عنوان

اثر بارش و دمای فرین بر تهدید عملکرد فنولوژیکی محصول گندم دیم (مطالعه موردی : استان آذربایجان شرقی)

‭۱۶۹۸۷پ‬

per

اثر بارش و دمای فرین بر تهدید عملکرد فنولوژیکی محصول گندم دیم (مطالعه موردی : استان آذربایجان شرقی)

/حسین نجفی

: جغرافیاوبرنامه ریزی

، ‮‭۱۳۹۶‬

، افشاری

چاپی

کارشناسی ارشد

آب و هوا شناسی

‮‭۱۳۹۶/۰۳/۱۷‬

دانشگاه تبریز

در زراعت گندم دیم، بارش و دما از ارکان اساسی دیم کاری این محصول محسوب می‌شوند .بنابرین نوسان‌صهای این دو عنصر آب و هوایی تولید محصول را به شدت متأثر ساخته و به عنوان مهم‌صترین عامل ریسک تولید و تهدید دوره‌های فنولوژیکی این گیاه محسوب می‌شوند .در این پژوهش به منطور مطالعه تهدید عملکرد فنولوژیکی گندم دیم در استان آذربایجان شرقی با توجه به تغییر پارامترهای اقلیمی از جمله دما و بارش، شش ایستگاه هواشناسی با دوره آماری طولانی در سطح استان انتخاب شد .پارامترهای اقلیمی چون میزان بارش و دمای ماهانه برای ‮‭۳۰‬ سال دوره آماری از سال ‮‭۱۹۸۵‬ تا ‮‭۲۰۱۴‬ و همچنین داده‌های میزان عملکرد گندم در هر ایستگاه گردآوری شد .آزمون ران تست برای تصادفی بودن داده‌ها به انجام رسید و از آزمون روندیابی من- کندال برای تعیین روند بارش و دمای سالانه ایستگاه های مورد مطالعه استفاده شد .نتایج حاصل از آزمون من -کندال حاکی از آن است که فقط در بارش ایستگاه تبریز روند افزایشی وجود داشته و در سایر ایستگاه‌صها برای روند دما، رفتار عمومی یکسان از نوع افزایشی قابل مشاهده است . همچنین با محاسبه میزان ضریب همبستگی بین عملکرد گندم و پارامترهای اقلیمی نهایتا مدل رگرسیونی برای ایستگاه‌صها به منظور برآورد میزان عملکرد گندم دیم اعمال گردید و معلوم شد که تمامی ایستگاه‌های مورد مطالعه دارای مدل رگرسیونی هستند .همچنین مشخص شد که در مدل ارائه شده در مورد ایستگاه جلفا بارش ماه آوریل، ایستگاه اهر بارش ماه مه، ایستگاه تبریز میانگین دمای ماه ژانویه، ایستگاه سراب بارش ماه مه و حداقل مطلق دمای ماه آوریل، ایستگاه میانه دمای حداقل مطلق ماه مه و بارش ماه نوامبر و در ایستگاه مراغه بارش ماه دسامبر با افزایش و کاهش در طول ‮‭۳۰‬ سال در میزان عملکرد گندم دیم مؤثر بوده اند .همچنین مدل منطقه‌ای نیز برای استان محاسبه شد و با مدل‌های ایستگاهی مورد مقایسه قرار گرفت .در مدل منطقه‌صای مجموع پارامترهای بارش پاییزه و بهاره و دمای حداقل مطلق دو ماه اول فصل بهار در میزان عملکرد گندم دیم دارای اهمیت زیادی بوده و هفتاد درصد تغیرات عملکرد را توضیح می‌دهند .در کل پارامترهای مؤثر مدل منطقه‌ای نشان می‌دهند که میزان عملکرد گندم دیم در منطقه با عملکرد فنولوژیکی گیاه در مراحل رویشی و زایشی بعد از مرحله خواب تعیین می‌شود .در نهایت تمامی متغیرهای اقلیمی موثر در روش ‮‭Stepwise‬ در رابطه با میزان عملکرد گندم دیم در مدل هالت -وینترز برای ده سال آتی پیش بینی شد .نتایج پیش بینی نشان می‌صدهند

In agriculture of dry farming of wheat, temperature and precipitation are basic elements for this crop, so fluctuation of these climatic elements influence producing of this crop strongly and this fluctuations are the most important risk factor for production and threat for phonological periods of plant. In this study six meteorological stations with long period of data is selected in the province in order to threat study of phonological function of rain-fed wheat due to the alteration of climatology parameters in Azerbaijan province. Climatic parameters like precipitation and monthly temperature for 30 years from 1985-2014 is collected and also data of wheat proceeds is collected for each station.Run test was conducted in order to make data randomly; and in order to determination of yearly precipitation and temperature process Mann-kendall test is used. Result of Mann-kendall test shows that precipitation of Tabriz station has been an increasing trend and in other stations increasing of temperature is observed. Also with calculation of correlation coefficient of between wheat proceed and climatic parameters, regression model is applied in order to estimation of rain-fed wheat and it was found that all studied stations have regression model. Also in this model, it was found that precipitation in April at Jolfa station, precipitation in May at Ahar station, average temperature in October at Tabriz station, precipitation in May and absolute minimum temperature in April at Sarab station, absolute minimum temperature in May and precipitation of November precipitation of December at Miyaneh station, generally increasing and decreasing for 30 years were effected on proceeds of rain-fed wheat. Also regional model is calculated for province and it's compared with stational models. In regional model total of autumn and spring precipitation and absolute minimum temperature of the first two months of spring were so important for proceed of rain-fed wheat and these explain 70 percent of proceeds alteration. Generally effective parameters of regional model shows that phonological proceed of plant in vegetative and reproductive stage determined after sleep phase. Eventually, all of the climatic variables which was effective in stepwise method is predicted in association with proceeded of rain-fed wheat Halt-Winters model for next 10 years. Result of prediction shows that temperature variables at Tabriz station were swinging at Miyaneh were additive and at Sarab were decreasing and also variables of precipitation for both of Maragheh and Ahar will have reduction process and at Jolfa , Miyaneh and Sarab will have rising and falling fluctuation

‏ نجفی،

‏حسین

استاد مشاور

‏ جهانبخش اصل

‏رسولی،

‏سعید

‏علی اکبر

استاد راهنما

استاد مشاور

‏ تبریز

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی