اقتصاد پدیدهایی در هم تنیده با سایر ساختارهای جامعه است که روابط متقابل ، بین آنها برقرار است. این رابطه گاهی مستقیم و واکنشی زود نمایان است و گاهی نوسانی و غیر مستقیم یکی از این پدیده ها که در ارتباطی تنگاتنگ و مستقیم با اقتصاد و اجتماع است، سکه می باشد حجم، وزن، قطر، اندازه، اشکال، و سایر نشانههای سکه از شاخص های ذاتی و درونی سکه و جغرافیای ضرب و ضرابخانه از شاخص های بیرونی است که می تواند در تحلیل اقتصادی جامعه کمک شایانی به محقق بنماید. با توجه به کمبود منابع مربوط به وضعیت اقتصادی سلجوقی بهرهمندی از تمام توانمندیهای پژوهشی و منابع موجود، راه برای تبیین عالمانه اقتصاد دوره سلجوقی خواهد گشود. در این مقاله با استفاده از شاخص های موجود در دانش نشانه شناسی به تحلیل سکه ها پرداخته و در صورت ضرورت از منابع تاریخ نگارانه هم بهره گرفته خواهد شد. بر اساس استنباط های اولیه سکه کلان دوره اقتصادی میتوان شناسایی کرد. هر کدام از این دورهها وضعیت خاص خود را دارند بعضی به خردهها دورهها تقسیم میشود نکته جالب توجه این که این دورهها مطابقتی با روند سیاسی جامعه ندارد در دوره شکوفایی سیاسی سکه از بسیاری جهات دوره شکوفایی را طی نکرده و در دوره انحطاط و اضمحلال سیا سی، رونق سکه را شاهد هستیم.
اسماعیل حسن زاده
تحلیل وضعیت اقتصادی دوره سلجوقی با تکیه بر سکه