بازار، اصناف و پیشهوران یکی از مباحث تاریخ اجتماعی ایران است .سقوط اصفهان در ۵۳۱۱ قمری آثار و نتایج منفی و بحرانآمیزی را در سرنوشت توده مردم داشت .فروپاشی حکومت متمرکز صفویه، فرصتی مناسب برای تحرک نظامی -سیاسی ایلات مختلف بود که با درگیریهای بیپایان و تاراج و چپاول مردم یکجانشین شهرها، به نوبه خود بر ناامنی اوضاع و رکود اقتصادی جامعه دامن میزد .حکومتهای ایلیاتی افشاریه و زندیه با اتخاذ سیاستهای برآمده از تفکر ایلیاتی، پیگیری اهداف مستمر نظامی توسط نادرشاه، عدم توجه به وضعیت مردم روستا و شهرها، به ویژه اصناف و پیشهوران، وضعیت اسفباری را رقم زدند .در فواصل سقوط افشاریه تا روی کارآمدن کریمخانزند و برقراری آرامش نسبی و نیز مرگ وکیل تا قدرتگیری قاجاریه، شرایط اقتصادی چنان بحرانی بود که سیاستهای عمرانی وکیل تنها مرهمی موقت بر بحران موجود مینمود .به همین دلیل یکی از تکاپوهای خودجوش مردم شهری برای برون رفت از این بحران، کمک به پایان بخشیدن به حیات سیاسی زندیه و روی کارآمدن قاجاریه بود .این پژوهش بر آن است تا با استفاده از منابع معدود نگاشته شده در قرن دوازدهم قمری و بررسی تطبیقی دادهها و با بهرهگیری از روش کتابخانهای، شناختی کلی از وضعیت اصناف و پیشهوران را از سقوط افشاریه تا روی کارآمدن قاجاریه بدست دهد .براساس یافتههای تحقیق، سیاستهای اقتصادی کریمخان توانست امنیت و آرامش و رونق نسبی را به جامعه و بازار برگرداند و زمینه فعالیتهای تجاری و اقتصادی را فراهم نماید .اما بروز دوباره ناامنی و بی ثباتی در دوره جانشینان متعدد وکیل که حاصل درگیریهای ایلیاتی آنها برای کسب قدرت بود، سرانجام مردم پیشهور و شهری شیراز را به ایفای نقش در عرصه سیاسی نظامی و کمک به انتقال قدرت از زندیه به قاجاریه واداشت
بررسی وضعیت پیشهوران واصناف بازار در فاصله سقوط افشاریه تا روی کارآمدن قاجاریه [منابع الکترونیکی:پایان نامه]