عنوان

آثار رفتار باانگیزه احسان بر رفع و تقلیل مسئولیت مدنی عامل زیان

‭۱۶۳۲۵پ‬

per

آثار رفتار باانگیزه احسان بر رفع و تقلیل مسئولیت مدنی عامل زیان

/سید غلامرضا صفری

: حقوق و علوم اجتماعی

، ‮‭۱۳۹۵‬

، افشاری

چاپی

کارشناسی ارشد

حقوق خصوصی

‮‭۱۳۹۵/۰۶/۲۸‬

دانشگاه تبریز

اصولابه موجب قواعد عام مسئولیت همچون اتلاف، تسبیب، لا ضرر و عرف معمول، عامل زیان در مقابل ضرر وارده مسئول بوده و ملزم به جبران خسارات وارده بر دیگری می‌باشد، این امر اساسی ترین اصل در جهت جبران خسارت وارده و جلوگیری از ورود ضرر نامتعارف بر دیگری است، اما با این وجود استثنائا قاعده فقهی احسان که اسناد معتبری هم دال بر پذیرش آن وجود دارد و خداوند متعال در آیه شریفه ‮‭۹۱‬ توبه نیز بدان اشاره فرموده و اکثر فقها و علمای حقوق نیز از این قاعده در کتب و مباحث خویش بهره جسته و نسبت به امتنانی بودن آن اجماع نموده‌اند، با اعمال حاکمیت خود بر سایر قواعد عام مسئولیت و اطلاق عنوان محسن بر عامل زیان با وجود ارتکاب فعل زیانبار و ورود ضرر چنین فردی را ازمسئولیت مبری میدارد، در حقوق کشورمان نیز علیرغم نقش موثر منابع شرعی و فقهی در تصویب قوانین، چنین قاعده‌ای در هیچ ماده قانونی به صراحت مورد تصویب قرار نگرفته بوده و صرفا در برخی مواد قانونی در اثر تاثیر غیرمستقیم آن در میزان مجازات عامل اعمال تخفیف می‌گردیده است اما خوشبختانه در قانون مجازات اسلامی جدید مصوب ‮‭۱۳۹۲‬ برخلاف قوانین سابق قانونگذار با صراحت کامل به این قاعده فقهی توجه نموده و با تصویب ماده ‮‭۵۱۰‬ و چند ماده قانونی دیگر در پی همین موضوع آن را جزء قوانین آمره قرار داده است، مسلما با توجه به نوظهور بودن این قاعده استثنائی در قوانین ما و اعمال آن در شرایط و موارد متعدد مسئولیت همچون مسئولیت پزشکان، مالکان، عوامل امدادی و سایر افعال زیانبار که قصد احسان درآنها متصور بوده و یا موردادعاست، سبب بروز برخی سؤالات و شبهات در ذهن زیان‌دیده و عامه مردم و حتی محاکم را خواهد داشت که تحقیق حاضر با به کنکاش کشاندن موضوع ضمن بررسی آثار قاعده مذکور در موارد متعدد مسئولیت، سعی در رفع شبهات حاضر و یافتن پاسخ به سؤالات موجود با بهره گرفتن از منابع فقهی و حقوقی را خواهد داشت و به نتایجی دست خواهد یافت که قاعده احسان یک قاعده استثنائی و امتنانی بوده ودر صورت محسن قلمداد شدن عامل زیان بدلیل عمومیت قاعده و نفی سبیل هرگونه ضمانی از فرد محسن بطور کلی رفع می نماید وتقلیلی بودن قاعده احسان قابل پذیرش نبوده و با همدیگر قابلیت جمع بودن را ندارند و نمی توان با اطلاق عنوان محسن بر عامل زیان قائل به تقلیل در مسئولیت وی شد، در تعارض قاعده احسان با دیگر ادله ضمان همچون اتلاف، تسبیب، علی الید قاعده احسان حکومت داشته و با تقیید آنها هر گونه ضمانی را از عهده عامل رفع می کند

According to general rules of liability such as waste, causality, no loss and custom, loss factor is liable against incurred loss and it required to compensate the incurred loss on others. However, the jurisprudence rule of Ihsan (beneficence) which there are valid documents and evidences to accept it, with exercise of rules on other general rules of liability and applying the Mohsen title on loss factor despite of doing harmful act and arrival of such loss, it absolved such a person from liability. In Iranian law also such a rule were not approved clearly in any lawful article despite of effective role of religious and legal resources in the approval of it. But, fortunately, in the new Islamic penal code approved in 2013 unlike previous laws, respected legislator accepted this as a mandatory rules with the approval of article 510 and several other articles. Surely, since this sentiment and rule is new in our country law, there are some problems and questions in the minds of damaged people, the public and even courts in how to enforce it in different cases such as physician liability, owners liability, humanitarian relief liability and other harmful actions which Ihsan decision is perceived to exist in it or it is acclaimed. This study intended to investigate the effects of so called rule on different liabilities and to eliminate the doubts and to find some answers to the questions and to solve the problems using jurisprudence and legal sources. The criteria and benchmarks are defined related to each of those cases

صفری، سید غلامرضا

حاجی نوری،غلامرضا، استاد راهنما

سکوتی نسیمی،رضا، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی