مطالعه کیفی سلامت جنسی و زمینههای اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی آن در میان زنان متأهل50-20 ساله شهر تبریز
مهناز کاتبی علی آبادی
علوم اجتماعي
۱۴۰۱
۲۰۰ص.
سی دی
دکتری
جامعه شناسی اقتصادی و توسعه
۱۴۰۱/۰۶/۲۷
چکیدهسلامت جنسی یکی از ابعاد مهم و اما کمتر مطالعه شده سلامت عمومی، به ویژه؛ در حیات زنان در کشورهای در حال توسعه است. اهمیت مسأله تا آنجاست که ذیل عنوان بهداشت جنسی و باروری، از آن به عنوان حقی انسانی صحبت میشود. تجارب مربوط به سلامت جنسی، شامل؛ باورها، نگرشها و رفتارهایی است که در ذات خود آموختنی و اجتماعي هستند. پژوهش حاضر تلاش کرده تا با به کارگیری روش کیفی و رویکرد نظریه زمینهای، عوامل زمینه¬ساز سلامت جنسی زنان را مطالعه نماید. برای اين منظور، با 26 زن متأهل 20 تا 50 ساله (با لحاظ دو اصل؛ تنوع حداکثری و نمونهگیری نظری) در شهر تبریز، مصاحبه نيمهساختيافته انجام گرفتهاست. نتیجۀ تحلیل داده ها، دستیابی به سه مفهوم اصلی؛ سلامت جنسی به مثابۀ مسأله ای اجتماعی، چنبره ها و پیامدهای بی توجهی به سلامت جنسی می باشد. نتایج، نشان داد که؛ معنای ذهنی سلامت جنسی در میان زنان مطالعهشده را میتوان در چهار مقولة معنایی محوری، شامل: ارتباط اطلاعاتی جنسی، ارتباط عاطفی جنسی، سلامت و تعادل فیزیولوژیک جنسی دوطرفه و نهایتا؛ً تعادل هنجارین جنسی جای داد، که همگی ذیل مقولة انتخابی واحدی با عنوان «سلامت جنسی به مثابة مسأله ای اجتماعی» میتواند فهمیده شود .از ویژگی¬های مهم این مقوله ها می توان به داشتن اطلاعات و آگاهی لازم در ارتباط با سلامت جنسی و تجارب جنسی، تمایل هم زمان مرد و زن برای برقراری رابطۀ جنسی و توجه طرفین به ویژگی¬های روحی و روانی، در قبل، هم زمان و بعد از رابطۀ جنسی، نداشتن بیماری جنسی و یا کنترل آن و مواظبت برای عدم انتقال بیماری به همسر و در نهایت، رفع نیازهای جنسی در چارچوب هنجارهای تعیین شدۀ جامعه و داشتن تعهد جنسی اشاره کرد.نتایج حاصل از تجارب زیستۀ مشارکت کنندگان ضمن معرفی سلامت جنسی به عنوان مفهومی اجتماعی، نشان داد که؛ زمینه¬های سلامت جنسی را ذیل مقولۀ چنبره به معنی محدودیت می توان فهمید که این چنبره ها، شامل؛ چنبره های، آگاهی/ اجتماعیشدن، کژکارکردی نهادی سلامت، جنسیتی، قشریگرایی در سلامت، فرهنگ سکوت، سنت/ تقدیر، عدم حمايت اجتماعي، زیستی/ روانشناختی و اقتصادی است که؛ از مفاهیم این مقولات، می توان به سواد سلامت جنسی، نقش مادر در تربیت جنسی فرزندان، به خصوص؛ دختران، خفقان و تابوهای پررنگ موجود در جامعه در ارتباط با مسائل سلامت جنسی، کم کاری نهادهای خانواده و مدرسه به عنوان دوپایۀ اصلی آموزش و در کنار آنها کم کاری رسانه¬های جمعی و دین، فعال نبودن نظام سلامت و مشاوره¬های ناقص قبل از ازدواج، کم کاری و عدم تخصص و نداشتن سواد کافی متولیان سلامت در مراکز بهداشتی و مشاوره ای، سرکوب و عدم توجه به نیازهای جنسی زنان در ساختار مردانۀ جامعه، سکوت زنان در مسائل مربوط به سلامت جنسی از ترس انگ و برچسب¬های اجتماعی، مهم تر شدن ظواهر به جای محتوای سلامت و روی آوردن به انجام انواع عمل¬های زیبایی در اعتراض به کمرنگ شدن در بستر مردسالارانۀ جامعه، حواله شدن سلامت به تقدیر و عادت واره¬های سنتی، عدم مشارکت وحمایت مردان در زمینۀ مسائل مربوط به سلامت جنسی، عدم توجه به تغذیه دختران وزنان در مرحلۀ بلوغ و باروری و در نهایت؛ تورم و هزینه¬های بالای زندگی و مشکلات اقتصادی اشاره کرد.در نهایت؛ عدم توجه و نبود سلامت جنسی، به دلیل جدا نبودن فرد و خانواده از جامعه و رابطۀ پیچیدۀ این سه سطح با یکدیگر، مشکلات حوزۀ فردی و خانوادگی، مانند؛ افزایش روابط فرازناشویی، تهدید سلامت جنسی افراد کم سن و سال، طلاق عاطفی و جنسی و افسردگی، باعث تحمیل هزینه-های اقتصادی بر نظام سلامت، چرخۀ اقتصادی و نظام قضایی می شود.
Sexual health is viewed among those important and at the same time, under studied aspect of general health, especially among women of developing countries. The importance of the subject matter is so far that it has been classified as human right under the general title of Sexual and reproductive health. Sexual health experiences, including; believes, attitudes, and behaviors are generally learned and social in nature. Present study aimed at investigating background factors forming sexual health among married women by the use of qualitative method and applying Grounded Theory approach. To this end, in-depth and semi-structured interviews have done with 26 married women of 20-50 years of old are in Tabriz City. Data are analyzed by the three-phase coding scheme including; open, axial, and selective. The result of data analysis, reveals three main concepts; Sexual health as a social issue, toruses, and consequences of neglecting sexual health. Results showed that mental meaning of sexual health among participants includes four axial codes, including; “sexual informational relationship”, “sexual emotional relationship”, “mutual and balanced physical sexual health”, and “sexual normative balance’ which all could be understood as an inclusive (selective) code of “sexual health as a social problem”.Which some of important features of these categories include having enough information and awareness required related to sexual health and secial experiences, spontaneous tendency of man and woman to having sexual relationship and considering both parties to mental feautures before, while and after the sexual effair , lack of sexual disease or controlling it and caring for not transferring the disease to the spouse and finally meeting the sexual needs in assigned framework of norms of society and having sexual commitment. Beside of introducing the sexual health as a social problem, findings show that it could be understood under the core category of Torus, i.e., constraint. Trusses which dominate the sexual health experiences are; awareness/socialization, health institutional dysfunction, gendered, health formalism, culture of silence, tradition/fatalism, lack of social support, biological/psychological, and economicSome of these items include healthy sexual knowledge, role of mothers in sexual training of children especially girls, strong tabus and restrictions existed in society concerning to sexual health issues, dysfunction of family structhurs and schools as two main educational basis and beside them dysfunction of collective media and religion, inactivation of health system and poor consultings before marriage, dysfunction and lack of expertise and lack of enough knowledge of health authorities in healthcare center and counsulting centers, suppression and lake of atteution to sexual need of women in manly structure of society, silence of women on sexual issues concerning sexual health due to fear of social judgments and labeling increase in importance of external image of health rather than its content, and tending to plastic surgeries in protest to be fading in patriarchist domain of society, connecting the health to the fate and traditional stereotypes, shortage of cooperation and supporting of men in issues to wards sexual health, lake of attention to girls and women untition on their period course and fertility and eventually in flation and high life expenses and economical problems.And finally lack of attention toward sexual health, because of disconnection of individuals from society and complex relationship of these three levels with eachother, problems in personal and family domains, such as increase in beyond marriage relationships, threats to sexual health of younge people,emotional divorces and depression. Cause imposing economical cycle and judicial system.
A Qualitative Study on Sexual Health and Its Socio-economic and Cultural Context among 20-50 Years Old Married Women of Tabriz City