ایران از نخستین سالهای قرن ۱۹م/۱۳ق مقارن با حکومت قاجار بهطور ناخواسته وارد رقابتهای سیاسی - اقتصادی قدرتهای بزرگ گردید تلاش روبه رشد دولتهای روس و انگلیس برای نفوذ سیاسی و سیطره اقتصادی بر ایران، به رقابت و توسعه طلبی قدرتهای مزبور منجر شد شکست ایران در جنگ با روسیه و گسترش روابط ایران و اروپا زمینه ساز تحول و دگرگونی وسیع در ساختار جمعه سنتی و بنیانهای فرهنگی ایران شد که سرانجام آن انقلاب مشروطه بود انقلاب مشروطه بنا به دلایل متعدد داخلی و خارجی از جمله قرارداد ۱۹۰۷ م. از دستیابی به اهداف خود بازماند وقوع جنگ جهانی اول (۱۹۱۸ - ۱۹۱۴م). و اشغال ایران بوسیله متحدین و متفقین ضربات سهمناکی بر این کشور وارد آورد. اشغال آذربایجان توسط روسیه بهانهای برای هجوم عثمانی به ایران و نقض سیاست بیطرفی دولت مستوفی بود حضور نیروهای بریتانیا در جنوب بهانهای برای فعالیت آلمانها و تحریک احساسات ملی و مذهبی مردم ایران بر ضد انگلیسیها شد مبارزه تنگستانیها برای رهایی بوشهر از اشغال انگلیسیهایکی از رویدادهای مهم این دوره است که در نوشتار حاضر به بررسی علل و عوامل آن پرداخته شده است.