زمانی نه چندان دور تا دو دهه پیش در شمال ایران کشور بزرگی به نام اتحاد جماهیر شوروی در جغرافیای سیاسی جهان وجود داشت که ما را از باشندگان سرزمینهای شمال فلات ایران از آسیای مرکزی و قفقاز دور میساخت و پردهای آهنین به دور آنها کشیده بود تا آنها را از ما و ما را از آنها دور بدارد در این قلمرو کشور بزرگ و تاثیرگذاری چون قزاقستان قرار دارد که از جنبههای گوناگون همکاریها و در این زمینه فرهنگی اهمیت بسیار دارد، ولی به نظر میرسد دو کشور برای رسیدن به جایگاه شایستهای که بتوانند از همه توانهای یکدیگر بهره گیرند فاصله زیادی دارند زبان فارسی به عنوان زبان دین، حکمت، فلسفه و هنر و ادبیات دینی از ترکستان چین تا دربار عثمانی را از شرق تا غرب این قلمرو میپیمود و تا پیش از روسها بر ماوراءالنهر و ترکستان روس، زبان غالب را تشکیل میداد هنوز هم در بین آثار بسیاری از روشنفکران قرن ۱۹ و ۲۰ میتوان زبان فارسی را یافت در طول مسیر جاد ابریشم در کنار کالا و اندیشه، ادبیات نیز منتقل میشد و حاصل آنکه در این قلمرو وسیع میتوان آثاری از واژگان فارسی را یافت مشترکات فرهنگی این منطقه به نوعی است که ملتهای منطقه را از نظر فرهنگی به آن دسته از قرابتهای تاریخی سوق میدهد که نمادهای فرهنگی منطقه را میسازند ملتهای این قلمرو، به دلیل وابستگی تاریخی و فرهنگی به ایران فرهنگی، علاقهمندند روابط نزدیکی با ایران و کشورهای حوزه تمدنی ایران داشته باشند مراد از شاخصها و نمادهای فرهنگی مجموعه آثار و نشانههای مادی و معنویی موجود در منطقه است که هر یک به گونهای منعکسکننده و معرف فرهنگ ایرانی است این آثار مادی و معنوی را میتوان در آداب و رسوم مانند نوروز؛ آئینها و مراسم از جمله بازیها و سرگرمیها؛ در میراث مکتوب نظیر شاهنامه فردوسی و آثار آن در گستره جغرافیایی حوزه؛ در نامهای اشخاص و جای نامها؛ در تاثیر ادبیات فارسی در ادبیات ملی کشورهای حوزه؛ در آموزش و گسترش زبان فارسی به عنوان عنصر فرهنگی پیوند دهند ملل منطقه؛ در شخصیتهای مشترک فرهنگی شامل مشاهیر علم و ادب و در آثار باستانی تاریخی و معماری ایرانی در قلمرو جهان ایرانی، یافت بررسی ویژگیهای هریک از اقوام این قلمرو گسترده نشان میدهد که باشندگان این قلمرو به نوعی در سراسر تاریخ با ایران در تماس و تعامل و ارتباط بودهاند بررسی زبان و ادبیات پارسی در جهان ایرانی نشان میدهد که بدون شک زبان فارسی میتواند عنصری از نزدیکی و تعامل سازنده با اقوام و باورهایی باشد که تاکنون کمتر بدان توجه شده است در سالهای اخیر ارتباطات فرهنگی ایران و قزاقستان فزونی یافته است که آن جمله میتوان به ترجمه آثار و برگزاری همایشها اشاره کرد سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی فعالیتهای بسیاری در این زمینه داشته است گفته میشود تا سالهای پیش از شوروی در قزاقستان هر دختری که به خانه بخت میرفت در خوانچهای که هدایایی برای او میبردند، یک چیز نمیبایست فراموش میشد و آن هم کتاب شاهنامه بوده است .مردم قزاقستان نوروز را اعتدال بهاری میدانند و بر این باورند که در این روز ستارههای آسمانی به نقطه ابتدایی میرسند و همهجا و همهچیز تازه میشود و زمین را شادمانی فرا میگیرد همچنین قزاقها معتقدند که نوروز آغاز سال است و در میان آنان عبارات زیبایی درباره نوروز وجود دارد در این مقاله هر یک از شاخصههای تمدنی و فرهنگی ایران در قزاقستان مورد بررسی قرار گرفته است.
بهرام امیراحمدیان
مهمترین شاخصهها و نمادهای فرهنگی ایرانی در راستای همکاریهای مشترک ایران و قزاقستان