۱۴۶۸۴پ
per
ارزیابی برخی تغییرات فیزیولوژیکی و کیفیت بذر ارقام گلرنگ در واکنش به کمبود آب
SB
/مراد محمدی
: کشاورزی
، ۱۳۹۴
، راشدی
چاپی
کارشناسی راشد
ر زراعت (فیزیولوژی گیاهان زراعی)
۱۳۹۴/۱۱/۱۷
تبریز
تنش خشکی یکی از تنش‌های مهم غیرزیستی محدود کننده تولیدات زراعی در سراسر دنیا است .این پژوهش برای ارزیابی برخی تغییرات فیزیولوژیکی و کیفیت بذر ارقام گلرنگ در واکنش به کمبود آب انجام شده است .دو آزمایش مزرعه‌ای در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز اجرا گردید .آزمایش‌ها به صورت کرت‌های خرد شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار ترتیب داده شد که تیمارهای آبیاری) آبیاری پس از۷۰ ،۱۰۰ ، ۱۳۰ و ۱۶۰ میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیرکلاس A) در کرت‌های اصلی و ارقام گلرنگ) فرامان، گلدشت، سینا و صفه (در کرت‌های فرعی قرار گرفته بودند .نتایج نشان داد که با کاهش دسترسی به آب، محتوای نسبی آب، شاخص پایداری غشا و کلروفیل کل کاهش یافته، ولی دمای برگ، محتوای پرولین و کربوهیدرات‌های محلول همه ارقام گلرنگ افزایش پیدا کرده است .بیشترین افزایش محتوای پرولین و کاهش شدید کلروفیل بر اثر کم‌آبی برای رقم گلدشت ثبت گردید که نشان می‌دهد این رقم به خشکی تحمل کمتری دارد .در مقابل، رقم سینا دارای کمترین محتوای پرولین و بیشترین کربوهیدرات محلول تحت همه تیمارهای آبیاری بود .میزان کاهش کلروفیل این رقم در شرایط کم‌آبی به طور کلی کمتر از سایر رقم‌ها بود که سینا را به عنوان یک رقم متحمل‌تر به تنش آبی نشان می‌دهد .همچنین رقم سینا ارتفاع بوته، تعداد برگ، تعداد کاپیتول، تعداد بذر در بوته و بیوماس بیشتری داشت که منجر به تولید بیشترین محصول بذر در واحد سطح شد .حداکثر درصد روغن بذرهای گلرنگ بسته به رقم و تیمارهای آبیاری۱۲ - ۱روز پس از رسیدگی وزنی حاصل شد .کمبود آب سبب کاهش درصد روغن بذر در همه ارقام گردید .بذرهای ارقام سینا و فرامان در همه تیمارهای آبیاری درصد روغن بیشتری نسبت به دو رقم دیگر به دست آوردند .بیشترین محصول روغن در واحد سطح تحت شرایط آبیاری مطلوب و محدود نیز توسط رقم سینا تولید گردید که با محصول بذر بالای این رقم در واحد سطح مرتبط می‌باشد .اگرچه دوره پرشدن بذر برای همه تیمارهای آبیاری از نظر آماری مشابه بود، سرعت پر شدن و حداکثر وزن بذر با کاهش تأمین آب افت پیدا کرد .بیشترین و کمترین سرعت پرشدن و وزن بذر به ترتیب برای ارقام فرامان و سینا ثبت گردید .حداکثر کیفیت بذر بر اساس درصد و سرعت جوانه‌زنی در ۴۵ روز بعد از گلدهی با رطوبت۱۵ - ۱۷درصد، ولی بر اساس هدایت الکتریکی مواد نشتی و وزن خشک گیاهچه بذرهای با قدرت بالا برای ارقام فرامان، گلدشت و صفه حدود ۴۰ روز بعد از گلدهی با رطوبت حدود ۱۵ درصد و برای رقم سینا با رطوبت ۲۰ درصد تولید گردید که برای برداشت مستقیم و مکانیزه مناسب است
Drought stress is one of the major abiotic stresses limiting crop production worldwide. This research was carried out to evaluate some physiological changes and seed quality of safflower cultivars in response to water deficit. Two field experiments were conducted in 2012 and 2013 at the Research Farm of the Faculty of Agriculture, University of Tabriz. The experiments were arranged as split plot based on randomized complete block design in three replicates, with irrigation treatments (irrigation after 70, 100, 130 and 160 mm evaporation from class A pan) in main plots and spring safflower cultivars (Faraman, Goldasht, Sina and Soffeh) in sub-plots. Results showed that with decreasing water availability relative water content, membrane stability index and total chlorophyll were decreased, but leaf temperature, proline content and soluble carbohydrate content of all safflower cultivars were increased. The highest increment in proline content and a sharp decline in total chlorophyll due to water deficit was recorded for Goldasht, indicating that this cultivar is less tolerant to drought stress. In contrast, Sina had the lowest proline content and the highest soluble carbohydrate content under all irrigation treatments. Reduction in total chlorophyll of this cultivar under limited irrigation conditions was generally less than the other cultivars, ranking Sina as a more tolerant cultivar to water stress. Sina also had higher plant height, leaves per plant, capitols per plant, seeds per plant and plant biomass, leading to the production of the greatest seed yield per unit area. Maximum oil percentage of Safflower seeds was obtained at 1 to 12 days after mass maturity, depending on cultivar and irrigation treatments. Water stress caused a decrease in seed oil percentage of all cultivars. Sina and Faraman cultivars had higher oil percentage under all irrigation treatments, compared with two other cultivars. The highest oil yield per unit area under well and limited irrigation conditions was also produced by Sina cultivar, which was associated with the high seed yield per unit area of this cultivar. Although seed filling duration was statistically similar for all irrigation treatments, seed filling rate and maximum seed weight were decreased with decreasing water supply. The highest and the lowest seed filling rate and seed weight were recorded for Faraman and Sina cultivars, respectively. Maximum seed quality as measured by germination percentage and rate was obtained at 45 days after flowering with 15-17 seed moisture, but based on electrical conductivity of seed leachates and seedling dry weight high vigour seeds were produced about 40 days after flowering with about 15 moisture content for Faraman, Goldasht and Soffeh and 20 moisture content for Sina, which is suitable for direct and mechanical harvesting
SB
محمدی، مراد
قاسمی گلعذانی، کاظم، استاد راهنما
زهتاب سلماسی، سعید، استاد راهنما
نصرالله زاده، صفر، استاد مشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
