کتاب نقض، در قرن ششم به منظور پاسخ دادن به شبهاتی علیه شیعیان، توسط وشیخ عبدالجلیل قزوینی نگاشته شده و عقاید شیعه و اوضاع جامعه شیعی آن عصر، در آن منعکس گردیده است. در این مقاله به بررسی رابطه تشیع و تصوف از نظر کتاب پرداخته شده است. نویسنده کتاب، شیعه واقعی را کسی میداند که به امامت و خلافت بلافصل ائمه (ع) بعد از پیامبر(ص) معتقد است و صحابه را انسانهای محترم میشمارد و در اعتقاد خود اعتدال میورزد. او در کتاب، متصوفه حقیقی را افراد شایتهای میداند که به بسیاری از باورهای شیعیان معتقد هستند؛ چرا که آنهارا عدلی مذهب و مثبتان توحید و به دور از جبر و تشبیه و عقاید باطل و دوسنداران ائمه (ع) دانسته و از آنها کراماتی نقل کرده و دلیل بر فضلیت ایشان میداند و حتی بر این باور است که برخی از آنها شیعه هستند. در نتیجه، اگر چه خاستگاهااصلی تصوف، اهل سنت است، ولی متصوفه حقیقی، به خاطر صفای باطن و رسیدن به بسیاری از حقایق، به مذهب حقه ، بسیار نزدیک شدهاندو شیعیان، آنان را دوست دارند . پس ارتباط تنگاتنگی میان تشیع و تصوف وجود دارد؛ اگرچه در مقابل، به صوفی دروعین هم اشاره کرده و آنان را به طور کلی از سنت پیامبر(ص) به دور میداند که هیچ ارتباطی با تشیع ندارد
ابوالفضل هاشمی
تشیع و تصوف در کتاب (نقض)
مجموعه مقالات کنگره بزرگداشت عبدالجلیل رازی قزوینی (زنده در ۰۶۵ ق) جلد اول مباحث قرآنی، حدیثی و کلامی