان با قدرتصهای پیرامونی بیشتر ناشی از ملاحظات سیاسی و برگرفته از همسویی منافع بود .با این حال، روابط خانصهای ایروان با دول همجوار، همواره از یک رابطه ثابت و پایداری برخورداری نبود .چرا که تنها مسأله شناخته شده و قابل درک برای خوانین ایروان، حفظ حکومت در حوزهصهای محدود و محلی به هر وسیله و ابزار ممکن بود .در این رساله سعی میصشود نقش و عوامل تأثیرگذار در مناسبات حکام محلی ایروان با دول همجوار در منطقه قفقاز با استفاده از موازنه قوا مورد تحلیل و تبیین تاریخی قرار گیرد .سئوال اصلی رساله این است که دول همجوار از مداخله در امور داخلی حکومت محلی ایروان چه اهدافی را دنبال میصکردند؟ یافتهصهای این پژوهش نشان میصدهد که علل مداخله سیاسی-نظامی دولتصهای پیرامونی در تحولات داخلی حکومت محلی خانصنشین ایروان به موقعیت ممتاز تجاری و سوقصالجیشی ولایت ایروان و قرارگرفتن آن در نقطه ثقل تضاد منافع دولتصهای مذکور برمیصگشت و هدف اصلی خانصهای ایروان نیز از برقراری روابط با آنان بهره-برداری از تضاد منافع قدرتصهای مذکوردر منطقه قفقاز برای حفظ و نگهداری حکومتصخودمختار سیاسیصشان بود .روشصهای به کاررفته در این پژوهش مبتنی بر روش توصیفی-تحلیلی خواهد بود.
Local government of Yerevan (1160-1243 AH/1747-1827 AD), formed in political geography of old Chokhur Saad of Safavi government. Political life of these local rulers was always under the threat of neighbor governments especially Georgia. This situation undoubtedly shifted eyes of the local rulers of Yerevan toward the third power to keep their independence. In fact, formation of relations between local rulers of Yerevan and neighbor powers was because of political aspects and the same benefits. However, relations of khanate of Yerevan and neighbor governments was not always constant. Because only understandable problem for these khanate was keeping government in limited areas. In this research we try to analyze effective factors in relations between local rulers and neighbor governments in Caucasus region using the principle of powers balance. The major question of this research is the aims of intervention of neighbor governments in internal problems of local government of Yerevan. Findings of this research show that the cause of political-military intervention of neighbor governments in internal improvments of local government of Yerevan was excellent commercial situation of Irevan province and the major aim of khanate of Yerevan was keeping independence using the benefits of these powers in Caucasus region