۱۴۲۸۸پ
per
بررسی آموزه های اخلاقی در شعر صائب تبریزی(جلد چهارم و پنجم دیوان)
/فریده نیک زاد
: ادبیات و زبان‌های خارجی
، ۹۴
چاپی
کارشناسی ارشد
زبان و ادبیات فارسی محض
۱۳۹۴/۰۶/۲۵
تبریز
اخلاق و پایبندی به اصول و مبانی آن، از ویژگی های زندگی کمال یافته و هدفمند است که می تواند سعادت دنیوی و اخروی بشر را تضمین نماید . ادبیات فارسی نیز با اخلاق و تعالیم اخلاقی آمیخته است و بازتاب مفاهیم اخلاقی در آثار بسیاری از شاعران و نویسندگان دیده می شود .صائب تبریزی نیز از جمله شاعرانی است که غزلیات او در زمرة ادب تعلیمی و سرشار از مفاهیم والای انسانی وحکمت های اخلاقی است . رسال‍ـه حاضر با عنوان ص‌بررسی آموزه های اخلاقی درجلد ۵ و ۴دیوان صائب تبریزی نگاهی به نکات اخلاقی و تعلیمی شعر صائب دارد .صائب در دیوان خود به مضامین اخلاقی، توجه ویژه ای داشته است . او هنرمندیست که تکلیفش را خوب دانسته و کوشیده است تا جهانیان را مست شمیم دلکش بوستان اخلاق و معرفت خود نماید هنرمندی که در مسیر تقویت باورها و رشد و بالندگی اخلاق در جامعه ،کوشیده و به دلیل آنکه شعرش رمزآلود نیست، بیشتر در میان مردم ، جای بازکرده است و این امر باعث شده که بسیاری از ابیات صائب در قالب پند و اندرز رواج یابد . تسلط او بر مضامین اخلاقی و استفادة به جا از آن ها در جهت انتقال محصول فکر و اندیش‍ـه خود به مخاطب از او شاعری متفاوت ساخته است .صائب در تبیین مبانی اخلاقی از روش اخلاق دینی و انسانی بهره می جوید و آن را در قالب ادبیات تعلیمی ارائه می دهد .هنر صائب تلاش برای احیای ارزش های اخلاقی ، با زبان مردم روزگار خود و با بهره مندی از تمثیل بود که کلید تفهیم را در دست گرفته و به خان‍ـة ذهن مخاطب وارد می شود و به آسانی پیام خود را القا می کند .صائب کوشید تا از اجزای طبیعت بهره ببرد و با انبوه مثال به سراغ دل های مردم برود و نکته به نکته اخلاق را تعلیم دهد .نویسنده کوشیده است تا با آوردن شواهد شعری مبتنی بر فضایل و رذایل اخلاقی، منطبق بر آموزه های دینی و کتب برجستة اخلاقی مانند معراج السعاده و اخلاق ناصری و ...شعرصائب را از نظر اخلاقی مورد تحلیل وبررسی قرار دهد تا شاید بتواند گامی در جهت شناسایی بهتر و بیشتر صائب بردارد .هدف از این پژوهش، آشنایی بیشترخوانندگان با مبانی اخلاقی شعرصائب و افکار و اندیشه های والای اوست .نتایج این پژوهش آشکار می سازد که صائب تبریزی در کنار مضمون های ظریف و باریک اندیشی ها از منابع ارزشمند دینی ، قران و احادیث ، غافل نبوده وآگاهانه از مضامین اخلاقی در شعرخود استفاده نموده و در تبیین آن ها از آموزه های دینی بهره جسته و به عنوان بزرگ ترین و آگاه ترین شاعر دوره صفویه و سبک هندی، مستقیم و غیر مستقیم با بیانی شیرین از کلام قرآنی برای تبیین و تفسیر دیدگاه های اخلاقی خود بهره برده است .او ستایشگر نیکی ، پاکی و مهربانی و اخلاق والای انسانی است به ژرفنای جان و روان آدمیان می اندیشد و زشتی ها را با سبب و علت آنها در می یابد و باز می گوید .نتیجه آنکه ، پند و اندرزش، مشتی شعارهای کلی و خشک و مبهم نیست بلکه دستورهای عملی زندگی است با بیانی دلنشین و قانع کننده . نمونه ای از فضایل اخلاقی اشاره شده : اخلاص ، بلند همتی، صداقت و راستی، ادب ، امیدواری، تفکر و تأمل ، خوش خلقی، آبرو داری، تواضع ، عبرت ، مروت و مردانگی . نمونه ای از رذایل اخلاقی اشاره شده : تهمت، خیانت، تن پروری، بیداد ، بیکاری، حسد ، خرده گیری، خشم، خودبینی، سخن چینی، ریا ، غیبت ، شهرت طلبی، گران خوابی، کاهلی و سستی
that could be maybe a footstep with better and further recognition of Saaeeb. The purpose of this research is the more acquaintance of readers with ethical foundation poem and his grand thought. The results of this study reveals that Saaeeb Tabrizi used ethical contents awareness in his poems and utilize religious courses within it's explanation and has a greater share that evinces social ,ethical and culture of his society as the most conscious and greatest poet in Safavi age and indian mannerism. He is praiser of goodness ,innocence and kindness and human prominent behavior . He thinks about life depth and human spirit and perceives beastliness with reason, so his advice is not dim , stark and totality mottos but also is practical rules for life by satisfied and smooth explanation. Examples for implicit ethical accomplishments:Purity, ambition, honesty ,politesse , hope, thought and contemplation ,bonhomie, honorable, courtesy, warning, humanity, manhood Examples for implicit immorality: Abusive ,guile, indolence, injustice, unemployment, envy, cavil, irritation, assumption, gossip, duplicity, backbite, emprise willing, sloth and weakness ۵, Morality and belief of it's roots and foundation is the property of perfect and goal oriented life that could assure worldly and other worldly paradise . Persian literature also has compounded with ethic and ethical civics and reflection of ethical significations are seen at most of poet,s oeuvres and writers .Saaeb Tabrizi is also a poet who his sonnets is in class of doctrinal literature and is pro fluent of human grand significations and ethical wisdoms .Present booklet with moral courses study topic at ۴,۵ cover of saaee btabrizi bureau attend to ethical and doctrinal points in saaeb poem. Saaeb has had special attention to ethical contents in his bureau. He is an artist who knew his task well and tried to intoxicated people with his great ethic and sageness book in all over the world. He tried to revival beliefs and adolescence of ethic in society and as his poem isn,t mysterious is folded within people,s heart and this lead to promote Saaeb,s poems in form of advice and monition. His domination of ethical contents and proper usage of them with transfer of his thought to addressee has made him a special poet. Saaeb utilized human and religious way in ethical foundation explanation and exhibit It in a doctrine literature format. He utilized emblem and imbued into addressee 's mind with realization key . Saaeb tried to share with nature and go th people,s heart with mass of locus and enlighten ethic point with point. The composer has attempted to study Saaeeb' s poem for the ethical points via poem's instances with ethical accomplishment and rascality synchronized with religious courses and ethical prominent books such as Meraj -Al-Saadat and Akhlag Naseri
نیک‌زاد، فریده
مهدی پور، محمد، استاد راهنما
خاکپور، محمد، استاد مشاور
سیاه و سفید
نمایه‌سازی قبلی
