دوره سلجوقی یکی از ادوار درخشان تمدن ایرانی اسلامی است که در آن هنرهای گوناگون به چنان حد تعالی و پیشرفت رسیده اند که در کمتر دورهای از تاریخ ایران می توان مانند آن را یافت . اهمیت هنر سلجوقی در درون هنر اسلامی، در موقعیت عالی ایران در این هنر نهفته است ، به طوری که آن را می توان با نقش محوری ایتالیا در هنر اروپا مقایسه کرد. همچنین، این هنر توسعه روز افزون هنر ایران را در سده های بعد نقش زده است . سهم چشمگیر سلجوقیان در معماری ایران بیشتر در استقرار نهایی شماری از قالب های کهن معماری ایران و نیز قابلیت و شایستگی هنرمندان سلجوقی برای خلق تنوع و زیبایی در این معماری است مسئله پژوهش از این قرار است : آیا تحولات و تغییرات به وجود آمده در روند شکل گیری معماری اسلامی عصر سلجوقی از عناصر و ویژگی های معماری ایران باستان تاثیر پذیرفته است؟ به عبارت دیگر، هنرمندان سلجوقی برای خلق تنوع و زیبایی در این معماری تا چه اندازه متاثر از هنر پیشینیان خود در عهد باستان بوده اند؟ فرضیات مطرح شده که براساس آن تحقیق انجام گرفته است در دو بخش، مطرح می شود ۱. هنر ایران در دوران باستان به ویژه در شیوه های پارسی و پارتی ، اگرچه یکی از پربارترین دوران تاریخ هنر ایران است، اما اوج شکوفایی این هنر در دوره اسلامی صورت گرفته است ۲. دوره سلجوقی یکی از ادوار درخشان تمدن ایرانی اسلامی است که در آن هنرهای گوناگون به چنان تعالی و پیشرفت رسیده اند که در کمتر دوره ای از تاریخ ایران می توان مانند آن را یافت . سهم چشمگیر سلجوقیان در معماری ایران بیشتر در استقرار نهایی شماری از قالب های کهن معماری ایران و نیز قابلیت و شایستگی هنرمندان سلجوقیان برای خلق تنوع و زیبایی در این معماری است . با مطالعه ، بررسی و مقایسه شماری از این آثار می توان به بسیاری از خصوصیات و ویژگی های معماری ایران در ادوار مختلف تاریخی، وحدت و انسجام بیشتری بخشید .این مقاله بر اساس روش توصیفی تحلیلی است که با استفاده از منابع کتابخانه ای به اهمیت استفاده از عناصر معماری ایران باستان و تاثیراتی که این معماری در شکلگیری معماری اسلامی عصر سلجوقی داشته است، می پردازد با توجه به گستردگی بحث مذکور و با عنایت به این که پلان چهار ایوانی در پیوند با یک صحن باز و گنبدخانهای سترگ در دوره سلجوقی صورت بندی شده است ، تنها به پژوهش پیرامون ارتباط میان پلان چهار ایوانی و گنبدخانه های عصر سلجوقی با نمونه های یافت شده از معماری ایرانی عصر باستان پرداخته می شود.