عنوان

تحلیل تغییرات زمانی و مکانی توفان‌های تندری در ایران با پردازش تصاویر ماهواره‌ای

‭۱۵۸۱۳پ‬

per

تحلیل تغییرات زمانی و مکانی توفان‌های تندری در ایران با پردازش تصاویر ماهواره‌ای

/مجتبی فخاری واحد

: جغرافیا و برنامه‌ریزی

، ‮‭۱۳۹۵‬

، راشدی

چاپی

دکتری

جغرافیای طبیعی گرایش آب‌وهوا شناسی

‮‭۱۳۹۵/۱۰/۱۱‬

تبریز

توفان‌های تندری نوعی از توفان‌ها هستند که از ویژگی‌های اصلی آن‌ها وقوع آذرخش است و عموما با ظهور ابرهای همرفتی قابل‌مشاهده بوده و در مواردی با وزش باد شدید، بارش تگرگ و سیلاب شدید همراه هستند .این توفان‌ها در بیش‌تر مناطق مشاهده می‌شوند اما نسبت به سیکلون‌های مناطق حاره‌ای در مناطق کوچک‌تری اثر می‌گذارند .ازاین‌رو اثر تخریبی آن‌ها اغلب کم‌تر از مقدار واقعی برآورد می‌شود .از مهم‌ترین اهداف این پژوهش بررسی پراکنش رعدوبرق‌ها و ابرهای همرفتی در ایران است .زیرا هر پدیده رعدوبرقی با ابر حامل، ماهیت بارشی، شرایط سینوپتیک و عوامل اقلیمی در ارتباط است و با تحلیل پراکنش هر یک از این پارامترها می‌توان پراکنش دیگر مقوله‌های اقلیمی را نیز مدل‌سازی کرد .بررسی رابطه فراوانی رعدوبرق‌ها و ابرهای همرفتی با ارتفاع و نواحی اقلیمی ایران، از دیگر اهداف این پژوهش است .برای رسیدن به این اهداف از داده‌های ایستگاه‌های سینوپتیک، سنجنده) ‮‭LIS‬ به همراه سنجنده ‮‭OTD)‬ و سنجنده ‮‭AVHRR‬ با جامعه آماری ‮‭۱۵‬ ساله، برای مراحل پیش‌پردازش، پردازش و تهیه نقشه‌ها از نرم افزارهای‮‭Exel‬ ، ‮‭ENVI‬ و ‮‭GIS‬ و روش‌های تابع تراکم کرنل برای تهیه نقشه داده‌های‮‭LIS‬ ، الگوریتم ‮‭ISCCP‬ برای پردازش و طبقه‌بندی ابرها و روش‌های درون‌یابی برای ترسیم نقشه‌ها استفاده شد .نتایج نشان داد که همواره بیشینه فراوانی رعدوبرق‌ها و ابرهای همرفتی) سالانه و ماهانه (بر یکی از ناهمواری‌های مهم ایران قرارگرفته است و در ماه‌های سرد در جنوب و جنوب غرب و در ماه‌های گرم در شمال غرب و جنوب شرق تمرکز آن‌ها بیشینه است .همچنین مشخص شد که رابطه مستقیمی بین فراوانی رعدوبرق‌ها و ابرهای همرفتی با ارتفاع در مناطق مختلف ایران وجود دارد، اما بین نواحی اقلیمی ترسیم‌شده توسط حیدری- علیجانی و مسعودیان با رعدوبرق‌ها و ابرهای همرفتی ارتباط معنی‌داری مشاهده نشد .بیشینه فراوانی ماهانه و ساعتی رعدوبرق‌ها به ترتیب در ماه‌های آوریل و مه و اوایل بعدازظهر تا اوایل شب رخ می‌دهد .در بررسی‌های موردی نیز مشخص شد که وجود شرایط سینوپتیک مناسب برای رخداد توفان‌های تندری لازم است اما شرایط محلی مانند ناهمواری‌ها، باعث شروع فرایند همرفت و یا تقویت سامانه‌ها می‌شوند

Thunderstorms are kinds of storms the lightning being their main characteristics and they usually occur with convective clouds and occasionally associated with flash flood, hail, and gusty winds.Compared with tropical cyclones these storms are observed in most regions but they affect smaller areas. Therefore their destructive effect is often underestimated. The main objective of this study was to investigate the distribution of lightning and convective clouds in Iran. Because each lightning phenomenon is accompanied with a carrier cloud, the nature of precipitation, synoptic conditions, and climatic factors and the distribution of parameters can be modeled.The investigation of the relationship between lightning frequency and convective clouds with altitude and climatic regions are other purposes of this research. To achieve these goals, we used synoptic stations data, LIS sensor and AVHRR sensor data with 15-years statistical society. For pre-processing, processing and drawing the map, the Excel, ENVI and GIS software, Kernel density function, ISCCP algorithms, and interpolation methods were applied.Results showed that the highest frequency of annual and monthlylightning and convective clouds always has been occurring over one of the important mountains of Iran. The maximum frequency of lightning and convective clouds in cold months is in South and South-West and during the warm months it happens in North-West and South-East of the country. It was also found that there is a positive correlation between lightning frequency and convective clouds with height in different parts of Iran, but there is no significant correlation among climate zones, studied by Heydari and Alijani (1979), and Masoodian (1993) with convective clouds and lightning. The highest frequency of monthly and hourly lightning are on April to May respectively, and early afternoon to early evening time. The case studies also revealed that the synoptic conditions for the occurrence of thunderstorms is necessary, but local conditions such as rugged topography cause the initiation of convection process or strengthen the systems

فخاری واحد، مجتبی

رسولی، علی اکبر، استاد راهنما

خورشید دوست، علی محمد، استاد مشاور

سیاه و سفید

نمایه‌سازی قبلی