نگارش زهرا خانمرادی؛ رشته ایرانشناسی گرایش اصول نسخهشناسی و مرمت آثار خطی؛ استاد راهنما دکتر سیدمهدی طباطبائی
بنیاد ایرانشناسی؛ دانشگاه شهید بهشتی
تهران
۱۳۹۸ نمهب
۱ لوحفشرده: بیکلام
000
دیباچه یکی از مهمترین اجزای نسخههای خطی است که خود میتواند به تنهایی اثری مستقل محسوب شود چرا که ساختار خاص خود را داراست که شامل آغاز و پایان دادههایی است که ممکن است در متن اصلی یافت نشود از جمله این دادهها میتوان انگیزه مولف یا دیباچهنگار از نگارش دیباچه و تالیف کتاب، نام کتاب و نویسنده، و نیز اطلاعاتی در زمینه کتابشناسی را در آن ملاحظه کرد که از این نظر، مورد توجه فهرستنویسان قرار میگیرد از طرف دیگر، سبب یا انگیزه تالیف نیز در دیباچه جایگاهی برای خود دارد که عموما به حمایت و درخواست شخصی دیگر نوشته میشد یا به بزرگی تقدیم میگردید اشاره به مسائل اجتماعی و تاریخی نیز از نکاتی است که در برخی دیباچهها مطرح میشود که از این منظر هم میتوان به دیباچهها نگریست و به نتایج قابل توجهی نیز دست یافت در تحقیق حاضر، به روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی دیباچه نسخههای خطی ادبی و تاریخی دوره قاجار در دو کتابخانۃ مجلس شورای اسلامی و ملک پرداخته خواهد شد ضرورت تحقیق، اهمیت پیدا و پنهان دیباچهها از منظر ادبی، تاریخی، اجتماعی و سیاسی است که با بررسی اطلاعاتی که از آنها به دست میآید میتوان به تحلیل برخی مسائل مهم در این حوزهها پای نهاد نتیجه حاصل از این پژوهش، بیان تفاوتهای دیباچههای تاریخی و ادبی است که میتواند مخاطب را با نوع نگرش دیباچهنگاران به مسائل پیرامون خویش آشنا سازد در بین دیباچههای بررسی شده، دیباچههای ادبی بیشتر از دیباچههای تاریخی هستند که نشان از اهتمام بیشتر نویسندگان کتابهای ادبی به گنجانیدن دیباچه در ابتدای کتاب دارد همچنین در این پژوهش مشخص گردید که هرچه به پایان دورۃ قاجار نزدیک میشویم از میزان کتابت دیباچهها کاسته میشود که رواج صنعت چاپ در جامعه آن روز ایران، در این مسئله تاثیر مستقیم دارد
بررسی تفاوت شیوههای دیباچهنگاری در متون تاریخی و ادبی دوره قاجار با تکیه بر نسخ خطی کتابخانههای ملک و مجلس [منابع الکترونیکی: پایان نامه]