سلفیگری و بنیادگرایی در تربیت دینی به سوی شبه تربیت ( تلقین گری و شستشوی مغز، تحمیل گری و ترس، شرطی سازی و ایجاد رفتارهای مکانیکی) در حرکت است. رویکرد مبتنی بر عرفان و تصوف می تواند رویکردی جایگزین در اتخاذ رویکردهای دینی باشد. رویکرد عرفانی شیخ آذری با پرهیز از ظاهرگرایی صرف با کثرت گرایی و مدارا همراه است.او بر گوهر ادیان و وجه زیباشناختی آنها تکیه می کند و قائل به وحدت متعالیه ادیبان است. در فرایند تبیین و تفسیر دین از نمادها بهره فراوان میگیرد. از این رو با انحصارگرایی در فهم دین سازگاری نداردو بر خودشناسی و تربیت اراده و خواستهها و هیجانات و عواطف میپردازد و تلقی سیر و سلوکی از رویکرد عرفانی شیخ آذری وجود دارد که استحاله فردیت و ایجاد رابطه مرید و مرادگونه از جمله آنهاست، که در این صورت جریان تربیت دینی می تواند تبدیل به زندگی عاریتی شود و متربی در معرض این خصرات که خود را تسلیم شخص دیگری کند تا آن شخص از او انسان کاملی بسازد
حسن باقری نیا
تبیین فرصتها و تهدیدهای رویکرد عرفانی در تربیت دینی با تکیه بر دیوان شیخ آذری