بنیاد ایرانشناسی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی
۱۳۹۷
ه،۱۱۹ص
000
کتابنامه: ص. ۲۱۱ - ۹۱۱
حمله قوم صحراگرد مغول به ایران در اوایل قرن هفتم هجری نه تنها جان بسیاری از مردم را گرفت بلکه خسارتهای عظیمی هم بر جای گذاشت و بستری برای تحولاتی عمیق در زمینه های اجتماعی، سیاسی، علمی فرهنگی در دوران حکومت ایلخانان شد .مغولان با توجه به پیشینه زندگی کوچرو و قوانین یاسا اهمیتی به شهر و شهرنشینی نمی دادند اما مشکلات ناشی از تخریب شهرها و مراکز تمدنی و تاثیر آن بر مسایل سیاسی و اجتماعی و اقتصادی مغولان را بر آن داشت که تغییراتی در سیاست و کشورداری بدهند .تمایل مغولان به یکجا نشینی و ساخت شهرهای نو بنیاد که با درایت و تلاش وزرای کاردان و با قدرت ایرانی در پیوند دادن هرچه بیشتر اسلام و ایران با ایلخانان صورت گرفت ، مسبب تحولاتی اجتماعی و سیاسی شد که در نهایت با اسلام آوری ایلخانان فصل جدیدی در حیات شهری و معماری و شهرسازی دوران ایلخانی متجلی شد ، به طوری که در شهرهای مراغه و تبریز و شهر تازه تاسیس سلطانیه که از مراکز مهم قدرت سیاسی آنان بودنداین تاثیر کاملا نمایان و مشهود است .ایلخانان پس حمله قوم صحراگرد مغول به ایران در اوایل قرن هفتم هجری نه تنها جان بسیاری از مردم را گرفت بلکه خسارتهای عظیمی هم بر جای گذاشت و بستری برای تحولاتی عمیق در زمینه های اجتماعی، سیاسی، علمی فرهنگی در دوران حکومت ایلخانان شد .مغولان با توجه به پیشینه زندگی کوچرو و قوانین یاسا اهمیتی به شهر و شهرنشینی نمی دادند اما مشکلات ناشی از تخریب شهرها و مراکز تمدنی و تاثیر آن بر مسایل سیاسی و اجتماعی و اقتصادی مغولان را بر آن داشت که تغییراتی در سیاست و کشورداری بدهند .تمایل مغولان به یکجا نشینی و ساخت شهرهای نو بنیاد که با درایت و تلاش وزرای کاردان و با قدرت ایرانی در پیوند دادن هرچه بیشتر اسلام و ایران با ایلخانان صورت گرفت ، مسبب تحولاتی اجتماعی و سیاسی شد که در نهایت با اسلام آوری ایلخانان فصل جدیدی در حیات شهری و معماری و شهرسازی دوران ایلخانی متجلی شد ، به طوری که در شهرهای مراغه و تبریز و شهر تازه تاسیس سلطانیه که از مراکز مهم قدرت سیاسی آنان بودنداین تاثیر کاملا نمایان و مشهود است .ایلخانان پس از ویرانیهای پیشین دریافتند که شناخت هویت سیاسی و اجتماعی حاکمیتشان با رشد فعالیتهای شهرسازی و معماری جامعه عمل خواهد پوشید .در این دوره بناها، به ویژه ساخت مقبرهها و آرامگاههای برج مانند به همان شیوه دوره سلجوقیان ادامه یافت .همچنین نقشه چهار ایوانی که از پیش متداول بود، در دوره ایلخانیان نیز برای بناهای مذهبی مانند مسجد و بناهای غیرمذهبی مانند کاروانسرا به کار میرفت .پژوهش کنونی با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوهصی توصیفی و بهرهصگیری از منابع کتابخانهصای انجام شده است که ابتدا دادهصهای مورد نیاز به شکل توصیفی گردآوری و سپس مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتهصاند .
تاثیر تحولات اجتماعی و سیاسی حمله مغول بر معماری و شهرسازی دوره ایلخانی