حکایت بردهفروشی و استفاده از غلام و کنیز در مشاغل مختلف در ایران سابقهای طولانی دارد .دوره محمدشاه قاجارهم از این قاعده مستثنی نیست، تنها تفاوت آن در این است که در دوره محمدشاه دولت انگلیس به ملاحظات مختلف به دنبال منع خرید و فروش برده است .این مس╩له موضوع مکاتبات و مجادلات زیادی میان دولتین ایران و انگلیس شد و در نهایت دولت ایران را وادار به موقوف کردن بردهفروشی در خلیج فارس کرد .این مقاله بر اساس احتجاجات دولتهای ایران و انگلیس دربارۃ حفظ و یا منع بردهفروشی بر اساس آرشیو اسناد وزارت خارجه توصیف و روند آن را به لحاظ تاریخی بررسی و علتیابی میکند
محمدرضا روزبهانی ، عبدالرفیع رحیمی
مجادلات محمدشاه قاجار و حاجی میرزا آقاسی با نمایندگان دولت انگلیس درباره حفظ یا منع برده فروشی در خلیج فارس با تکیه بر آرشیو اسناد وزارت خارجه