عنوان

وضعیت امنیت غذایی و تأثیر متغیرهای اقتصادی بر آن در ایران

‭۱۷۰۶۳پ‬

per

وضعیت امنیت غذایی و تأثیر متغیرهای اقتصادی بر آن در ایران

/فاطمه باقرزاده آذر

: اقتصاد، مدیریت و بازرگانی

، ‮‭۱۳۹۶‬

چاپی

دکتری

توسعه اقتصادی و برنامه‌ریزی

‮‭۱۳۹۶/۰۲/۲۵‬

تبریز

امنیت غذایی سنگ بنای یک جامعه توسعه یافته و عنصر اصلی سلامت فکری، روانی و جسمی آن جامعه است .از این رو، شناسایی وضعیت امنیت غذایی کشور و استان‌صها و عوامل مؤثر بر آن اهمیت فراوانی دارد .چرا که می‌صتواند سیاست‌گذاران این حوزه را در جهت استقلال اقتصادی و سیاسی و اتخاذ تصمیم‌صهای صحیح راهنمایی کند .از آنجا که مطالعه برخی از عوامل اقتصادی و غیر اقتصادی مؤثر بر امنیت غذایی از قبیل :تغییرات تعرفه واردات مواد غذایی، قیمت محصولات کشاورزی و نوسانات آن، یارانه‌صهای بخش کشاورزی، تحقیق و توسعه بخش کشاورزی، سیاست‌صهای اقتصاد کلان، آموزش، سطح تحصیلات، سواد تغذیه‌صای، رشد اقتصادی و شهرنشینی از اهمیت برجسته‌صای برخوردار است، نخست به مطالعه مفهومی کتابخانه‌صای تأثیر این عوامل بر امنیت غذایی پرداخته شده است .سپس برای نخستین بار به برآورد وضعیت امنیت غذایی در سطوح کشوری با شاخص امنیت غذایی جهانی ‮‭(GFSI)‬ طی دوره‮‭۱۳۶۰) - (۱۳۹۲‬و وضعیت امنیت غذایی به تفکیک استان‌صها با شاخصی مبتنی بر نمایه توسعه انسانی ‮‭(HDI)‬ طی دوره‮‭۱۳۸۵) - (۱۳۹۲‬پرداخته شده است .در نهایت، تأثیر عوامل اقتصادی منتخب بر امنیت غذایی در سطوح کشوری و استانی به ترتیب با بهره‌صگیری از مدل خود رگرسیونی با وقفه توزیعی‮‭(ARDL)‬ ، آزمون کرانه‌صها و داده‌صهای تابلویی پویا مطالعه شد .نتایج برآوردها نشان می‌صدهد که سطح امنیت غذایی کشور همراه با نوساناتی در حال افزایش است، که در برخی از سال‌صها افزایش و در برخی کاهش می‌صیابد .به‌صطوری‌صکه، برنامه‌صهای اول و چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در زمینه بهبود وضعیت امنیت غذایی کشور، ایفای نقش بهتری داشتند .در سطح استانی نیز، به طور متوسط استان‌صهای سیستان و بلوچستان، هرمزگان و خراسان جنوبی از پایین‌صترین وضعیت امنیت غذایی و استان‌صهای آذربایجان شرقی، خراسان رضوی و فارس از بالاترین وضعیت امنیت غذایی برخوردارند .در نهایت، نتایج مطالعه تأثیر عوامل اقتصادی منتخب بر امنیت غذایی در سطح کشوری بیان کرد که تولید ناخالص داخلی، درجه باز بودن اقتصادی و مخارج سرمایه‌صگذاری دولتی در بخش کشاورزی تأثیر مثبت و معنی‌صدار و متغیر جمعیت و شاخص قیمت مواد غذایی تأثیر منفی و معنی‌صدار بر امنیت غذایی دارند .در سطح استانی نیز نتایج نشان می‌صدهد که رشد اقتصادی استان‌صها تأثیر مثبت و معنی‌صدار و شاخص شهر نشینی و شاخص قیمت مواد غذایی تأثیر منفی و معنی‌صدار بر وضعیت امنیت غذایی استان‌صها دارند

Food Security is the key element of a developed country and it's mental, psychological and physical health. Therefore, identifying the situation of food security in state and provinces and factors affecting it are important. This can guide policymakers to make accurate decisions and leads to economic and political independence. Since, the study of some economic and non-economic factors such as changes in food import tariffs, agricultural product price and its volatility, agricultural subsidies, agricultural research and development, macroeconomic policies, training, education, nutritional literacy, economic growth, and urbanization is important. So, primarily it is dealt with conceptual library survey of these factors' effect on food security. Then, for the first time, it is noticed to assessment of food security situation in state levels with Global Food Security Index (GFSI) during (1981-2013) and food security situation by provinces separation with an Index based on Human Development Index (HDI) during (2006-2013). Finally, the effect of selected economic factors on food security based on state and provinces levels is studied using Auto Regressive Distributed Lag (ARDL) model and Bound Test and Dynamic Panel Data respectively. Results indicated that states food security level are increasing along with some fluctuation, that increase and decrease are shown in some years. So that, the First and Fourth Economic, Social and Cultural Development Plan of the Islamic Republic of Iran played a better role in the field of states food security improvement. In province level, some provinces such as Sistan and Baluchistan, Hormozgan and South Khorasan on average have the lowest food security and other provinces like East Azerbaijan, Khorasan e Razavi and Fars have the highest food security. Eventually, research results (The effect of selected economic factors on food security in state level) indicate that GDP, economic openness degree, and public investment expenditures on the agricultural sector have a positive and significant effect, population and food consumption price have a negative and significant effect on food security. Also, in provinces level; result shows that provinces' economic growth has a positive and significant effect, but urbanization index and food price index have a negative and significant effect on food security

باقرزاده آذر، فاطمه

رنجپور، رضا، استاد راهنما

کریمی تکانلو، زهرا، استاد راهنما

متفکر آزاد، محمدعلی، استاد مشاور

اسدزاده، احمد، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی