با توجه به نقش و سابقه بیداری اسلامی در ایران، به خصوص در تاریخ دویست ساله اخیر یعنی از بعد جنگهای ایران و روس تا زمان حاضر، می توان از نهضت تحریم تنباکو به رهبری مرجعیت شیعه آیتالله العظمی میرزای شیرازی به عنوان شروع جریان بیداری اسلامی یاد کرد. این جریان که با گستره قابل توجهی در سراسر ایران اثربخش بود یکی از نقاط عطف جریان بیداری اسلامی است که ضربات قابل توجهی بر استعمار در ایران وارد کرد مقاله حاضر در پی تبیین اثرات این امر ابتدا به تبیین کلیت بیداری اسلامی و در ادامه به بیانی تاریخی از روند بیداری اسلامی در ایران و وضعیت نهضت تحریم و بازتابهای گسترده آن می پردازد در بیان این بازتاب سعی می شود تکیه اصلی بر منطقه فکری مرکز و جنوب ایران باشد که به نظر می آید در این خصوص ویژگی های منحصر به فردی را دارا هستند.
مصطفی مرتضوی
بررسی بیداری اسلامی در ایران با تاکید برنهضت تحریم و اثرات آن